Յայտարարութիւն

Wednesday, September 28, 2011

ՎԱՐՔ Ս. ԳԷՈՐԳ ԶՕՐԱՎԱՐԻ - 2 -

Անցեալ Շաբաթ օր Ս. Գէորգ Զօրավարի նահատակութեան տօնն էր. Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցին կը տօնէ այս մեծ սուրբին տօնը եւ հոգեհանգիստ կը մատուցուի այդ առթիւ: Շատ բան չէի գիտեր Ս. Գէորգի մասին, եւ ահա, Պէյրութէն հոգեւոր քոյր Տիկին Էօժէնի Պաղտասարեանը ինծի նուիրեց Վարք Սրբոց մեծածաւալ հատորի Դ. Տպագրութիւնը: Այնտեղ կարդացի սուրբին մասին եւ որոշեցի իր մասին գրուածը սեփականութիւն դարձնել նաեւ Նշանակի ընթերցողներուն:
Նշան Պասմաճեան

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Կատարեցին հրամանը, եւ երբ երեք օր ետք մարդ ղրկեց որ զայն գուբէն հանեն եւ դիակը գազաններուն ցրուեն, զայն ողջ առողջ հանեցին կիրին մէջէն: Աղեքսանդրիա թագուհին այս լսելով՝ աւելի եւս ամրապնդուեցաւ իր հաւատքին մէջ եւ իր պատճառով հաւատքի եկան նաեւ միւս զօրականները:
Ասոր վրայ թագաւորը իր մօտ կանչել տուաւ Ս. Գէորգը եւ ըսաւ անոր. – Ըսէ նայիմ ո՞վ կենդանացուց քեզ:
-Եթէ լսէք դարձեալ չէք հաւատար: Բայց գիտցիր, տէր արքայ,որ զիս քու տանջանքներէդ պահողը՝ Յիսուս Քրիստոս Աստուծոյ որդին է: Իսկ դուք ի՞նչ յոյս ունիք ձեր պիղծ կուռքերէն, որոնց ընդունայն տեղ պաշտամունք կ'ընէք. զանոնք պաշտողներն ալ պիտի տանջուին յաւիտենական անշէջ հուրով:
Թագաւորը հարուածել տուաւ սուրբին բերանը եւ առջարաջիլով(կաշիէ մտրակով) ամբողջ մարմինը:
Ապա Մագնենտիոսի խորհուրդով թագաւորը կանչել տուաւ անուանի կախարդԱթանասիոսը եւ անոր պատրաստել տուաւ երկու բաժակ դեղ.առաջինը խմելու պարագային՝ անոր միտքը պիտի փոխուէր եւ թագաւորին պիտի հնազանդէր: Իսկ երկրորդը խմելու պարագային՝ պիտի մեռնէր: Ս. Գէորգ երկուքն ալ խմեց եւ ոչ միտքը փոխուեցաւ եւ ոչ ալ վնասուեցաւ: Այն ատեն կախարդը հաւանեցաւ քրիստոնեայ ըլլալ՝ եթէ Գէորգ մեռած մը կենդանացնէր: Նոյն պայմանը դրաւ նաեւ Մագնենտիոս: Այն ատեն Ս.Գէորգ աղօթքով յարութիւն առնել տուաւ մեռելի մը եւ Աթանասիոսը քրիստոնեայ դարձաւ:Իսկ թագաւորը առաջքը առնելու համար տարածումին՝ սակրով սպաննել տուաւ կախարդը եւ յարութիւն առնողը, իսկ Գէորգը բանտ դնել տուաւ:
Այն ատեն Մագնենտիոս ըսաւ թագաւորին, թէ քրիստոնեաները հաստատամիտ մարդիկ են եւ զանոնք կարելի է շահիլ միայն ողոքելով:
Թաագաւորը դարձեալ իր մօտ կանչեց Ս.Գէորգը եւ ողոքելով ըսաւ անոր. – Գէորգ, եթէ իմ խօսքերուս հնազանդիս եւ անմահ աստուածներուս զոհ մատուցանես ՝ մեծ անուն կը շահիս եւ պատիւ կը ստանաս:
Ս. Գէորգ ըսաւ թագաւորին.- լաւ. Այս անգամ պիտի հաճեմ քու միտքդ: Ո՞ւր են աստուածները, տար զիս անոնց մօտ:
Ժողովուրդը երբ տեսաւ որ Գէորգ աստուածներուն զոհելու կ'երթայ, անպատում ուրախութեամբ լեցուած՝ աղաղակեց. – Կեցցէ անմահ ինքնակալը, որ ամենախստապարանոց աստուածները նուաճել գիտէ:
Երբ կռատուն մտան, կայսրը տարաւ Գէորգը՝ որպէսզի ան զոհէ աստուածներուն: Այն ատեն Ս. Գէորգ կուռքին ըսաւ. – Կ'երդուընցնեմ ձեզ, որ ինծի ըսէք թէ դուք իրական աստուա՞ծ էք:
Այն ատեն դեւի ոգին որ կուռքին մէջ պահուըտած էր ըսաւ. – Ոչ մենք աստուածներ չենք: Աստուած մէկ է, որ երկինքը եւ երկիրը ստեղծեց:Մենք ապստամբ հրեշտակներ ենք՝ սատանաներու վերածուած:
Եւ սուրբը ըսաւ. – քանի որ դուք աստուած չէք, ուրեմն ինչպէ՞ս կը համարձակիք հոս մնալ՝Աստուծոյ ծառային ներկայութեան:
Եւ ահա դեւերը մեծ վայնասունով եւ ողբով խոյս տուին տաճարէն, եւ կուռքերը մեծադղորդ գետին ինկան եւ խորտակուեցան:
Քուրմերը այս տեսնելով՝ յարձակեցան Ս. Գէորգի վրայ եւ ըսին.-Թագաւոր, վերցուր մէջտեղէն այս կախարդը, որ բոլորը մոլորեցուց եւ կուռքերը խորտակեց:
- Դուն ինծի խոստացար Ապողոնի զոհ մատուցել,ինչո՞ւ այս արարքը գործեցիր:
Աղեքսանդրիա թագուհին լսելով բոլոր կատարուածները, եկաւ թագաւորին քով եւ ըսաւ. – Ճշմարիտ է Գէորգի Աստուածը, որ այսպիսի հրաշքներ կը գործէ:
Թագաւորը վերջին աստիճան զայրացած ըսաւ Գէորգին . – քանի որ դուն ոչ միայն չուղղուեցար այլ եւ թագուհին եւս մոլորեցուցիր, երկուքդ ալ մահուամբ պիտի պատժուիք:
Երկուքն ալ քաղաքէն դուրս տարին՝ կատարման վայրը: Հոն թագուհին Աստուծոյ աղօթելով իր հոգին աւանդեց: իսկ Ս. Գէորգ զօրականներէն հրաման առնելով՝ աստուծոյ աղօթեց որպէսզի հեթանոսները ճանչնան ճշմարիտ լոյսը եւ Աստուծոյ դառնան:Ապա վիզը երկարելով ըսաւ զինուորներուն. – կատարեցէք ձեր թագաւորին հրամանը: Եւ իսկոյն կտրեցին գլուխը 3Օ3 թուականին:
Ս. Գէորգի մասին կը պատմուի աւանդութիւն մը, թէ վիշապ մը սպաննելով՝ ազատած է կոյս մը, որ իբր կերակուր դրուած էր վիշապին առջեւ: Այս աւանդութիւնը ծագում առած է նկարիչներէն, որոնք Ս. Գէորգը կը ներկայացնեն որպէս վիշապասպան: բայց եթէ այս բանը հասկնանք սատանայի համար, որ քանիցս ոտնակոխ ըրած է Ս.Գէորգ՝ ճիշտ կարելի է համարել: Նոյնպէս , պատմութեան մէջ Դիոկղետիանոսը կոչուած է անդնդային վիշապ, ինչպէս շարականի մէջ յիշուած է նաեւ Յազկերտի համար:
Ս. Գէորգի մարմինը տարին Պաղեստինի Դիոպոլիս քաղաքը կամ Ռամլէ աւանը: Հոն ասորիներու եկեղեցիին մէջ անոր նշխարները կը ցուցադրուէին մինչեւ ԺԳ դար: Այնտեղ կայ նաեւ հայկական եկեղեցի մը Ս. Գէորգ անունով:
Ս. Գէորգի սպանութենէն ետք բազմաթիւ հրաշքներ գործուեցան եւ բազմաթիւ եկեղեցիներ կանգնեցան անոր անունով:


ՇԱՐ 2 ԵՒ ՎԵՐՋ



«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

ՎԱՐՔ Ս. ԳԷՈՐԳ ԶՕՐԱՎԱՐԻ - 2 -

Անցեալ Շաբաթ օր Ս. Գէորգ Զօրավարի նահատակութեան տօնն էր. Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցին կը տօնէ այս մեծ սուրբին տօնը եւ հոգեհանգիստ կը մատուցուի այդ առթիւ: Շատ բան չէի գիտեր Ս. Գէորգի մասին, եւ ահա, Պէյրութէն հոգեւոր քոյր Տիկին Էօժէնի Պաղտասարեանը ինծի նուիրեց Վարք Սրբոց մեծածաւալ հատորի Դ. Տպագրութիւնը: Այնտեղ կարդացի սուրբին մասին եւ որոշեցի իր մասին գրուածը սեփականութիւն դարձնել նաեւ Նշանակի ընթերցողներուն:
Նշան Պասմաճեան

