Ախոռին մէջ, ուր ձիեր էին կապուած, երիտասարդ մը, թին ձեռքին, խուշկի (չոր աղբ) կը լեցնէր քթոցը: Զայն տեսնելով` Չարւատար Յակոբը կանչեց.
- Արի, ստացիր ամանաթներդ, որ այս ծիծեռնակի հետ (ցոյց տալով զիս) բերել է Մաշատի Ահմէտը: Ես կը շտապեմ տուն: Իջեցնենք բեռները, ձին ետ պիտի տանիմ:
Երիտասարդը, մէկ աչքով ժպտելով` հարցուց.
- Ի՞նչ կայ ասնոց մէջ:
- Այդ կը վերաբերի Կոստիին, պատասխանեցի:
- Այ տղայ, Կոստին առջեւդ է, ան որ կը հարցնէ:
Ես պատմեցի, որովհետեւ ախոռապանի տեղ էի դրած զայն, թէեւ անոր դիմագծերը մտաւորականի կը նմանէին:
- Ցանկը ունի՞ս այս ապրանքներուն:
- Հարկաւ:
- Նամակ ունի՞ս:
- Ունիմ. մէկը Կոստիին, մէկը Խեչոյին (Դաշնակցական Խեչոն):
Դուրս ելաւ ախոռէն եւ կանչեց.
- Խեչօ, Խեչօ ցած արի, չորս ջանաւար ալ քեզի հետ բեր:
Մօրուքով մէկը նայեց վերի յարկէն եւ հինգ արջի պէս մարդիկ ափալ-թափալ (շտապ) թափուեցան ախոռը:
- Տղե՛րք, վեր տարէք սենեակը: Գրիշ, դու մնա՛ ախոռը, լմնցուր մաքրելը, ես ալ վեր կ’ելլեմ:
Ամէնքս մէկ մէկ բան բան շալկեցինք եւ վեր ելանք ապրաքներով: Վերը` «եափունջիները» անկողին էին եղած, մեծ փափախները բարձեր, իսկ հրացանները պատերէն էին կախուած: Փոքրիկ զօրնաոց մըն էր:
- Խեչօ, սա տղան չի հաւատար, թէ ես եմ Կոստին: Քեզի ալ նամակ ունի:
- Ծօ, խաթաքար, Կոստու նամակը իրեն տուր, իմս ինձ: Անունդ ի՞նչ է, ան ալ չհարցուցինք: Ըսենք` անունդ հասկնալու կարիքը չկայ: Թո՛ղ լինի Վրադան. լաւ անուն է. այստեղ է զարկուել Վարդան զօրավարը:
Եւ անունս Պարսկաստանի մէջ կարճ ժամանակով եղաւ Վարդան:
Տարօրինակ էր վերաբերմունքը Խեչոյի. ես ինքզինքս զգացի թշնամական մթնոլորտի մը մէջ: Ընելիքս չէի գիտեր, կանգնած էի շուարած, պապանձուած: Բարեբախտաբար, յիշեցի որ նամակները պէտք է տայի, որ կարած էի մէջքիս աստառին մէջ: Հանեցի եւ տուի մէկը Կոստիին, միւսը Խեչոյին:
Կոստին դարձաւ տղաներուն.
- Դէ, բանանք մէկ մէկ խուրջինները եւ ստուգենք: Տեսնենք` ի՞նչ նուէրներ է բերել Վարդանը:
Խեչոն տեղէն չշարժուեց, երկու տող գրուած նամակը առաւ եւ սկսեց երկար ու երկար կարդալ, կարծես Աստուածաշունչ լինէր: Ես նստայ ալիւրի տոպրակին վրայ եւ կը դիտէի:
Մոսին հրացանի փամփուշտներ էին խուրջիններուն մէջ: Կը համրէին: «Լաւն են, հիները չկան», կ’ըսէին տղաները: Խուրջին մը բացին եւ շատերը շշմած մնացին, որովհետեւ անոր մէջ դատարկ ռումբեր էին, իսկ անոնցմէ ոմանք ռումբեր չէին տեսած: «Այս երկաթէ խնձորներն ի՞նչ են», կ’ըսէին: Բացին միւսը, ատրճանակներ էին: «Ջանըմ, Նագան են, ես Մաուզէր կը սիրեմ: Ինչո՞ւ ամբողջը Մաուզէր չբերիր»: Բացին միւսը, արկղներ էին, մէջը` տինամիթ, կապսիւլ, թիթեղ: «Ջանըմ այս մառմալա՞թ է` սատանո՞ւ թէ մարդո՞ւ»: Գտան հոն երեք փոքրիկ բահ, պողպատէ շինուած, կարծես երեխաներու բահեր լինէին: «Այս խաղալիքները ինչ են»: Հարցական կը նայէին ինձ, բայց պատասխան չէին առներ:
Խեչոն ոտքի ելաւ, դատարկ ռումբ մը առաւ մէկ ձեռքը եւ բահ մը միւս ձեռքը: «Այս փոքրիկ բահը բանի պէտք չի գայ: Անպատճառ քու խելքի պուտուկէն ելած է: Մէկ կողմ դրէք: Այս ռումբերն ալ գլխու փորձանք են: Տղաք, հեռու քաշուեցէք, ջղարայ մի՛ քաշէք: Կարսի մէջ Նահիկի, Իսաջանի գլուխը կերան այս զըմբռտիչները: Մեր ռումբերը մեր գլուխը կ’ուտեն: Մէկ կողմ դրէք: Մէկելոնք լաւ են, իրարու վրայ բաժնեցէք: 300ական ֆշանկ վրանիդ, 300ական ձիու «ղաշի» խուրջինին: Մնացածները «ետեւի ձիու բեռան»:
Խեչոն գեղեցիկ էր իր հասակով, կարծես բարտի ծառ լինէր: Մազերը գռուզ (գանգուր) էին, մօրուքը` սեւ: Անոր կատարը կ’երերար եւ ահա կարծես իմ վրայ պիտի ընկնէր: Կը նկատէի, որ ան ինչ որ բանէ դժգոհ էր ինձմէ, կարծես թէ ես անոր թշնամին լինէի: Խէթ խէթ կը նայէր ինծի: Ես չդիմացայ, դարձայ Կոստիին.
- Բերածներս լրի՞ւ էին:
- Համապատասխան էին ցանկին:
- Ուրեմն, այս մարդը ի՞նչ կ’ուզէ ինձմէ: Դումանի հրամանով եկած եմ, անոր հրամանով կրնամ հեռանալ. թէ դժգոհ է, թո՛ղ ինքը հեռանայ:
Անսպասելի էր այս պոռթկումը: Խեչոյի ինծի յառած աչքերը այլեւս չէին վիրաւորեր: Սարբազ Խեչոն էր, որ անսպասելիօրէն մէջ ինկաւ.
- Երկար արեցիր, տղան ճիշդ կ’ըսէ. ոչ բարեւ, ոչ Աստծու բարին, կարծես մեր մէջ մի մթռըփ է եկած:
Մեծ Խեչօն ըսաւ.
- Որ այդպէս է, երգենք «Մածուն կ’ուզեմ, թան կը բերեն, այ տղայ քու խօր խէրն անիծած, խլնքոտ քթիդ խըզմա կ’ուզես, այ տղայ քու խօր խէրն անիծած»...
Շար. 83
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
0 comments:
Հայտնեք Ձեր կարծիքը՝