Յայտարարութիւն

Friday, February 26, 2010

Հայ Յեղափոխականի մը Յիշատակները- 49 - Ռուբէն

Հանրակացարանի մէջ ենք, Ձորի խարխլած մեր պատսպարանի մէջ: Քամին դրան ճեղքերէն կը փչէ, բայց եափունջիները, որոնց մէջ փաթաթուած ենք, մեզ կը պաշտպանեն:
Անկողնու փոպարէն, տակս մաիյն խսիր է եւ կապերտն ալ վրան: Կողերս անոնց չորութենէն կը ցաւին: Կարեւրոն է, որ վրաս ոջիլ է քաշուած եւ լուերն ալ հան•իստ չեն տար:
Շարունակ կը քերուըտիմ:
Մէկ կողքիս պառկողը Սերգէյն է: Ինքն ալ իմ վիճակին է:
- Դո՞ւ ալ չես քնած: Դուրս ելլենք, մի քիչ պատենք:
Իմ ուզածն ալ այդ էր արդէն: Դուրս ելանք փողոց:
Փողոցը քունի մէջ էր: Միայն իրարու վրայ հեծած եւ աստիճան առ աստիճան բարձրացող տներու դռներէն ոմանք կը բացուէին եւ տանտիկինները կը թօթօուէին ջնջոցները: Եւ առաւօտեան զան՞երը կը խան՞արէին լռութիւնը:
Այն տան կողմը, ուր ռումբը պայթած էր եւ Իսաջանը իր ընկերներով չքացած էր, Սեր՞էյը չէր ուզեր նայիլ: Գլուխը քարշ` ան կ’իջնէր ձորը եւ բաղնիքի առջեւ ահա խօսքի բռնուեցաւ անուշ ու բարիշ (հաշտ):
Զարմանալի յատկութիւն ունէր Սեր՞էյը: Ով ալ լինէր, ան մտերիմ կը լինէր: Ինքը իր մասին բան չէր ըսեր, բայց դիմացինի ամէն գրութիւնը հետաքրքրական էր անոր համար. գիտէր դիմացինի գործը, վիճակը նոյնիսկ անոր ընտանեկան բոլոր ծալքերը, կարծես բոլորի կնքող տէրտէրը լինէր:
Երբ ես մօտեցայ, Սէրգէյը ըսաւ ինծի.
- Ի՞նչ կ’ըսես, մի բաղնիք առնենք:
- Լաւ, առնենք, - պատասխանեցի:
- Սերգէյ ջան, իմ աչքիս վրայ բայց շատ շուտ էք եկած. ջուրը դեռ տաքցած չի լինի, բաղնիքը տաք չի լինի: Պէտք է սպասէք կէս ժամ կամ մէկ ժամ:
- Կէս ժամն ի±նչ է որ: Մէկ սափրիչ ալ գտիր, մէկ սուրճ ալ պատրաստիր, եւ ահա բաղնիքդ պատրաստ կը լինի, - ըսաւ Սերգէյը բաղնեպանին:
Բաղնեպանը երջանիկ դէմքով, կարծես երկինքէն ոսկի էր ինկեր, եռանդի եկաւ եւ մեզ ներս հրամցուց: Մենք նստանք` փափուկ բարձերով շրջապատուած, իսկ ինքը վազեց, հնոցապանը արթնցուց, տեղէն հանեց քիսաջին եւ շտապեցուց, որ սափրիչը բերէ: Քիսաջին վախցած երեսով, կէս մերկ, կէս հագած վազեց սափրիչին: Իսկ բաղնեպանը կը փչէր իբրըղի (սուրճ եփելու աման) տակը, որ կրակը բորբոքի եւ սուրճի ջուրը եռայ:
- Ճշմարիտ, այս լաւ եղաւ: Գիտե՞ս, Իսաջանը եթէ յանկարծ չսպաննուէր, միւս օրը խօսք տուած էինք իրար որ բաղնիք պիտի գայինք: Առանց այդ մուրատին հասնելու գնաց...:
Երկուսս ալ լուռ էինք, երբ տաք սուրճը ներս բերաւ բաղնեպանը, շաքարն ալ հետը:
- Նարկիլա կ’ուզէ՞ք:
- Չէ, - ըսինք, բայց բաղնեպանը սկսաւ բացատրել նարկիլային առողջապահական յատկութիւնները:
Այդ րոպէին ափալ-թափալ ներս մտաւ սափրիչը քիսաջու հետ: Ես տեսայ, մազերս կտրել տուի եւ մտայ բաղնիք: Սերգէյը` իմ ետեւէն:
- Ի±նչ լաւ արեցինք, ինչ կեղտ որ կայ, կը թափենք: Այստեղէն կ’երթանք ձեր տունը, մի լաւ չայ կը խմենք, մարդավարի կը նախաճաշենք եւ մի քանի օր ձեր տունը կ’անցունենք` փափուկ եւ անուշիկ: Սափրիչին հետ ես լուր ճամբեցի, - ըսաւ Սերգէյը:
Զարմացած կը նայէի Սերգէյին: Ան նկատեց եւ շարունակեց.
- Ի՞նչ գինտանք` վաղը ի±նչ կը պատահի մեզ: Գոնէ համը բերաննիս լինի, եւ այնպէս գնանք:
Վերջացուցինք: Քիսաջին մեզ լաւ չարչարեց` իր ծնկներով մեր մէջքի ոսկորները կոտրտելով եւ իր քիսայով մեր կաշին բարակցնելով:
Սուրճը պատրաստ էր: Ան ալ խմեցինք եւ, երբ բաղնեպանին դրամ տալ ուզեցինք, ան ըսաւ.
- Սերգէյ ջան, քու ոտքին մատաղ, ինչի՞ ինձ կ’անպատուես: Քեզմէ դրամ ես ինչպէ՞ս առնեմ:
- Լաւ, սափրիչին դարմը առ:
- Ջանըմ, քու ինչ պէտքն է. ան ալ, գիտեմ որ կը վիրաւորուի:
Քիսաջուն ուզեցինք վճարել, բայց ան ալ խոժոռեցաւ.
- Այդքանի՞ն ալ անարժան ենք:
Դուրս ելանք: Ֆայտոնը (կառքը) դուռը կանգնած էր: «Նստեցէք, վճարուած է՚, կանչեց բաղնեպանը: Մենք նստանք ընկճուած կերպով: Երբ ձիերը ծարժուեցան, Սերգէյը ըսաւ ինծի. ՙԸշտէ այս շուն շան որդիները, այս վարմունքով է որ մեր կեանքը ոչինչ եւ մահը` ցանկալի կը դարձնեն»:
Այդ եղաւ իմ վերջին բաղնիքը Կարսի մէջ...

Շար 49


«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

0 comments:

Հայտնեք Ձեր կարծիքը՝