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Կատարեցին հրամանը, եւ երբ երեք օր ետք մարդ ղրկեց որ զայն գուբէն հանեն եւ դիակը գազաններուն ցրուեն, զայն ողջ առողջ հանեցին կիրին մէջէն: Աղեքսանդրիա թագուհին այս լսելով՝ աւելի եւս ամրապնդուեցաւ իր հաւատքին մէջ եւ իր պատճառով հաւատքի եկան նաեւ միւս զօրականները:
Ասոր վրայ թագաւորը իր մօտ կանչել տուաւ Ս. Գէորգը եւ ըսաւ անոր. – Ըսէ նայիմ ո՞վ կենդանացուց քեզ:
-Եթէ լսէք դարձեալ չէք հաւատար: Բայց գիտցիր, տէր արքայ,որ զիս քու տանջանքներէդ պահողը՝ Յիսուս Քրիստոս Աստուծոյ որդին է: Իսկ դուք ի՞նչ յոյս ունիք ձեր պիղծ կուռքերէն, որոնց ընդունայն տեղ պաշտամունք կ'ընէք. զանոնք պաշտողներն ալ պիտի տանջուին յաւիտենական անշէջ հուրով:
Թագաւորը հարուածել տուաւ սուրբին բերանը եւ առջարաջիլով(կաշիէ մտրակով) ամբողջ մարմինը:
Ապա Մագնենտիոսի խորհուրդով թագաւորը կանչել տուաւ անուանի կախարդԱթանասիոսը եւ անոր պատրաստել տուաւ երկու բաժակ դեղ.առաջինը խմելու պարագային՝ անոր միտքը պիտի փոխուէր եւ թագաւորին պիտի հնազանդէր: Իսկ երկրորդը խմելու պարագային՝ պիտի մեռնէր: Ս. Գէորգ երկուքն ալ խմեց եւ ոչ միտքը փոխուեցաւ եւ ոչ ալ վնասուեցաւ: Այն ատեն կախարդը հաւանեցաւ քրիստոնեայ ըլլալ՝ եթէ Գէորգ մեռած մը կենդանացնէր: Նոյն պայմանը դրաւ նաեւ Մագնենտիոս: Այն ատեն Ս.Գէորգ աղօթքով յարութիւն առնել տուաւ մեռելի մը եւ Աթանասիոսը քրիստոնեայ դարձաւ:Իսկ թագաւորը առաջքը առնելու համար տարածումին՝ սակրով սպաննել տուաւ կախարդը եւ յարութիւն առնողը, իսկ Գէորգը բանտ դնել տուաւ:
Այն ատեն Մագնենտիոս ըսաւ թագաւորին, թէ քրիստոնեաները հաստատամիտ մարդիկ են եւ զանոնք կարելի է շահիլ միայն ողոքելով:
Թաագաւորը դարձեալ իր մօտ կանչեց Ս.Գէորգը եւ ողոքելով ըսաւ անոր. – Գէորգ, եթէ իմ խօսքերուս հնազանդիս եւ անմահ աստուածներուս զոհ մատուցանես ՝ մեծ անուն կը շահիս եւ պատիւ կը ստանաս:
Ս. Գէորգ ըսաւ թագաւորին.- լաւ. Այս անգամ պիտի հաճեմ քու միտքդ: Ո՞ւր են աստուածները, տար զիս անոնց մօտ:
Ժողովուրդը երբ տեսաւ որ Գէորգ աստուածներուն զոհելու կ'երթայ, անպատում ուրախութեամբ լեցուած՝ աղաղակեց. – Կեցցէ անմահ ինքնակալը, որ ամենախստապարանոց աստուածները նուաճել գիտէ:
Երբ կռատուն մտան, կայսրը տարաւ Գէորգը՝ որպէսզի ան զոհէ աստուածներուն: Այն ատեն Ս. Գէորգ կուռքին ըսաւ. – Կ'երդուընցնեմ ձեզ, որ ինծի ըսէք թէ դուք իրական աստուա՞ծ էք:
Այն ատեն դեւի ոգին որ կուռքին մէջ պահուըտած էր ըսաւ. – Ոչ մենք աստուածներ չենք: Աստուած մէկ է, որ երկինքը եւ երկիրը ստեղծեց:Մենք ապստամբ հրեշտակներ ենք՝ սատանաներու վերածուած:
Եւ սուրբը ըսաւ. – քանի որ դուք աստուած չէք, ուրեմն ինչպէ՞ս կը համարձակիք հոս մնալ՝Աստուծոյ ծառային ներկայութեան:
Եւ ահա դեւերը մեծ վայնասունով եւ ողբով խոյս տուին տաճարէն, եւ կուռքերը մեծադղորդ գետին ինկան եւ խորտակուեցան:
Քուրմերը այս տեսնելով՝ յարձակեցան Ս. Գէորգի վրայ եւ ըսին.-Թագաւոր, վերցուր մէջտեղէն այս կախարդը, որ բոլորը մոլորեցուց եւ կուռքերը խորտակեց:
- Դուն ինծի խոստացար Ապողոնի զոհ մատուցել,ինչո՞ւ այս արարքը գործեցիր:
Աղեքսանդրիա թագուհին լսելով բոլոր կատարուածները, եկաւ թագաւորին քով եւ ըսաւ. – Ճշմարիտ է Գէորգի Աստուածը, որ այսպիսի հրաշքներ կը գործէ:
Թագաւորը վերջին աստիճան զայրացած ըսաւ Գէորգին . – քանի որ դուն ոչ միայն չուղղուեցար այլ եւ թագուհին եւս մոլորեցուցիր, երկուքդ ալ մահուամբ պիտի պատժուիք:
Երկուքն ալ քաղաքէն դուրս տարին՝ կատարման վայրը: Հոն թագուհին Աստուծոյ աղօթելով իր հոգին աւանդեց: իսկ Ս. Գէորգ զօրականներէն հրաման առնելով՝ աստուծոյ աղօթեց որպէսզի հեթանոսները ճանչնան ճշմարիտ լոյսը եւ Աստուծոյ դառնան:Ապա վիզը երկարելով ըսաւ զինուորներուն. – կատարեցէք ձեր թագաւորին հրամանը: Եւ իսկոյն կտրեցին գլուխը 3Օ3 թուականին:
Ս. Գէորգի մասին կը պատմուի աւանդութիւն մը, թէ վիշապ մը սպաննելով՝ ազատած է կոյս մը, որ իբր կերակուր դրուած էր վիշապին առջեւ: Այս աւանդութիւնը ծագում առած է նկարիչներէն, որոնք Ս. Գէորգը կը ներկայացնեն որպէս վիշապասպան: բայց եթէ այս բանը հասկնանք սատանայի համար, որ քանիցս ոտնակոխ ըրած է Ս.Գէորգ՝ ճիշտ կարելի է համարել: Նոյնպէս , պատմութեան մէջ Դիոկղետիանոսը կոչուած է անդնդային վիշապ, ինչպէս շարականի մէջ յիշուած է նաեւ Յազկերտի համար:
Ս. Գէորգի մարմինը տարին Պաղեստինի Դիոպոլիս քաղաքը կամ Ռամլէ աւանը: Հոն ասորիներու եկեղեցիին մէջ անոր նշխարները կը ցուցադրուէին մինչեւ ԺԳ դար: Այնտեղ կայ նաեւ հայկական եկեղեցի մը Ս. Գէորգ անունով:
Ս. Գէորգի սպանութենէն ետք բազմաթիւ հրաշքներ գործուեցան եւ բազմաթիւ եկեղեցիներ կանգնեցան անոր անունով:


ՇԱՐ 2 ԵՒ ՎԵՐՋ



«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Tuesday, September 27, 2011

Վարք Ս. Գէորգ Զօրավարի

Անցեալ Շաբաթ օր Ս. Գէորգ Զօրավարի նահատակութեան տօնն էր. Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցին կը տօնէ այս մեծ սուրբին տօնը եւ հոգեհանգիստ կը մատուցուի այդ առթիւ: Շատ բան չէի գիտեր Ս. Գէորգի մասին, եւ ահա, Պէյրութէն հոգեւոր քոյր Տիկին Էօժէնի Պաղտասարեանը ինծի նուիրեց Վարք Սրբոց մեծածաւալ հատորի Դ. Տպագրութիւնը: Այնտեղ կարդացի սուրբին մասին եւ որոշեցի իր մասին գրուածը սեփականութիւն դարձնել նաեւ Նշանակի ընթերցողներուն:
Նշան Պասմաճեան
«»«»«»«»«»«»«»«»»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Տիեզերահռչակ մեծ զօրավարը եւ Քրիստոսի վկան Ս.Գէորգ – որ երկրագործ կը նշանակէ- ծնաւ Գ. Դարուն, Կապատովկիոյ, Մաժակ քաղաքին մօտ (այժմ Կեսարիա) եւ ապրեցաւ Դիոկղետիանոս եւ Մաքսիմիանոս կայսրերուն օրով:
Մանկութիւնը անցուց Պաղեստինի մէջ, ուր ծնողքը ունէին բազմաթիւ կալուածներ: Ընդգրկեց զինուորական ասպարէզը, եւ իր ցուցաբերած քաջութեան եւ հաւատարմութեան համար շ ուտով ընդունեցաւ հազարապետութեան պատիւ, երբ տակաւին երեսուն տարեկան չկար:
Նոյն ժամանակ Տիոկղէտիանոս չարաբարոյ կայսրը, խորհրդակցութեամբ իր տեղակալին Մագնենտիոսի, խիստ հրովարտակ մը հանեց ընդդէմ քրիստոնեաներուն, որուն մէջ յստակօրէն կ'ըսուէր թէ այն քրիստոնեաները որոնք յանձն չէին առներ զոհելու աստուածներուն, չարաչար մահով պիտի մեռնէին:
Եւսեբիոս Կեսարացին ակնարկելով այս հրովարտակին կը գրէ. « Երբ Նիկոմիդիայի մէջ հրովարտակը ելաւ ընդդէմ քրիստոնեաներուն, մէկը (Ս.Գէորգ) աստուածային նախանձով վառուած, քաղաքին հրապարակին վրայ կախուած սոյն հրովարտակը պատէն կորզեց եւ ձեռքովը պատռեց, մինչ երկու ինքնակալները քաղաքին մէջ կը դեգերէին::Արդ, մէկը, որ անկէ առաջ այնքան մեծ անուն հանած էր եւ սխրագործութիւններով փայլած, կը սպասուէր որ այս համարձակութեան համար չարաչար տանջանքներու արժանանար:
Բայց Ս. Գէորգ ամենեւին փոյթ չըրաւ. Ան կը քաջալերէր նաեւ միւս քրիստոնեաները ըսելով. «մի վախնաք անոնցմէ, որոնք կրնան մարմինը մեռցնել, բայց ոչ հոգին: յիշեցէք տէրունական անսուտ աւետիսը թէ՝ ով որ զիս ուրանայ մարդոց առջեւ, ես ալ զայն պիտի ուրանամ Աստուծոյ առջեւ»:
Արդ, արքունի հրովարտակը պատռելէն յետոյ, անձամբ ներկայացաւ թագաւորական ատեանը, եւ ամբողջ աւագանիի ներկայութեան աղաղակեց եւ ըսաւ. « Ահաւասիկ ես քրիստոնեայ եմ , ով թագաւոր, եւ կեցած եմ ձեր առջեւը: Ըսէք, իրենց ո՞ր յանցանքներուն համար կ'ուզէք ի կորուստ մատնել արդար քրիստոնեաները:Մի՞թէ յանցանք է պաշտել կենդանի Աստուածը, եւ անոր հրամանով մարմնաւոր տէրերուն հնազանդ ըլլալը:Արդ, ով թագաւոր, եւ դուք՝ աթոռակիցներ, մի մոլորիք դեւերու պատրանքներէն: Վասնզի, այն աստուածները, որոնք երկինքն ու երկիրը չստեղծեցին, պիտի կորսուին:Իսկ մենք կըխոստովանինք ամենասուրբ Երրորդութիւնը՝ Հայր, Որդին եւ Հոգին Սուրբը, որ ամէն ինչ ստեղծեց, եւ մահէն յետոյ յոյս ունինք յաւիտենական կեանքին: Իսկ դուք՝ հեթանոսներդ՝ միաստուածութիւնը բազմաստուածութեան կը վերածէք՝ տեսակ տեսակ առասպելներով: Եւ այդ ամէնը գործ է սատանայի, որ իր հետեւորդները դէպի կորուստ կը տանի:
Մագնենտիոս, որ զարմացած կը դիտէր Ս. Գէորգը, հարցուց անոր.
- Ո՞վ ես դուն, եւ ի՞նչ է քու անունդ, որ այդքան յանդգնութեամբ կը խօսիս:
Քաջը պատասխանեց. – Իմ առաջին անունս քրիստոնեայ է, բայց մարդոց կողմէ Գէորգ կը կոչուիմ, որովհետեւ Աստուած կ'ուզէ որ պտղաբերեմ իր այգիին մէջ:
Դիոկղէտիանոս կայսրը, որ լաւ կը ճանչնար առաքինի զօրավարը, ըսաւ անոր. – Գէորգ, մենք լսած ենք որ դուն իմաստութեան եւ քաջութեան մէջ մեծ անուն հանած ես: Բայց գիտցիր որ քու այդ համարձակախօսութիւնդ երբեք օգուտ չի բերեր քեզի,այլ կորուստ: Ուստի, եթէ կ'ուզես աւելի բարձրանալ, եւ մեծ պատիւներու արժանանալ, եկուր զոհէ աստուածներուն:
Գէորգ պատասխանեց. – Քու խոստումներդ եւ ողոքումդ չեն կրնար զիս իմ բարեպաշտութենէս խախտել: Երանի թէ դուն ճանչնայիր ճշմարիտ աստուածը եւ երկնքի թագաւորութեան արժանի ըլլայիր. Որովհետեւ քու իշխանութիւնդ ժամանակաւոր է:
Այն ատեն թագաւորը հրամայեց որ զայն հրապարակի վրայ փայտէն կախեն եւ գեղարդով անոր աղիքները թափեն:
Երբ կատարեցին թագաւորին հրամանը, արիւնը ցայտեց սուրբին մարմնին շուրջը, բայց գեղարդը կապարի պէս ծալլուեցաւ:
Դիոկղետիանոս այս տեսնելով հրամայեց որ Գէորգը փայտէն վար առնեն եւ բանտ դնեն:
Մինչ բանտին մէջն էր, սատանայի խորհուրդով թագաւորը եւ իր խորհրդակիցները շինել տուին մեծ անիւ մը՝ ամէն կողմ սուրերով պատած: Երբ դրին զինք մեքենային տակ՝ մարմինը չարաչար յօշոտուեցաւ: Թագաւորը հրամայեց , որ այս չարչարանքներուն մէջ պահուի իսկ ինք գնաց ճաշելու:
Եւ ահա երկինքէն ահագին որոտում եւ ձայն մը որ կ'ըսէր. «Քաջալերուէ Գէորգ, որովհետեւ քու փրկիչդ պիտի զօրացնէ քեզ: Եւ աստուծոյ հրեշտակը իջնելով՝ ազատեց զինք տանջարանէն: Հոն եղողները սարսափած կ'ըսէին. – Մեծ է քրիստոնեաներուն Աստուածը:
Մինչ Դիոկղէտիանոս եւ Մագնենտիոս տաճարին մէջ աստուածներուն զոհ կը մատուցէին, Ս. Գէորգ գտաւ զանոնք ու ըսաւ. – Ահաւասիկ ես հոս եմ, դուք որ զիս անիւներուն տակ դրիք եւ մեռած կը կարծէիք: Գիտցէք որ կենդանի է իմ Աստուածս, եւ գիտէ օգնութեան հասնիլ:
Թագաւորը ըսաւ. – Միթէ՞ դուն Գէորգն ես , թէ անոր պատրողական ստուերը:
Մագնենտիոս ըսաւ. « Գէորգին կը նմանի»:
Ս. Գէորգ ըսաւ.
- Այո, ես եմ, ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի Գէորգ:Եկէք, ետ դարձէք ձեր մոլութենէն եւ ճանչցէք ճշմարիտ Աստուածը:
Մի քանի զօրականեեր, որոնք քովն էին, լսելով անոր խօսքերը, դարձի եկան եւ ըսին.
- Մեծ է քրիստոնեաներուն Աստուածը: Ան է միայն ճշմարիտ Աստուած եւ անկէ դուրս չկայ Աստուած:
Թագաւորը երբ այս լսեց հրաման տուաւ որ տանին բոլորը ամայի տեղ մը եւ սուրով կոտորեն:Իսկ անոնք երբ կ'երթային կառափնարան, կ'ըսէին միաբերան.
- Տէր Յիսուս ընդունէ մեզ քու խոստովանողներուդ խումբին մէջ եւ արժանացուր մեզ երկնից արքայութեան պսակին:
Եւ այսպէս նահատակուեցան սուրբերը:
Աղեքսանդրիա թագուհին լսելով Ս. Գէորգի մասին ինք եւս հաւատաց Քրիստոսի եւ ամէնուն առջեւ խոստովանեցաւ. «Ես ալ քրիստոնեայ եմ»:
Թագաւորը այս իմանալով՝ շատ զայրացաւ եւ հրամայեց որ Գէորգը թաղեն կիրի անշէջ գուբի մը մէջ, երեք օր եւ երեք գիշեր, մինչեւ որ մարմինը խաշի եւ այրի:

