Ա~խ, ի~նչքան արյուն, արցունք է թափված
Մեր սիրուն երկրի սարերի վրա
Հ. Թումանյան
Ո~վ էր տեսել, որ մանկանը
Մոր աչքի դեմ թրին քաշեն,
Պարտադրեն, որ մայրն ըմպի`
Արյունը բորբ իր զավակի:
Թուրք խուժանը`բիրտ ու վայրի,
Անմեղ, անզեն մանուկ ու մեր,
Հռհռոցով բութ ու անգութ`
Տաճարներում տա կրակին:
Թոթովախոս մանուկների
Տաք արյունով տաշտեր լցնի`
Տաշտում լող տա թրքավարի:
Հին ու նորոգ այս աշխարհին`
Բնազդն արթուն բութ գազանի,
Ետ է տանում գիրկն Հադեսի:
***
Ետ է տանում գիրկն Հադեսի,
Չենք հավատում ձեր խոսքերին,
Թեկուզ հազար դարեր անցնեն
Թուրքը` թուրքն է, հին աշխարհի:
Հազար անգամ` հազար տարի
Անցավ-դարձավ թո~ւրքը անբան,
Մարդաշխարհի ճամփից շեղված`
Թո~ւքն ու մուրն է նա մարդկության:
Ո~վ է ասում , որ կուզիկին
Գերեզմանն է իբր ուղղում,
Գայլը` բնավ չի~ դառնա շուն:
Արդար դատն է զենքն իմաստուն:
Տարեք ձեր տուն, դուք օսմանցուն,
Մենք լավ գիտենք մեր թշնամուն:
***
Մենք լավ գիտենք մեր թշնամուն
Այդ մենք էինք երկար դարեր
Իրավունքը` մեր կեցության
Թրով կռում հին աշխարհում :
Խաչն հզորին վայել սուսեր,
Արծիվ, բազե, ունեն մագիլ
Թե չես ուզում ինքդ դառնալ
Կեր գազանին` սրին քաշիր:
Ո~վ էր տեսել նման նախճիր
Գազանի դեմ էլ ի՞նչ մոմեր:
Խաչն հզոր է տեսքով թրի,
Հայրենիքիդ, պատվիդ համար,
Ինքդ զարկիր քո թշնամուն
Խաչն աշխարհում ցասման մի թուր:
***
Խաչն աշխարհում ցասման մի թուր,
Իսկ մերն հավերժ` Թուր-Կեծակին
Հիմա ոնց է հին թշնամին
Զարկից շշմած խաչքար ջարդում:
Հողն օտար է ոտքերի տակ,
Մեր տվածով քոչվորը թուրք
Ապրեց դարեր, մնաց խեռնակ
Իսկ մենք խաչով` խեղճ ու կրակ:
Երեսն է պինդ նենգ թշնամուն.