Շար . 1




«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Վարք Ս. Գէորգ Զօրավարի

Անցեալ Շաբաթ օր Ս. Գէորգ Զօրավարի նահատակութեան տօնն էր. Հայաստանեայց Առաքելական Եկեղեցին կը տօնէ այս մեծ սուրբին տօնը եւ հոգեհանգիստ կը մատուցուի այդ առթիւ: Շատ բան չէի գիտեր Ս. Գէորգի մասին, եւ ահա, Պէյրութէն հոգեւոր քոյր Տիկին Էօժէնի Պաղտասարեանը ինծի նուիրեց Վարք Սրբոց մեծածաւալ հատորի Դ. Տպագրութիւնը: Այնտեղ կարդացի սուրբին մասին եւ որոշեցի իր մասին գրուածը սեփականութիւն դարձնել նաեւ Նշանակի ընթերցողներուն:
Նշան Պասմաճեան
«»«»«»«»«»«»«»«»»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Տիեզերահռչակ մեծ զօրավարը եւ Քրիստոսի վկան Ս.Գէորգ – որ երկրագործ կը նշանակէ- ծնաւ Գ. Դարուն, Կապատովկիոյ, Մաժակ քաղաքին մօտ (այժմ Կեսարիա) եւ ապրեցաւ Դիոկղետիանոս եւ Մաքսիմիանոս կայսրերուն օրով:
Մանկութիւնը անցուց Պաղեստինի մէջ, ուր ծնողքը ունէին բազմաթիւ կալուածներ: Ընդգրկեց զինուորական ասպարէզը, եւ իր ցուցաբերած քաջութեան եւ հաւատարմութեան համար շ ուտով ընդունեցաւ հազարապետութեան պատիւ, երբ տակաւին երեսուն տարեկան չկար:
Նոյն ժամանակ Տիոկղէտիանոս չարաբարոյ կայսրը, խորհրդակցութեամբ իր տեղակալին Մագնենտիոսի, խիստ հրովարտակ մը հանեց ընդդէմ քրիստոնեաներուն, որուն մէջ յստակօրէն կ'ըսուէր թէ այն քրիստոնեաները որոնք յանձն չէին առներ զոհելու աստուածներուն, չարաչար մահով պիտի մեռնէին:
Եւսեբիոս Կեսարացին ակնարկելով այս հրովարտակին կը գրէ. « Երբ Նիկոմիդիայի մէջ հրովարտակը ելաւ ընդդէմ քրիստոնեաներուն, մէկը (Ս.Գէորգ) աստուածային նախանձով վառուած, քաղաքին հրապարակին վրայ կախուած սոյն հրովարտակը պատէն կորզեց եւ ձեռքովը պատռեց, մինչ երկու ինքնակալները քաղաքին մէջ կը դեգերէին::Արդ, մէկը, որ անկէ առաջ այնքան մեծ անուն հանած էր եւ սխրագործութիւններով փայլած, կը սպասուէր որ այս համարձակութեան համար չարաչար տանջանքներու արժանանար:
Բայց Ս. Գէորգ ամենեւին փոյթ չըրաւ. Ան կը քաջալերէր նաեւ միւս քրիստոնեաները ըսելով. «մի վախնաք անոնցմէ, որոնք կրնան մարմինը մեռցնել, բայց ոչ հոգին: յիշեցէք տէրունական անսուտ աւետիսը թէ՝ ով որ զիս ուրանայ մարդոց առջեւ, ես ալ զայն պիտի ուրանամ Աստուծոյ առջեւ»:
Արդ, արքունի հրովարտակը պատռելէն յետոյ, անձամբ ներկայացաւ թագաւորական ատեանը, եւ ամբողջ աւագանիի ներկայութեան աղաղակեց եւ ըսաւ. « Ահաւասիկ ես քրիստոնեայ եմ , ով թագաւոր, եւ կեցած եմ ձեր առջեւը: Ըսէք, իրենց ո՞ր յանցանքներուն համար կ'ուզէք ի կորուստ մատնել արդար քրիստոնեաները:Մի՞թէ յանցանք է պաշտել կենդանի Աստուածը, եւ անոր հրամանով մարմնաւոր տէրերուն հնազանդ ըլլալը:Արդ, ով թագաւոր, եւ դուք՝ աթոռակիցներ, մի մոլորիք դեւերու պատրանքներէն: Վասնզի, այն աստուածները, որոնք երկինքն ու երկիրը չստեղծեցին, պիտի կորսուին:Իսկ մենք կըխոստովանինք ամենասուրբ Երրորդութիւնը՝ Հայր, Որդին եւ Հոգին Սուրբը, որ ամէն ինչ ստեղծեց, եւ մահէն յետոյ յոյս ունինք յաւիտենական կեանքին: Իսկ դուք՝ հեթանոսներդ՝ միաստուածութիւնը բազմաստուածութեան կը վերածէք՝ տեսակ տեսակ առասպելներով: Եւ այդ ամէնը գործ է սատանայի, որ իր հետեւորդները դէպի կորուստ կը տանի:
Մագնենտիոս, որ զարմացած կը դիտէր Ս. Գէորգը, հարցուց անոր.
- Ո՞վ ես դուն, եւ ի՞նչ է քու անունդ, որ այդքան յանդգնութեամբ կը խօսիս:
Քաջը պատասխանեց. – Իմ առաջին անունս քրիստոնեայ է, բայց մարդոց կողմէ Գէորգ կը կոչուիմ, որովհետեւ Աստուած կ'ուզէ որ պտղաբերեմ իր այգիին մէջ:
Դիոկղէտիանոս կայսրը, որ լաւ կը ճանչնար առաքինի զօրավարը, ըսաւ անոր. – Գէորգ, մենք լսած ենք որ դուն իմաստութեան եւ քաջութեան մէջ մեծ անուն հանած ես: Բայց գիտցիր որ քու այդ համարձակախօսութիւնդ երբեք օգուտ չի բերեր քեզի,այլ կորուստ: Ուստի, եթէ կ'ուզես աւելի բարձրանալ, եւ մեծ պատիւներու արժանանալ, եկուր զոհէ աստուածներուն:
Գէորգ պատասխանեց. – Քու խոստումներդ եւ ողոքումդ չեն կրնար զիս իմ բարեպաշտութենէս խախտել: Երանի թէ դուն ճանչնայիր ճշմարիտ աստուածը եւ երկնքի թագաւորութեան արժանի ըլլայիր. Որովհետեւ քու իշխանութիւնդ ժամանակաւոր է:
Այն ատեն թագաւորը հրամայեց որ զայն հրապարակի վրայ փայտէն կախեն եւ գեղարդով անոր աղիքները թափեն:
Երբ կատարեցին թագաւորին հրամանը, արիւնը ցայտեց սուրբին մարմնին շուրջը, բայց գեղարդը կապարի պէս ծալլուեցաւ:
Դիոկղետիանոս այս տեսնելով հրամայեց որ Գէորգը փայտէն վար առնեն եւ բանտ դնեն:
Մինչ բանտին մէջն էր, սատանայի խորհուրդով թագաւորը եւ իր խորհրդակիցները շինել տուին մեծ անիւ մը՝ ամէն կողմ սուրերով պատած: Երբ դրին զինք մեքենային տակ՝ մարմինը չարաչար յօշոտուեցաւ: Թագաւորը հրամայեց , որ այս չարչարանքներուն մէջ պահուի իսկ ինք գնաց ճաշելու:
Եւ ահա երկինքէն ահագին որոտում եւ ձայն մը որ կ'ըսէր. «Քաջալերուէ Գէորգ, որովհետեւ քու փրկիչդ պիտի զօրացնէ քեզ: Եւ աստուծոյ հրեշտակը իջնելով՝ ազատեց զինք տանջարանէն: Հոն եղողները սարսափած կ'ըսէին. – Մեծ է քրիստոնեաներուն Աստուածը:
Մինչ Դիոկղէտիանոս եւ Մագնենտիոս տաճարին մէջ աստուածներուն զոհ կը մատուցէին, Ս. Գէորգ գտաւ զանոնք ու ըսաւ. – Ահաւասիկ ես հոս եմ, դուք որ զիս անիւներուն տակ դրիք եւ մեռած կը կարծէիք: Գիտցէք որ կենդանի է իմ Աստուածս, եւ գիտէ օգնութեան հասնիլ:
Թագաւորը ըսաւ. – Միթէ՞ դուն Գէորգն ես , թէ անոր պատրողական ստուերը:
Մագնենտիոս ըսաւ. « Գէորգին կը նմանի»:
Ս. Գէորգ ըսաւ.
- Այո, ես եմ, ծառայ Յիսուսի Քրիստոսի Գէորգ:Եկէք, ետ դարձէք ձեր մոլութենէն եւ ճանչցէք ճշմարիտ Աստուածը:
Մի քանի զօրականեեր, որոնք քովն էին, լսելով անոր խօսքերը, դարձի եկան եւ ըսին.
- Մեծ է քրիստոնեաներուն Աստուածը: Ան է միայն ճշմարիտ Աստուած եւ անկէ դուրս չկայ Աստուած:
Թագաւորը երբ այս լսեց հրաման տուաւ որ տանին բոլորը ամայի տեղ մը եւ սուրով կոտորեն:Իսկ անոնք երբ կ'երթային կառափնարան, կ'ըսէին միաբերան.
- Տէր Յիսուս ընդունէ մեզ քու խոստովանողներուդ խումբին մէջ եւ արժանացուր մեզ երկնից արքայութեան պսակին:
Եւ այսպէս նահատակուեցան սուրբերը:
Աղեքսանդրիա թագուհին լսելով Ս. Գէորգի մասին ինք եւս հաւատաց Քրիստոսի եւ ամէնուն առջեւ խոստովանեցաւ. «Ես ալ քրիստոնեայ եմ»:
Թագաւորը այս իմանալով՝ շատ զայրացաւ եւ հրամայեց որ Գէորգը թաղեն կիրի անշէջ գուբի մը մէջ, երեք օր եւ երեք գիշեր, մինչեւ որ մարմինը խաշի եւ այրի:

Շար . 1




«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Tuesday, September 20, 2011

Յաջորդ քայլերը ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ

ՍԻՐԵԼԻ ԸՆԹԵՐՑՈՂ,

ՄԻ ԾՈՒԼԱՆԱՐ ԿԱՐԴԱԼՈՒ ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆԻ ԱՅՍ ՅՕԴՈՒԱԾԸ , ՈՐՈՒՆ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՎԵՐԱԲԵՐԻ ՆԱԵՒ ՔԵԶԻ ԱՆՁՆԱՊԷՍ ԵՒ ՔՈՒ ՊԱՏԿԱՆԱԾ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍՆԱՒՈՐԱՊԷՍ:


ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆԻ ԱՌԱՋԱՐԿԱԾ ԿԱՐԳ ՄԸ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐՈՒՆ ՄԱՍԻՆ ՎԵՐԱՊԱՀՈՒԹԻՒՆ ՈՒՆԻՆՔ:ՍԱԿԱՅՆ ՄԵԾ ԿԸ ԳՏՆԵՆՔ ԻՐ ԱՅՍ ՅՕԴՈՒԱԾԻՆ ՇԱՀԵԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ : ՍՏՈՐԵՒ ԿԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵՆՔ «ՄՈՏԷԼ» ՄԸ ՄԵՐ ԳԱՂՈՒԹՆԵՐՈՒ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՉԱԿԱՆ, ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ, ԿՈՒՍԱԿՑԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐԻՆ: ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ ՃԻՇԴ Է ՈՐ ԿԸ ԽՕՍԻ ԳԱՆԱՏԱՅԻ ԳԱՂՈՒԹԻ ՄԱՍԻՆ ՍԱԿԱՅՆ ԻՒՐԱՔԱՆՉԻՒՐ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒ ԿՐՆԱՅ ԶԱՅՆ ՈՐՊԷՍ ՕՐԻՆԱԿ ԾԱՌԱՅԵՑՆԵԼ ԻՐ ԳԱՂՈՒԹԻՆ: «ՁԵԶ ՏԱՆՋՈՂ ՑԱՒԸ ՄԵԶ ԲՈԼՈՐՍ Է ՊԱՏԵԼ» ՊԻՏԻ ԸՍԷՐ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ ՈՒ ՇԱՐՈՒՆԱԿ ՊԻՏԻ ՊԱՏԳԱՄԷՐ ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ ԻՐ ՆՇԱՆԱՒՈՐ ՈՒ ԽՈՐԻՄԱՍՏ «ԱՊՐԷՔ ԵՐԵԽԷՔ ԲԱՅՑ ՄԵԶ ՊԷՍ ՉԱՊՐԷՔ» Ը:ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ ԱՆԳԱՄ ՄԸ ԵՒՍ ՄԵԶ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆՑ ԴԷՄ ՅԱՆԴԻՄԱՆ ԿԸ ԴՆԷ , ԱՆԳԱՄ ՄԸ ԵՒՍ ՄԱՏԸ ՃԻՇԴ ՎԷՐՔԻՆ ԴՆԵԼՈՎ:
«ՆՇԱՆԱԿ»

»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«

ԱՅՍ ԱՆԿԻՒՆԷՆ
Յաջորդ քայլերը
Ա.
Հաւաքականութեան մը կենսունակութեան երաշխիքը ոչ միայն իր անցեալն է,
անցեալի իրագործումը, այլ իր գալիքը՝ գալիքի իրագործելիքը, տեսլակա՛նը։ Գիտնալ ոչ
միայն ուրկէ՛ կու գանք, այլ մանաւանդ՝ ո՛ւր կ'երթանք։

Մոնթրէալի հայ գաղութը )նկատի առնել Մեծն Մոնթրէալը, Լաւալը ներառեալ(,
արդէն աւելի քան կէս-դարեայ իր կազմակերպ գոյութեամբ կարեւոր, պատուաբեր տեղ մը կը
գրաւէ Սփիւռքի տարեգրութեան մէջ, եթէ ոչ հայոց պատմութեան մէջ։ Արտասահմանէն
եկած ոեւէ այցելուի արդար հպարտութեամբ ցոյց կու տանք մեր համայնքային կեդրոնները,
եկեղեցիները, դպրոցները, զիրար հրմշտկող ձեռնարկներու գովազդները, կը թուենք
անհամար մեր միութիւնները, ու մասամբ նորին։ Սակայն, եթէ այդ այցելուներէն մէկն ու մէկը
համարձակի հարց տալ մեզի, թէ ի՞նչ ծրագիրներ ունինք մեր օրակարգին վրայ, գրեթէ կը
պապանձինք, որովհետեւ բացի շինարարական մէկ դանդաղագնաց ծրագրէ, ոչինչ կայ մեր
սեղաններուն վրայ, ոչ միայն ֆիզիքական առումով, այլեւ բարոյական՝ կազմակերպական
առումով։
Իսկ ամենէն կարեւորը՝ առաջին կազմակերպութիւններու գոյառումէն ի վեր, ահա
արդէն յիսուն ու աւելի տարիներ անց, տակաւին չէ կազմաւորուած ամբողջական համայնք մը,
իր բոլոր բաղկացուցիչ տարրերու համադրուած մասնակցութիւնը ընդգրկելով։

Ճիշդ ի՞նչ պատկեր կը ներկայացնենք այսօր։

Հայաստանեայց եկեղեցւոյ զոյգ թեմեր ունինք, Էջմիածնական ու Կիլիկեան, երկու
առաջնորդարաններով ու չորս ծուխերով, իրարու նկատմամբ որոշ վերապահ կեցուածքներով
)գոնէ պաշտօնապէս զերծ այլեւս անցեալի շատ բացասական դիրքաւորումներէն, որոնք թէեւ
հօտերուն մէջ տակաւին կը յամենան(, մէկ Հայ կաթողիկէ ու երկու Հայ աւետարանական
յարանուանութիւններով, ու դեռ հայութենէն դուրս քաշող օտարոտի աղանդներով, որոնց
ճշգրիտ թիւն ու տարողութիւնն ալ հաւանաբար անյայտ են։ Այս կրօնական
հաստատութիւնները մէկ կամ այլ ձեւով առնչուած են նաեւ համայնքային կեդրոններու,
որոնց շուրջ կը կազմակերպուի գաղութիս հայ կեանքը։ Բարեբախտաբար հայութեան ստուար
մեծամասնութիւնը համախմբուած կը մնայ այդ կեդրոններուն ու եկեղեցիներուն շուրջ,
սակայն կայ նաեւ մեծ թիւ մը հայերու որոնք կը հեռանան անոնցմէ, կը հաստատուին
հեռաւոր արուարձաններու մէջ, բոլորովին զուրկ հայկական առնչութիւններէ։
Ունինք դպրոցներ - երեք ամենօրեայ )երկուքը՝ երկրորդական( վարժարաններ, որոնց
աշակերտութիւնը չաճիր այն թափով, որ նոր սերունդը կ'աճի։ Երեք հաստատութիւններն ալ
կը դիմագրաւեն պետական նոր օրէնքներուն պատշաճելու, բայց նոյն ատեն ազգային
վարժարանի հայեցի կրթութեան առաքելութիւնը արժանաւոր կերպով կատարելու, հայերէն
դասաւանդող կարող տարրեր գտնելու, խառն ամուսնութիւններէ եկած այլախօս
աշակերտները համարկելու, դուրսը մնացած մեծ թիւով հայորդիները ներգրաւելու, ու
մանաւանդ ամավարկերը հաւասարակշռելու խնդիրներ ու այլ մարտահրաւէրներ, որոնք
հասարակաց են, բայց որոնց շուրջ անգամ չկայ տակաւին մերձեցում, խորհրդակցութիւն ու
հարցերը միասնաբար լուծելու պատրաստակամութիւն։
Ունինք ծաղկոցներ )առնչուած ամենօրեայ վարժարաններուն( ու մէկ մանկամսուր, որ
իր ընդլայնման ներկայ ընթացքով հանդերձ տակաւին հեռու է բաւարարելէ գաղութին
կարիքը
։
Ունինք մէկ շաբաթօրեայ վարժարան, որ իր գոյութեան իմաստը որոնելու մէջ է -
միւսը տարիներ առաջ փակուած է արդէն։ Ունինք ամառնային երկու կամ երեք ճամբար, ուր
յաճախող պատանիներու թիւն ալ այնքան մեծ չէ։

Եկեղեցիներուն ու կեդրոններուն նման, վարժարաններն ալ, հեռաւորութեան
տեսակէտէն, անմատչելի կը մնան հեռաբնակ հայերուն, որոնցմէ ամենէն հաւատաւորները
իրե՛նք ամեն օր կը տանին ու կը բերեն իրենց զաւակները։ Որոշ հայաշատ նման շրջաններու
մէջ արդէն տարիներէ ի վեր կայ կարիքը ծաղկոց-մանկամսուր-մանկապարտէզ, նոյնիսկ
նախակրթարան ստեղծելու, սակայն այդ մասին մտածող կա՞յ։ Կամ այդ հեռաբնակ հայերուն
մօտ քարոզչական աշխատանք տանող՝ որ մեր հաստատութիւններու հասողութեան
սահմաններուն մէջ գան վերաբնակին...

Ունինք բազում կազմակերպութիւններ - բարեսիրական, մշակութային,
երիտասարդական, ուսանողական, մարզական, ընկերային, եւայլն, մեծ մասամբ տարիներու
ընթացքին ստեղծուած՝ եկեղեցիներուն կամ ազգային աւանդական կուսակցութիւններուն
ծիրին մէջ, ուրիշներ՝ հայրենակցական առնչութիւններով, արհեստակցական
կազմակերպութիւններ, տակաւին ուրիշներ զուտ անհատական կամ խմբակային
նախաձեռնութեամբ։ Բոլորն ալ կ'աշխատին արդարացնել իրենց գոյութիւնը, բոլորն ալ
առաւել կամ պակաս աշխուժութեամբ կը ջանան ձեռնարկներ կամ միջոցառումներ
կազմակերպել, մանաւանդ՝ մշակութային...։ Բոլորն ալ գրեթէ նոյն յաճախորդութեան
համար... Օրացոյցներուն վրայ օր ու ժամ կը պակսի անոնց բոլորին նախաձեռնութիւններուն
համար։ Չեմ խօսիր ատոնցմէ շատերուն որակին մասին։ Բայց հանրութեան մօտ ալ ի վերջոյ
կը պակսին այդ օրերն ու ժամերը, մանաւանդ... նիւթական միջոցները։ Շատ գրուեցաւ ու
խօսուեցաւ գոնէ թուականներու շուրջ համախոհութեան գալու, համադրութիւն մը ընելու
մասին, սակայն այդ գաղափարն անգամ հասուննալու պէտք ունի, ոչ միայն
համահամայնքային առումով, այլեւ նոյն համայնքին ալ սահմաններուն մէջ...
Ունինք թերթեր ու պարբերականներ, տպագիր ու համացանցային - երկու
շաբաթաթերթ, եկեղեցական կամ կազմակերպական լրատուներ, նոյնիսկ անձնական
կայքէջներ։ Որակի ու բովանդակութեան մեծ տարբերութիւններով։ Ընթերցողներու թիւին
մասին առանց յստակ պատկերացումներու, սակայն գէթ տպագիր թերթերու պարագային՝
տպաքանակներու գրեթէ կայունութեամբ, եթէ ոչ անկումով։
Բայց արդար ըլլալու համար, աւելցնենք, որ կա՛ն նաեւ գաղութի միասնական ճիգերով
իրականացուող կարգ մը աշխատանքներ, ինչպէս Հայաստան համահայկական հիմնադրամի
տարեկան հանգանակային ձեռնարկը, Հայաստանի ներկայ հանրապետութեան տարեդարձի
կամ յոբելենական տարեդարձի նշման ձեռնարկները, ու երբեմն ալ մշակութային ելոյթներ,
մանաւանդ Հայաստանէն կամ արտասահմանէն եկած արուեստագէտներու կամ խումբերու
պարագային։

Այս բոլորին մէջ բոլորին կողմէ նկատուող ու բոլորին կողմէ դժգոհութեան
արժանացող երեւոյթը նոր սերունդի զանգուածային բացակայութիւնն է վերոնշեալ
ձեռնարկներուն. երեւոյթ, որուն սրբագրութիւնն ալ կը կարօտի միասնական ճիգերու։
Ուրեմն, ինչե՞ր կան ըլլալիք մեր առջեւ։ Ի՞նչ հրատապ խնդիրներ ունինք լուծելիք՝
հաւաքաբա՛ր։ Որո՞նք են յաջորդ քայլերը։