«Թուրք ու տաճիկ, զարկ ու ավար
Շատ ենք տեսել մեր կյանքում»:
Ամեն անգամ մեկը ելավ
Ու շշնջաց հիշիր Աստծուն:
Հավատացինք արդարության
***
Հավատացինք արդարության
Աջ ու ձախին ականջալուր
Եղբայրության ամուլ դաշտում
Բարբառեցինք` սեր, միություն:
Ով էր տեսել, որ օսմանցին
Մարդացումի ճամփան անցնի
Դարը դաջեց հարյուր տարում
Սեւ խարանը ճակտին թուրքի:
Սումգայիթում, երեկ Բաքվում
Նույնն էր անում թուրքը խենեշ
Հարյուր տարում քանի անգամ
Իսկ աշխարհը ամենուրեք
Մորթվողի ձայնն է խեղդում
Մտքով ամուլ ու խղճից զուրկ:
***
Մտքով ամուլ ու խղճից զուրկ
Արեւմուտքն է միշտ անբարո
Պարտադրում նոր կեցություն`
Արեւելքի հին աշխարհին:
Նորոգ խաղում միշտ նենգամիտ
Ապավինված դրամուժին
Դատավոր է իրեն կարգում
Լույս ու խավար իրար խառնում:
Ու նորագույն բազմախոտոր,
Չափը անցած պատմագետին
Վարժեցնում այս նոր խաղին:
Հայոց հաշվին շունչ են քաշում,
Ինչպես հնում մեր դատն արդար
Աճուրդի են անվերջ հանում:
***
Աճուրդի են անվերջ հանում
Իրենց լեզվով մերը կապկում
Հայկ ու Արամ մեկ էլ տեսար
Շուրթին օտար` կոչվեց Աբրհամ:
Պակասում ենք ամենուրեք
Ուր էլ գնանք, չենք բազմանում,
Քացախ գինով մեզ են խաբում,
Ինչպես հնում` մեծ Մհերին:
Մեր ականջը բլթակավոր
Խաղաղության նորոգ խեցի,
Մի~շտ բնավեր կանչերով լի:
Մեր թրերը թանգարանում,
Ու մեր լեզվին հազար կապանք,
Մեր գլխի տակ փափուկ բարձեր:
***
Մեր գլխի տակ փափուկ բարձեր,
Քաղաքակիրթ օտար բարքեր,
Աչք չբացած` տան փոխարեն
Կառուցում ենք եկեղեցի
Այս էլ քանի հազար տարի
Հայացքն հառած մեր աշխարհին
Կռվում հանուն խաղաղության
Հավատում ենք արդարության:
Թե խաբկանքի հաբերն անուշ
Անուրջների դուռն են բացում
Որ մենք անվերջ զարկ ենք զիջում
Հակյան ցեղի տաք արյուն
Թափված հողին, չենք ափսոսում
Երբ մեծերն են խրախուսում:
***
Երբ մեծերն են խրախուսում,
Բելից մինչեւ բուզանդացին
Մինչեւ ասենք խաչակիրներ
Ու աշխարհ խառնող տերերը :
Հայկից սերված Հայկի նման
Հասկանում ենք մենք ամեն խաղ,
Բայց , որ տանից` մեր արյունից
Կրող մեկը արդեն թաքուն
Որպես չնչին` մի պատմաբան
Մեր անցյալինքար է նետում
Պնակալեզ շուն-շանվորդին:
Ասես ցեղի սերմն է ցրում:
Անապատի ավազներում,
Փաստագրում, գտած` նոր տեր:
***
Փաստագրում գտած նոր տեր,
Իբր մենք էլ նոր եկվորներ,
Մեր հուշերի ակունքներում
Չունենք կանգուն գիր մնայուն:
Եղածն անգամ հորինովի .
Իմաստազուրկ խոսք ու զրույց,
Մեր աշխարհում մեզնից առաջ
Ապրել են միշտ օտար ցեղեր:
Հազար ու մի խրթին անուն
Շուրթին առած իմաստակում
Փառքի շուքով միտք օրորում:
Ճապուկ-ճապաղ լեզվին տված
Պատմություն է հորինում նոր,
Թուրքին ասում քաղցր օրոր:
***
Թուրքին ասում քաղցր օրոր,
Հանուն թուրքին թրքավարի
Աղմկում են շատերն հիմա`
Եւրոպայից մինչ Ամերկիա:
Օտարների պաղ ու անկիր
Հայացքի տակ ինչքան ավեր
Գործեց թուրքը,չկար մեկը,
Չարագործի ձեռքը բռներ:
Իսկ, երբ մարտում հայը հաղթեց,
Թուրքին քշեց մեր տարածքից
Արթնացել է աշխարհն անդեմ
Աղմկում է վարք ու բարքից,
Իր հորինած սին կարգերից
Հայի զարկն է զրկում թափից:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
0 comments:
Հայտնեք Ձեր կարծիքը՝