Բ.
Այո, որո՞նք են յաջորդ քայլերը՝ մեր համայնքի բարւոք զարգացման ի խնդիր։ Ինչե՞ր
կան ըլլալիք, ի՞նչ պակասներ՝ լրացուելիք, ի՞նչ խնդիրներ լուծելիք։
Սկսինք մեր կրթական կեանքէն, որմէ ալ կախում ունի գաղութին վերապրումը
ընդհանրապէս։ Համոզուած եմ, որ մեր ազգային վարժարաններու նպատակը պիտի ըլլայ
հասնիլ որակական այնպիսի բարձրութեան, որ ծնողները հե՛րթ բռնեն, աղաչեն-պաղատին
պատասխանատու մարմիններուն, որ իրենց զաւակները ընդունուին մեր դպրոցներէն ներս։
Երկրորդ՝ մեր վարժարանները պէտք է ըլլան անվճար, նիւթականի պատճառաւ
ոեւէ աշակերտ դուրս չմնայ, ընդհակառակն, ունենանք յարմարութիւնները՝ գիշերօթիկ
աշակերտներ ալ ընդունելու համար հեռաբնակ ընտանիքներէն։
Ապա կայ մեր կրթական յայտագիրները այլազան դարձնելու կարիքը՝ գիտական ու
գրական զոյգ ճիւղերով, քանի որ ոչ բոլոր աշակերտները կրնան կամ կը ցանկան հետեւիլ
առաջինին )գիտականին(։ Նաեւ՝ որոշ դժուարութիւններ ունեցող աշակերտներուն ալ յատուկ
ուշադրութիւն դարձնելու յարմարութիւնները ունենալու անհրաժեշտութիւնը։ Գաղութին
ուսուցչական ատակ մարդոյժը )խօսքը հայերէնով դասաւանդուող նիւթերուն կը վերաբերի(
լաւագոյնս օգտագործելու կարելիութիւնը, այլեւ անոնց սերնդափոխութեան ապահովումը։
Դասագրքերը տեւաբար այժմէական ու կրթական ընդհանուր ծրագրին ալ համընթաց
պահելու կարեւորութիւնը։
Ասոնց առընթեր կան այլ դժուարութիւններ՝ որոնք պէտք է հարթուին։ Անոնց մէջ՝
խառն ամուսնութիւններէ եկող ոչ-հայախօս կամ քիչ հայախօս աշակերտներուն պարագան,
ու ծնողներուն կողմէ իրենց զաւակներուն գէթ հայերէնի դասերուն հետեւելու
անկարելիութիւնը։ Կը նշանակէ, թերեւս՝ սերտողութեան պահերու յաւելումը, դպրոցի
ժամերէն դուրս։ Եւ այսպէս այլ ու այլ խնդիրներ։
Դեռ կան շաբաթօրեայ վարժարանն ու ամառնային ճամբարները, որոնք հայեցի
դաստիարակութեան տեսակէտէն կարեւոր կռուաններ են, սակայն յատկապէս շաբաթօրեայի
պարագային յստակացնելուէ առաքելութիւնը, ու մէկդի դնելու այլեւս այն սին ակնկալիքը, որ
ամենօրեայ յաճախելու դժուարութիւն ունեցողներուն համար է շաբաթօրեան։ Հաւանաբար
շաբաթօրեան ալ, ճամբարներն ալ ժամանցի ու զբօսի ճամբով, յատկապէս մշակութային
գործունէութեամբ հաստատութիւններու պիտի վերածուին, մինչեւ 16 տարեկան
պատանիներուն համար։
Այս բոլորը լուծելու հնարաւորութիւնը վեր է մէկ դպրոցի կամ մէկ համայնքի ուժերէն։
Ուստի առաջին հերթին այս մարզին մէջ է, որ հարցերուն համահամայնքային կերպով նայելու
ու միասնական ուժերով անոնց լուծումները որոնելու անհրաժեշտութիւնը կը ծագի։ Այս
իրողութեան հետեւողութեամբ ալ՝ բոլորին ծառայող ու բոլորին պատկանող կառոյցներ կամ
սպասարկութիւններ հաստատելու խնդիրը։ Եւ ոչ միայն կրթական մարզէն ներս։
Ի՞նչ կառոյցներու կ'ակնարկեմ. հայագիտական հիմնարկ, թանգարան , պատկերասրահ, տարեցներու տուն ու հիւանդանոց-ծերանոց, Հայ դատի գրասենեակ,համերգա-թատերասրահ, ընդունելութիւններու-պարահանդէսներու սրահ, երիտասարդական կեդրոն։ Մարզական դաշտեր։ Ու մանաւանդ՝ հասութաբեր կալուածներ...
Այս չի նշանակեր, որ մեր ներկայ բոլոր կալուածները՝ եկեղեցի, կեդրոն, եւայլն
անգործածելի կը դառնան։ Ընդհակառակն, անոնք կը զգենուն զիրար լրացնող հանգամանք,
մէկ յարմարութիւնը մէկ տեղ կ'ըլլայ, մէկ ուրիշը՝ այլ տեղ, սակայն բոլորն ալ
կ'օգտագործուին բոլորին կողմէ, կը պահպանուին բոլորին կողմէ, մանաւանդ կը նորոգուին ու
աւելի հրապուրիչ վայրերու կը վերածուին բոլորին կողմէ։
Իսկ սպասարկութիւննե՞րը. քարոզչական գրասենեակ, տոմսավաճառման յարմարութիւններով, տեղեկատու կեդրոն՝ մարդուժի ցանկերով ու գաղութի բոլոր սպասարկութիւններու եւ ձեռնարկներու տեղեկատուութեամբ, նաեւ՝ առեւտրական տեղեկատուութեամբ ու աշխատանքի գրասենեակով, ձեռնարկներու, յատկապէս դուրսէն
գաղութս այցելող արուեստագէտներու ու խումբերու ելոյթները Գանատայի մէջ, իսկ մեր
տեղական ուժերու ելոյթները այլուր շրջագայեցնելու առաքելութեամբ կազմակերպութիւն։
Լրատու կայքէջ՝ գաղութի բոլոր լուրերը հաղորդող, ձեռնարկները ծանուցող։
Եւ վերջապէս այս բոլորը ծրագրող ու համադրող համահամայնքային մարմին մը, որ
բոլորին մասնակցութեամբ ու գործակցութեամբ կը գործէ։
Ասոնք իրականացնելը չէ դժուարը, այլ այս գաղափարները ընդունիլն ու մարսելը, ու
մեր մտայնութիւնները փոխելը։ Միակողմանի ու հատուածական կերպով
մտածելէ հրաժարիլը։ Կաղապարուած մօտեցումներէ հեռանալը։ »Ես« ըլլալու փոխարէն
»մենք« ըլլալը։ Զանազան կողմերու, թեմերու, կուսակցութիւններու կամ խմբակցութիւններու
գոյութիւնը խոչընդոտ նկատելու փոխարէն առաւելութիւն, հարստութի՛ւն նկատելը։
Կը մնայ երիտասարդութեան հարցը։ Եթէ ա՛յս աշխարհահայեացքով դիտենք մենք
մեզի ու ա՛յս տեսակ զարգացման մը ճամբան բռնենք, չէ՞ք կարծեր որ յանկարծ
երիտասարդութիւնը կը գտնենք մեր շուրջ բոլորուած...


ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2011-09-12, -19 )1680-1681(

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Յաջորդ քայլերը ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ

ՍԻՐԵԼԻ ԸՆԹԵՐՑՈՂ,

ՄԻ ԾՈՒԼԱՆԱՐ ԿԱՐԴԱԼՈՒ ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆԻ ԱՅՍ ՅՕԴՈՒԱԾԸ , ՈՐՈՒՆ ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՎԵՐԱԲԵՐԻ ՆԱԵՒ ՔԵԶԻ ԱՆՁՆԱՊԷՍ ԵՒ ՔՈՒ ՊԱՏԿԱՆԱԾ ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՂԵԿԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ՄԱՍՆԱՒՈՐԱՊԷՍ:


ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆԻ ԱՌԱՋԱՐԿԱԾ ԿԱՐԳ ՄԸ ԼՈՒԾՈՒՄՆԵՐՈՒՆ ՄԱՍԻՆ ՎԵՐԱՊԱՀՈՒԹԻՒՆ ՈՒՆԻՆՔ:ՍԱԿԱՅՆ ՄԵԾ ԿԸ ԳՏՆԵՆՔ ԻՐ ԱՅՍ ՅՕԴՈՒԱԾԻՆ ՇԱՀԵԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ : ՍՏՈՐԵՒ ԿԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՆԵՆՔ «ՄՈՏԷԼ» ՄԸ ՄԵՐ ԳԱՂՈՒԹՆԵՐՈՒ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՉԱԿԱՆ, ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ, ԿՈՒՍԱԿՑԱԿԱՆ ՊԱՏԿԵՐԻՆ: ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ ՃԻՇԴ Է ՈՐ ԿԸ ԽՕՍԻ ԳԱՆԱՏԱՅԻ ԳԱՂՈՒԹԻ ՄԱՍԻՆ ՍԱԿԱՅՆ ԻՒՐԱՔԱՆՉԻՒՐ ՍՓԻՒՌՔԱՀԱՅ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒ ԿՐՆԱՅ ԶԱՅՆ ՈՐՊԷՍ ՕՐԻՆԱԿ ԾԱՌԱՅԵՑՆԵԼ ԻՐ ԳԱՂՈՒԹԻՆ: «ՁԵԶ ՏԱՆՋՈՂ ՑԱՒԸ ՄԵԶ ԲՈԼՈՐՍ Է ՊԱՏԵԼ» ՊԻՏԻ ԸՍԷՐ ԹՈՒՄԱՆԵԱՆ ՈՒ ՇԱՐՈՒՆԱԿ ՊԻՏԻ ՊԱՏԳԱՄԷՐ ՆՈՐ ՍԵՐՈՒՆԴԻՆ ԻՐ ՆՇԱՆԱՒՈՐ ՈՒ ԽՈՐԻՄԱՍՏ «ԱՊՐԷՔ ԵՐԵԽԷՔ ԲԱՅՑ ՄԵԶ ՊԷՍ ՉԱՊՐԷՔ» Ը:ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ ԱՆԳԱՄ ՄԸ ԵՒՍ ՄԵԶ ԻՐԱԿԱՆՈՒԹԵԱՆՑ ԴԷՄ ՅԱՆԴԻՄԱՆ ԿԸ ԴՆԷ , ԱՆԳԱՄ ՄԸ ԵՒՍ ՄԱՏԸ ՃԻՇԴ ՎԷՐՔԻՆ ԴՆԵԼՈՎ:
«ՆՇԱՆԱԿ»

»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«

ԱՅՍ ԱՆԿԻՒՆԷՆ
Յաջորդ քայլերը
Ա.
Հաւաքականութեան մը կենսունակութեան երաշխիքը ոչ միայն իր անցեալն է,
անցեալի իրագործումը, այլ իր գալիքը՝ գալիքի իրագործելիքը, տեսլակա՛նը։ Գիտնալ ոչ
միայն ուրկէ՛ կու գանք, այլ մանաւանդ՝ ո՛ւր կ'երթանք։

Մոնթրէալի հայ գաղութը )նկատի առնել Մեծն Մոնթրէալը, Լաւալը ներառեալ(,
արդէն աւելի քան կէս-դարեայ իր կազմակերպ գոյութեամբ կարեւոր, պատուաբեր տեղ մը կը
գրաւէ Սփիւռքի տարեգրութեան մէջ, եթէ ոչ հայոց պատմութեան մէջ։ Արտասահմանէն
եկած ոեւէ այցելուի արդար հպարտութեամբ ցոյց կու տանք մեր համայնքային կեդրոնները,
եկեղեցիները, դպրոցները, զիրար հրմշտկող ձեռնարկներու գովազդները, կը թուենք
անհամար մեր միութիւնները, ու մասամբ նորին։ Սակայն, եթէ այդ այցելուներէն մէկն ու մէկը
համարձակի հարց տալ մեզի, թէ ի՞նչ ծրագիրներ ունինք մեր օրակարգին վրայ, գրեթէ կը
պապանձինք, որովհետեւ բացի շինարարական մէկ դանդաղագնաց ծրագրէ, ոչինչ կայ մեր
սեղաններուն վրայ, ոչ միայն ֆիզիքական առումով, այլեւ բարոյական՝ կազմակերպական
առումով։
Իսկ ամենէն կարեւորը՝ առաջին կազմակերպութիւններու գոյառումէն ի վեր, ահա
արդէն յիսուն ու աւելի տարիներ անց, տակաւին չէ կազմաւորուած ամբողջական համայնք մը,
իր բոլոր բաղկացուցիչ տարրերու համադրուած մասնակցութիւնը ընդգրկելով։

Ճիշդ ի՞նչ պատկեր կը ներկայացնենք այսօր։

Հայաստանեայց եկեղեցւոյ զոյգ թեմեր ունինք, Էջմիածնական ու Կիլիկեան, երկու
առաջնորդարաններով ու չորս ծուխերով, իրարու նկատմամբ որոշ վերապահ կեցուածքներով
)գոնէ պաշտօնապէս զերծ այլեւս անցեալի շատ բացասական դիրքաւորումներէն, որոնք թէեւ
հօտերուն մէջ տակաւին կը յամենան(, մէկ Հայ կաթողիկէ ու երկու Հայ աւետարանական
յարանուանութիւններով, ու դեռ հայութենէն դուրս քաշող օտարոտի աղանդներով, որոնց
ճշգրիտ թիւն ու տարողութիւնն ալ հաւանաբար անյայտ են։ Այս կրօնական
հաստատութիւնները մէկ կամ այլ ձեւով առնչուած են նաեւ համայնքային կեդրոններու,
որոնց շուրջ կը կազմակերպուի գաղութիս հայ կեանքը։ Բարեբախտաբար հայութեան ստուար
մեծամասնութիւնը համախմբուած կը մնայ այդ կեդրոններուն ու եկեղեցիներուն շուրջ,
սակայն կայ նաեւ մեծ թիւ մը հայերու որոնք կը հեռանան անոնցմէ, կը հաստատուին
հեռաւոր արուարձաններու մէջ, բոլորովին զուրկ հայկական առնչութիւններէ։
Ունինք դպրոցներ - երեք ամենօրեայ )երկուքը՝ երկրորդական( վարժարաններ, որոնց
աշակերտութիւնը չաճիր այն թափով, որ նոր սերունդը կ'աճի։ Երեք հաստատութիւններն ալ
կը դիմագրաւեն պետական նոր օրէնքներուն պատշաճելու, բայց նոյն ատեն ազգային
վարժարանի հայեցի կրթութեան առաքելութիւնը արժանաւոր կերպով կատարելու, հայերէն
դասաւանդող կարող տարրեր գտնելու, խառն ամուսնութիւններէ եկած այլախօս
աշակերտները համարկելու, դուրսը մնացած մեծ թիւով հայորդիները ներգրաւելու, ու
մանաւանդ ամավարկերը հաւասարակշռելու խնդիրներ ու այլ մարտահրաւէրներ, որոնք
հասարակաց են, բայց որոնց շուրջ անգամ չկայ տակաւին մերձեցում, խորհրդակցութիւն ու
հարցերը միասնաբար լուծելու պատրաստակամութիւն։
Ունինք ծաղկոցներ )առնչուած ամենօրեայ վարժարաններուն( ու մէկ մանկամսուր, որ
իր ընդլայնման ներկայ ընթացքով հանդերձ տակաւին հեռու է բաւարարելէ գաղութին
կարիքը
։
Ունինք մէկ շաբաթօրեայ վարժարան, որ իր գոյութեան իմաստը որոնելու մէջ է -
միւսը տարիներ առաջ փակուած է արդէն։ Ունինք ամառնային երկու կամ երեք ճամբար, ուր
յաճախող պատանիներու թիւն ալ այնքան մեծ չէ։

Եկեղեցիներուն ու կեդրոններուն նման, վարժարաններն ալ, հեռաւորութեան
տեսակէտէն, անմատչելի կը մնան հեռաբնակ հայերուն, որոնցմէ ամենէն հաւատաւորները
իրե՛նք ամեն օր կը տանին ու կը բերեն իրենց զաւակները։ Որոշ հայաշատ նման շրջաններու
մէջ արդէն տարիներէ ի վեր կայ կարիքը ծաղկոց-մանկամսուր-մանկապարտէզ, նոյնիսկ
նախակրթարան ստեղծելու, սակայն այդ մասին մտածող կա՞յ։ Կամ այդ հեռաբնակ հայերուն
մօտ քարոզչական աշխատանք տանող՝ որ մեր հաստատութիւններու հասողութեան
սահմաններուն մէջ գան վերաբնակին...

Ունինք բազում կազմակերպութիւններ - բարեսիրական, մշակութային,
երիտասարդական, ուսանողական, մարզական, ընկերային, եւայլն, մեծ մասամբ տարիներու
ընթացքին ստեղծուած՝ եկեղեցիներուն կամ ազգային աւանդական կուսակցութիւններուն
ծիրին մէջ, ուրիշներ՝ հայրենակցական առնչութիւններով, արհեստակցական
կազմակերպութիւններ, տակաւին ուրիշներ զուտ անհատական կամ խմբակային
նախաձեռնութեամբ։ Բոլորն ալ կ'աշխատին արդարացնել իրենց գոյութիւնը, բոլորն ալ
առաւել կամ պակաս աշխուժութեամբ կը ջանան ձեռնարկներ կամ միջոցառումներ
կազմակերպել, մանաւանդ՝ մշակութային...։ Բոլորն ալ գրեթէ նոյն յաճախորդութեան
համար... Օրացոյցներուն վրայ օր ու ժամ կը պակսի անոնց բոլորին նախաձեռնութիւններուն
համար։ Չեմ խօսիր ատոնցմէ շատերուն որակին մասին։ Բայց հանրութեան մօտ ալ ի վերջոյ
կը պակսին այդ օրերն ու ժամերը, մանաւանդ... նիւթական միջոցները։ Շատ գրուեցաւ ու
խօսուեցաւ գոնէ թուականներու շուրջ համախոհութեան գալու, համադրութիւն մը ընելու
մասին, սակայն այդ գաղափարն անգամ հասուննալու պէտք ունի, ոչ միայն
համահամայնքային առումով, այլեւ նոյն համայնքին ալ սահմաններուն մէջ...
Ունինք թերթեր ու պարբերականներ, տպագիր ու համացանցային - երկու
շաբաթաթերթ, եկեղեցական կամ կազմակերպական լրատուներ, նոյնիսկ անձնական
կայքէջներ։ Որակի ու բովանդակութեան մեծ տարբերութիւններով։ Ընթերցողներու թիւին
մասին առանց յստակ պատկերացումներու, սակայն գէթ տպագիր թերթերու պարագային՝
տպաքանակներու գրեթէ կայունութեամբ, եթէ ոչ անկումով։
Բայց արդար ըլլալու համար, աւելցնենք, որ կա՛ն նաեւ գաղութի միասնական ճիգերով
իրականացուող կարգ մը աշխատանքներ, ինչպէս Հայաստան համահայկական հիմնադրամի
տարեկան հանգանակային ձեռնարկը, Հայաստանի ներկայ հանրապետութեան տարեդարձի
կամ յոբելենական տարեդարձի նշման ձեռնարկները, ու երբեմն ալ մշակութային ելոյթներ,
մանաւանդ Հայաստանէն կամ արտասահմանէն եկած արուեստագէտներու կամ խումբերու
պարագային։

Այս բոլորին մէջ բոլորին կողմէ նկատուող ու բոլորին կողմէ դժգոհութեան
արժանացող երեւոյթը նոր սերունդի զանգուածային բացակայութիւնն է վերոնշեալ
ձեռնարկներուն. երեւոյթ, որուն սրբագրութիւնն ալ կը կարօտի միասնական ճիգերու։
Ուրեմն, ինչե՞ր կան ըլլալիք մեր առջեւ։ Ի՞նչ հրատապ խնդիրներ ունինք լուծելիք՝
հաւաքաբա՛ր։ Որո՞նք են յաջորդ քայլերը։


Բ.
Այո, որո՞նք են յաջորդ քայլերը՝ մեր համայնքի բարւոք զարգացման ի խնդիր։ Ինչե՞ր
կան ըլլալիք, ի՞նչ պակասներ՝ լրացուելիք, ի՞նչ խնդիրներ լուծելիք։
Սկսինք մեր կրթական կեանքէն, որմէ ալ կախում ունի գաղութին վերապրումը
ընդհանրապէս։ Համոզուած եմ, որ մեր ազգային վարժարաններու նպատակը պիտի ըլլայ
հասնիլ որակական այնպիսի բարձրութեան, որ ծնողները հե՛րթ բռնեն, աղաչեն-պաղատին
պատասխանատու մարմիններուն, որ իրենց զաւակները ընդունուին մեր դպրոցներէն ներս։
Երկրորդ՝ մեր վարժարանները պէտք է ըլլան անվճար, նիւթականի պատճառաւ
ոեւէ աշակերտ դուրս չմնայ, ընդհակառակն, ունենանք յարմարութիւնները՝ գիշերօթիկ
աշակերտներ ալ ընդունելու համար հեռաբնակ ընտանիքներէն։
Ապա կայ մեր կրթական յայտագիրները այլազան դարձնելու կարիքը՝ գիտական ու
գրական զոյգ ճիւղերով, քանի որ ոչ բոլոր աշակերտները կրնան կամ կը ցանկան հետեւիլ
առաջինին )գիտականին(։ Նաեւ՝ որոշ դժուարութիւններ ունեցող աշակերտներուն ալ յատուկ
ուշադրութիւն դարձնելու յարմարութիւնները ունենալու անհրաժեշտութիւնը։ Գաղութին
ուսուցչական ատակ մարդոյժը )խօսքը հայերէնով դասաւանդուող նիւթերուն կը վերաբերի(
լաւագոյնս օգտագործելու կարելիութիւնը, այլեւ անոնց սերնդափոխութեան ապահովումը։
Դասագրքերը տեւաբար այժմէական ու կրթական ընդհանուր ծրագրին ալ համընթաց
պահելու կարեւորութիւնը։
Ասոնց առընթեր կան այլ դժուարութիւններ՝ որոնք պէտք է հարթուին։ Անոնց մէջ՝
խառն ամուսնութիւններէ եկող ոչ-հայախօս կամ քիչ հայախօս աշակերտներուն պարագան,
ու ծնողներուն կողմէ իրենց զաւակներուն գէթ հայերէնի դասերուն հետեւելու
անկարելիութիւնը։ Կը նշանակէ, թերեւս՝ սերտողութեան պահերու յաւելումը, դպրոցի
ժամերէն դուրս։ Եւ այսպէս այլ ու այլ խնդիրներ։
Դեռ կան շաբաթօրեայ վարժարանն ու ամառնային ճամբարները, որոնք հայեցի
դաստիարակութեան տեսակէտէն կարեւոր կռուաններ են, սակայն յատկապէս շաբաթօրեայի
պարագային յստակացնելուէ առաքելութիւնը, ու մէկդի դնելու այլեւս այն սին ակնկալիքը, որ
ամենօրեայ յաճախելու դժուարութիւն ունեցողներուն համար է շաբաթօրեան։ Հաւանաբար
շաբաթօրեան ալ, ճամբարներն ալ ժամանցի ու զբօսի ճամբով, յատկապէս մշակութային
գործունէութեամբ հաստատութիւններու պիտի վերածուին, մինչեւ 16 տարեկան
պատանիներուն համար։
Այս բոլորը լուծելու հնարաւորութիւնը վեր է մէկ դպրոցի կամ մէկ համայնքի ուժերէն։
Ուստի առաջին հերթին այս մարզին մէջ է, որ հարցերուն համահամայնքային կերպով նայելու
ու միասնական ուժերով անոնց լուծումները որոնելու անհրաժեշտութիւնը կը ծագի։ Այս
իրողութեան հետեւողութեամբ ալ՝ բոլորին ծառայող ու բոլորին պատկանող կառոյցներ կամ
սպասարկութիւններ հաստատելու խնդիրը։ Եւ ոչ միայն կրթական մարզէն ներս։
Ի՞նչ կառոյցներու կ'ակնարկեմ. հայագիտական հիմնարկ, թանգարան , պատկերասրահ, տարեցներու տուն ու հիւանդանոց-ծերանոց, Հայ դատի գրասենեակ,համերգա-թատերասրահ, ընդունելութիւններու-պարահանդէսներու սրահ, երիտասարդական կեդրոն։ Մարզական դաշտեր։ Ու մանաւանդ՝ հասութաբեր կալուածներ...
Այս չի նշանակեր, որ մեր ներկայ բոլոր կալուածները՝ եկեղեցի, կեդրոն, եւայլն
անգործածելի կը դառնան։ Ընդհակառակն, անոնք կը զգենուն զիրար լրացնող հանգամանք,
մէկ յարմարութիւնը մէկ տեղ կ'ըլլայ, մէկ ուրիշը՝ այլ տեղ, սակայն բոլորն ալ
կ'օգտագործուին բոլորին կողմէ, կը պահպանուին բոլորին կողմէ, մանաւանդ կը նորոգուին ու
աւելի հրապուրիչ վայրերու կը վերածուին բոլորին կողմէ։
Իսկ սպասարկութիւննե՞րը. քարոզչական գրասենեակ, տոմսավաճառման յարմարութիւններով, տեղեկատու կեդրոն՝ մարդուժի ցանկերով ու գաղութի բոլոր սպասարկութիւններու եւ ձեռնարկներու տեղեկատուութեամբ, նաեւ՝ առեւտրական տեղեկատուութեամբ ու աշխատանքի գրասենեակով, ձեռնարկներու, յատկապէս դուրսէն
գաղութս այցելող արուեստագէտներու ու խումբերու ելոյթները Գանատայի մէջ, իսկ մեր
տեղական ուժերու ելոյթները այլուր շրջագայեցնելու առաքելութեամբ կազմակերպութիւն։
Լրատու կայքէջ՝ գաղութի բոլոր լուրերը հաղորդող, ձեռնարկները ծանուցող։
Եւ վերջապէս այս բոլորը ծրագրող ու համադրող համահամայնքային մարմին մը, որ
բոլորին մասնակցութեամբ ու գործակցութեամբ կը գործէ։
Ասոնք իրականացնելը չէ դժուարը, այլ այս գաղափարները ընդունիլն ու մարսելը, ու
մեր մտայնութիւնները փոխելը։ Միակողմանի ու հատուածական կերպով
մտածելէ հրաժարիլը։ Կաղապարուած մօտեցումներէ հեռանալը։ »Ես« ըլլալու փոխարէն
»մենք« ըլլալը։ Զանազան կողմերու, թեմերու, կուսակցութիւններու կամ խմբակցութիւններու
գոյութիւնը խոչընդոտ նկատելու փոխարէն առաւելութիւն, հարստութի՛ւն նկատելը։
Կը մնայ երիտասարդութեան հարցը։ Եթէ ա՛յս աշխարհահայեացքով դիտենք մենք
մեզի ու ա՛յս տեսակ զարգացման մը ճամբան բռնենք, չէ՞ք կարծեր որ յանկարծ
երիտասարդութիւնը կը գտնենք մեր շուրջ բոլորուած...


ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2011-09-12, -19 )1680-1681(

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Saturday, September 17, 2011

Երախտագիտութեան Արցունքները



Օշին Էլակէօզի քանի մը օր առաջ գրուած կարճ պատմութիւնը կը հրապարակենք խնդրելով մեր ընթերցողներէն պէտք եղած քաջալերանքն ու առաջարկները «Նշանակ»ի միջոցաւ ներկայացնել յարգարժան հեղինակին : Շնորհակալութիւն



«Նշանակ»

«»«»»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Ցուրտ ձմեռուայ օր մըն էր:Ձիւնի փաթիլները սկսած էին կամաց կամաց ծածկել Պոլսոյ Պալատ թաղի նեղ ու աղքատ փողոցները:



Մարդը իր տան պատուհանէն դուրս կը նայէր ու կը մտահոգուէր որովհետեւ այս տարի շատ փայտ չէր կրցած ծախու առնել:Կնոջը դարձաւ մտահոգ ու ըսաւ .



-Անյպէս կը թուի թէ այս տարի ձմեռը անցեալ տարուանէ աւելի սաստիկ պիտի անցնի . փայտերնիս ալ քիչ է. ողբերգութիւն կ 'ըլլայ ձմեռուայ կէսին առանց փայտի մնալը:



Կինը ոչ մտահոգ ձեւացնելով պատասխանեց իր ամուսինին:



-Հոգ չէ, հոգ մի ըներ, երկու հոգի ենք, ոչ զաւակ կայ ոչ պառաւ մայր հայր, մենք ալ ձեւով մը կ 'անցնենք ձմեռը :Արդէն ի՞նչ է որ Պոլսոյ ձմեռը , կը տեսնես քանի մը օրէն օդը դարձեալ կը մեղմանայ:



Մարդը չպատասխանեց:Գիտէր թէ կինը զինք քաջալերելու համար էր որ այդպէս կը խօսէր:Կը ճանչնար անոր բնաւորութիւնը:Միշտ այսպէս կ 'ըլլար. երբ ինք յուսահատ ու անտրամադիր վիճակի մէջ ըլլար կինը անմիջապէս քաջալերական խօսքով մը ամուսնոյն տրամադրութիւնը շտկել կը ջանար :Երեսուն երկու տարի է որ ամուսնացած էին: Սկիզբը երջանիկ ամուսնութիւն մըն էր : Պոլսոյ Եշիլգիւղ թաղի բնակիչն էին երկուքն ալ ու զիրար թաղէն ճանչցած ու սիրահարուելով ամուսնացած էին: Ամուսինը շատ վարպետ ոսկերիչ էր.բնաւորութեամբ պարկեշտ ըլլալուն՝ ան շատ յարգուած էր շուկային մէջ :



Տարի մը վերջ իրենց երջանկութիւնը կրկնապատկուած էր, երբ անոնք բախտաւորուած էին մանչ զաւակով մը :Բարեկեցիկ ու երջանիկ ընտանիք մը կազմած էին ու շատ բան չէին սպասեր կեանքէն.աստուածավախ էին ու միշտ փառք կու տային Աստուծոյ, իրենց պարգեւած կեանքին համար: Բայց իրենց այս երջանկութիւնը երկար չէր տեւած:Իրենց զաւակը օր մը յանկարծ անհանգստացած էր:Անմիջապէս զինք տարած էին հիւանդանոց ու բժիշկները իրենց քննութիւնը աւարտելէ վերջ, ըսած էին որ իրենց զաւակը ի ծնէ սրտի անբաւարարութիւն ունէր:Ամէն ինչ ըրած էին կարենալ բուժելու համար իրենց զաւակը:Քաղաքին ամենալաւ ու համբաւաւոր բժիշկներուն տարած էին , բայց խեղճ տղուն սիրտը հազիւ մէկ տարի եւս կրցած էր դիմանալ հիւանդութեան: Երջանիկ ու քիչով գոհացող ընտանիք մըն էին, բայց այս քիչն ալ շատ տեսնուած էր իրենց ու իրենց մէկ հատիկ զաւակը մահացած էր իր ինը տարեկան հասակին մէջ:



Այդ օրուընէ վերջ իրենց կեանքն ալ փոխուեցած էր :Ծանր յուզումը պատճառ եղած էր որ մարդը շաքարախտէ վարակուէր, որուն պատճառով տեսողութիւնը տկարացած էր ու այլեւս չէր կարենար ոսկերիչի ասպարէզը շարունակել : Շուկայէն զինք ճանչցող իր հին բարեկամները, որոնք շատ կը սիրէին ու կը յարգէին զինք առաջարկած էին գործ տալ իրենց խանութներուն մէջ իբրեւ վաճառող: Ճիշտ էր որ իր աչքերը ոսկերչութիւն ընելու համար պէտք եղածին չափ սուր չէին այլեւս, բայց փորձառու ու շատ վստահելի ոսկերիչ մը ըլլալով կրնար ոսկերիչի խանութի մը մէջ աշխատիլ իբրեւ վաճառող:Բայց ինք մերժած էր իր բարեկամներուն առաջարկը որովհետեւ սիրտ չունէր այլեւս մարդոց հետ խօսելու, սակարկութիւն ընելու ու ինչ ինչ խորամանկութիւններ ընելով իր ձեռքի գոհարեղէնը յաճախորդներուն ծախել աշխատելու: Կօշիկ ներկելու տուփերէն հատ մը առած , անկիւն մը քաշուած ու առանց մարդոց հետ խօսելու , լռութեան մէջ իր վիշտը ապրելով ու արցունքները իր մէջ վազեցնելով անցորդներուն կօշիկները կը ներկէր :



Մարդը մտածումներու մէջ թաղուած պատուհանէն դուրս կը դիտէր երբ կինը ձայնեց իմացնելով որ ընթրիքը պատրաստ էր:

Հազիւ թէ այր եւ կին նստած էին սեղանին շուրջ, մէջը հաց փշրուած աման մը ապուր խմելու համար երբ փողոցի դուռը զարնուեցաւ :Մարդը իր կնոջը նայեցաւ զարմանքով եւ ըսաւ:



-Խեր է , ո՞վ կրնայ ըլլալ այս ժամուն:



Ելաւ աթոռէն ու աստիճաններէն վար իջնելով դուռը բանալու գնաց :Երբ բացաւ դուռը, տեսաւ որ դուրսը տեղացող ձիւնին տակ ցնցոտիներու մէջ հազիւ ինը, տասը տարեկան փոքրիկ տղայ մը կեցած լալագին արտայայտութիւն մը իր դէմքին իրեն կը նայէր:Տղեկը , ցնցոտիներու մէջ , պատռտած կօշիկներ ոտքերուն յայտնի էր որ կը մսէր. դողդողուն ձայնով մը ան ըսաւ:



-Հօբար , անօթի եմ մեռածներուդ հոգւոյն սիրուն պատառ մը հաց տուր:



Մարդը շշմած մնացած էր բայց իր կինը որ սանդուխին վերի ծայրը կանգնած ներկայ գտնուած էր եղածին անմիջապէս ձայնեց վերէն:



-Եկուր տղաս, վեր եկուր աման մը ապուր խմէ որ տաքնաս:



Տղան մարդուն քովէն սահելով, կայծակի արագութեամբ սանդուխներէն վեր վազեց ու կնոջ իրեն ցոյց տուած աթոռին վրայ նստելով, մեծ ախորժակով սկսաւ լափել մէջը հաց փշրուած տաք ապուրը: Օրերէ ի վեր բերանը կտոր մը չոր հացէ զատ բան մը չէր դրած ու անօթի էր: Երկուքին ալ բնաւ հոգը չէր որ տղեկը բոլոր ապուրը խմած էր ու իրենց համար ոչինչ ձգած : Երկուքն ալ մեծ հաճոյքով կը դիտէին շնչասպառ վիճակի մէջ իրենց ապուրը խմող տղան: Տղեկը երբեմն գաղղտնի նայուածք մը կը նետէր սեղանին վրայ որպէսզի տեսնէր թէ ուրիշ ուտելիք բան մը կա՞ր թէ ոչ :Կինը բազում անգամ հարցուցած էր տղուն անունը եւ ուրկէ գալը բայց ի զուր :Խեղճ տղան բերանը բացի ուտելէն ուրիշ բանով չէր ուզեր ժամավաճառ ըլլալ :

Տղան երբ տեսաւ թէ ապուրը վերջացած էր ու այլեւս բան մը չկար ուտելու, ձեռքին հակառակովը բերանը սրբեց ու ոտքի ելլելով ըսաւ.



-Շնորհակալութիւն մօրքուր, Աստուած տեղը լեցնէ:



Ու դէպի դուռ ուղղուեցաւ որպէսզի մեկնի:Կինը ճամբան կտրելով պաղատագին ձայնով մը ըսաւ:



-Տղաս, ու՞ր կերթաս այս ժամուն, այս ցուրտին :Տուն, տեղ ունի՞ս մնալու:



Տղան գլուխը ծռեց ու չպատասխանեց: Յայտնի էր որ մնալիք ոչ տուն ունէր ոչ ալ պատսպարան :



-Տղաս, այս ցուրտին դուրս մի ելլեր, գիշերը հոս մնացիր, վաղն ալ Աստուած ճամբայ մը կը ցուցնէ: Ըսաւ կինը ու շարունակեց.



-Դուն հիմա հոս նստէ, ես ջուր տաքցնեմ եւ քեզի սանկ լաւ մը լուամ, յետոյ գետինը անկողին մը կը բանամ, մաքուր սաւաններ կը փռեմ ու գիշերը լաւ քուն մը կը քաշես:



Կինը եւ իր ամուսինը ներս գացին որպէսզի փայտ վառեն ու ջուրը տաքցնեն:Գործերնին վերջացնելէ վերջ երբ սենեակ մտան, տեսան որ տղան կօշիկները հանած,բազկաթոռին վրայ լաւ մը պլլուած կը քնանար:Օրուան յոգնութեան, ձմեռուան ցուրտին եւ անօթութեան վարժ եղող տղան, տաքը տեսնելէ, փորը կշտացնելէ, ու քնանալու համար ապահով վայր մը գտած ըլլալէ վերջ, թուլցած էր ու չէր կրցած դիմադրել քունին իր աչքերուն կոպերուն վրայ գործած ճնշումին ու յանձնուած էր: Այր եւ կին իրար նայեցան ու ժպտեցան յուզումնալից :Կինը ներսէն վերմակ մը բերաւ ու տղուն վրայ ծածկեց, մարդն ալ քանի մը հատ փայտ նետեց վառարանին մէջ որպէսզի սենեակը աւելի տաքնայ:



Երբ այր եւ կին պառկելու գացին, պահ մը աչք աչքի եկան:Առանց իրարու բան մը ըսելու գիտէին որ երկուքն ալ նոյն բանը կը մտածէին այդ պահուն: Ներսի տղեկը ո՞րքան ալ կը նմանէր իրենց Վարդանիկին: Ուրախ զգացում մը կար իրենց մէջ:Յոյս մը դեռ եւս:Այդ խեղճ տղեկը, հակառակ որ օտար մըն էր, մեծ պարապ մը լեցուցած էր...



Յաջորդ առաւօտ այր եւ կին աւելի կանուխ ու շատ աւելի եռանդուն արթնցան: Իրենց մէջ տարօրինակ յուզում մը, կեանքի հանդէպ սէր մը կար այդ օր: Կինը նախաճաշի համար բաներ մը պիտի պատրաստէր ու մարդն ալ վառարան փայտ պիտի նետէր, որպէսզի սենեակը տաքնար:Ընդհանրապէս այդ ժամուն չէին վառեր վառանը փայտ խնայելու համար,բայց այդ օր յատուկ օր մըն էր իրենց համար:Այր եւ կին կամաց մը մտան սենեակ որպէսզի տղեկը չարթնցնեն բայց սենեակը պարապ գտան.տղեկը մեկնած էր:Մարդը տունէն դուրս ելլելով մինչեւ փողոցի անկիւնը վազեց յուսալով որ տղան կրնար նոր մեկնած ըլլալ ու փողոցէն կրնար զինք ետ կանչել որ փորը կշտացնէր . բայց տղան շատոնց մեկնած էր ու մարդը գլխիկոր տուն վերադարձաւ:



-Հոգ մի ըներ,գիշերը երբ փորը անօթենայ ու պառկելու համար տաք տեղի մը կարօտը զգայ նորէն կը վերադառնայ.ըսաւ կինը :Բայց տղան չվերադարձաւ ոչ այդ օր, ոչ ալ ուրիշ օր մը ...



Տարիներ անցան այդ դէպքին վրայէն:Մարդը մահացաւ ու կինը առանձին մնաց իր տառապանքին ու ճակատագրին հետ:Կինը այլեւս ոչ մէկ հասոյթ ունէր ու կարօտ էր իր դրացիներուն օգնութեան:Տան օճախը բոլորովին մարած էր այլեւս:Ոչ հաց ունէր ուտելիք ոչ ալ փայտ ունէր վառելիք:Դրացիները ամէն օր իրենց համար եփած ճաշէն կը տանէին իրեն,իսկ եթէ պատահէր որ օր մը չտանէին` այդ օր ոչինչ կուտէր կինը:Յաճախ ախորժակ ալ չէր ունենար ուտելու:Նիհարցած ու ծերացած էր եւ կը նստէր միշտ պատուհանին առջեւ դիտելով հեռուները կարծէք թէ մէկը կը սպասէր:Երբ դրացիները իրէն կը հարցնէին թէ ինչու համար միշտ հոն նստած պատուհանէն դուրս կը նայէր, անոնց կը պատասխանէր ըսելով<< կը սպասեմ>> :Ամէնքն ալ գիտէին թէ խեղճ կինը կեանքին մէջ ոչ ոք ունէր սպասելիք :



Ցուրտ ձմեռուայ օր մըն էր դարձեալ . ձիւնի փաթիլները սկսած էին կամաց կամաց ծածկել Պոլսոյ Պալատ թաղի նեղ ու աղքատ փողոցները:



Արեւը քանի մը ժամ առաջ մայր մտած էր. օդը աւելի պաղած էր,փողոցները մարդ չէր մնացած:Ժողովուրդը իրենց տուներն էին քաշուած ու իրենց ընտանիքներով տաք վառարաններու շուրջ հաւաքուած : Կինը պատուհանին առջեւ նստած դուրս կը դիտէր:



Հեռուէն,մութին մէջէն արդիական ու շքեղ կառք մը երեւցաւ որուն անիւները գետինը ծածկած ձիւնին վրայ սեւ ու երկար հետք մը ձգելով դանդաղօրէն եկան ու կեցան տան դրան առջեւ:Կառքէն բարձրահասակ ու վայելուչ երիտասարդ այր մարդ մը իջաւ եւ տարիքոտ կնոջ տան դրան դիմացը կենալով դուռը զարկաւ :Տարիքոտ կինը դանդաղօրէն սկսաւ սանդուխներէն վար իջնել բայց այցելուն բնաւ չէր աճապարեր:Կնոջ դրացիները, որոնք այդ պահուն իրենց տան պատուհաններէն մեծ հետաքրքրութեամբ կը դիտէին դէպքը առաջին անգամն էր որ կը տեսնէին այդ մարդը, բայց կարծէք թէ մարդը շատ ալ օտար չէր այդ տան ու մէջ բնակողներուն քանի որ միայն մէկ անգամ զարկաւ տան դուռը ու երկար սպասեց առանց երկրորդ անգամ մը զարնելու:Կերեւի թէ մարդը գիտէր որ տան մէջ տարիքոտ կին մը կայ ու չի կրնար աճապարել:



Ի վերջոյ կինը դուռը բացաւ ու արցունքոտ աչքերով նայեցաւ մարդուն երեսն ի վեր:Ծեր կնոջ շրթները կը դողդղային , բան մը ըսել կ'ուզէր բայց այդչափ յուզուած էր որ չէր կրնար խօսիլ:Մարդը եղաւ առաջին խօսողը ու ըսաւ:



- Քեզ իմ տունս տանելու եկայ մայրիկ,ասկէ վերջ ինծի հետ միասին իմ տանս մէջ պիտի ապրիս:



Կինը, առանց պատասխանելու հնազանդեցաւ իրեն ու միասին սկսան դանդաղօրէն սանդուխներէն վեր ելլել:Երբ հասան վերջի սանդուխը պառաւ կինը շնչասպառ նստեցաւ բազկաթոռին վրայ:Մինչ այդ, մարդը կնոջ ունեցած հազիւ քանի մը կտոր անձնական ապրանքը սկսաւ հաւաքել: Երբ վերադարձաւ սենեակ տեսաւ որ խեղճ կինը յոգնութենէն քնացեր էր բազկաթոռին վրայ,նոյն տեղը, ուր տարիներ առաջ, երբ ինք հազիւ ինը տարեկան տղեկ մըն էր, ձմեռուան ցուրտ օր մը եկած էր այդ տունը եւ փորը կշտացնելէ վերջ յոգնութենէ ինկած ու քնացած էր: Մարդը չուզեց կինը արթնցնել ու ներսէն վերմակ մը բերելով դրաւ կնոջ վրայ: Ինքն ալ ուրիշ վերմակ մը իր վրան առնելով երկնցաւ ուրիշ բազկաթոռի մը վրայ:



Տարիներ առաջ երբ ձմեռուան ցուրտ օր մը, մսած ու անօթի այդ տունը այցելած էր բնաւ չէր մտածած թէ այդ տան մէջ իրեն ցոյց տրուած գուրգուրանքը իր ճակատագրին փոխուելուն պատճառ պիտի ըլլար:Մինչեւ այդ օր իր կեանքին մէջ իր քով երբեք չէր զգացած մօր մը կամ հօր մը գոյութիւնը ու ապրած էր փողոցները,փլատակներու մէջ , ստորադասուած բոլորէն:Ապրած էր անասունի մը նման փողոցները թափառելով, իր մէջ ունենալով միայն իր առօրեայ հացը ապահովելու բնազդային զգացումը:Ընդհանրապէս մուրալով կամ աղբամանները խառնելով,երբեմն ալ գողնալով հետեւաբար հալածուելով ժողովուրդի կողմէ:Այդ օր, այդ տան մէջ իրեն ցոյց տրուած ընտանեկան գուրգուրանքը առաջին անգամ ըլլալով իրեն զգացուցած էր որ ինքն ալ մարդու զաւակ էր ու առաջին անգամ ըլլալով ունեցած էր ամօթի զգացում:Այդ օր, այդ տաք տան մէջ,փորը կուշտ ու ապահով տանիքի մը տակ մինչեւ առաւօտ առիթը ունեցած էր մտածելու ինքն իր մասին, իր կեանքի ու իր ապագայի մասին եւ առաջին անգամ ըլլալով զգացած էր իր մէջ իր բոլոր կեանքը այսպէս փողոցները թափառելով անցնելու դատապարտուած մնալու վախը ու առաջին անգամ ըլլալով ինքն իրեն ուղղած էր սա հարցումը . <<ի՞նչ պիտի ըլլայ իմ վերջս >>:



Այդ եղած էր պատճառը որ յաջորդ առաւօտ կանուխէն ան փախէր ու հեռանար տունէն , որովհետեւ ամչցած էր այդ ցնցոտիներու մէջ օր մը առաջուան պէս ներկայանալու ու գուրգուրանք մուրալու . որովհետեւ մտովի՝ ան օր մը առաջուան թշուառ էակը չէր այլեւս:



Բնականօրէն իր այդ վիճակին մէջ շատ դժուար եղած էր գործ մը գտնելը:Սկիզբը ոչ ոք վստահած էր ցնցոտիներու մէջ գտնուող այդ փողոցային տղուն, բայց հաստատակամ՝ ան վճռած էր յերբազատուիլ կեանքը ապրելու իր ոճէն: Ի վերջոյ գործ մը գտած էր ու կառչած էր անոր:Յետոյ աւելի լաւ գործեր ըրած էր, հետզհետէ աւելի ծանր պատասխանատուութիւններ իրեն վստահուած էին . ի վերջոյ հիմնած էր իր սեփական գործը ու հիմա եկած էր իր խղճի պարտքը վճարելու անոր, որ տարիներ առաջ պատճառ եղած էր որ իր կեանքը փոխուէր:



Յաջորդ առաւօտ մարդը կանուխէն արթնցաւ, ծեր կինը դեռ կը քնանար : Կնոջ քով գնաց ու ձայնեց :



-Մայրիկ արթնցիր, քեզ իմ տունս պիտի տանիմ:Ասկէ վերջ դուն միշտ հանգիստ պիտի ընես :Քեզ իմ մօրս պէս պիտի խնամեմ :



Կինը խոր քունի մէջ էր ու չէր լսած տղուն խօսքերը:Տղան անգամ մը եւս ձայնեց կնոջ ու ուսէն թեթեւ մը շարժեց բայց կինը չէր արթննար:Մարդը այս անգամ կնոջ ձեռքը բռնեց ու զայն վերցնելով արթնցնել փորձեց:Երբ կնոջ ձեռքը իր ձեռքին մէջ առաւ անդրադարձաւ որ ձեռքը տարօրինակօրէն պաղ էր:Մարդը նայեցաւ կնոջ ճերմակ դէմքին,կիսաբաց աչքերուն եւ գունատ շրթներուն:Կնոջ պաղ ձեռքը շրթներուն տարաւ ու համբուրեց:



Երախտապարտութեան քանի մը կաթիլ արցունք տղուն աչքերէն սահելով ինկան ու թրջեցին կնոջ անկենդան ձեռքը :





Օշին Էլակէօզ



Պոլիս - 12 Սեպտեմբեր 2011

















«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Երախտագիտութեան Արցունքները


Օշին Էլակէօզի քանի մը օր առաջ գրուած կարճ պատմութիւնը կը հրապարակենք խնդրելով մեր ընթերցողներէն պէտք եղած քաջալերանքն ու առաջարկները «Նշանակ»ի միջոցաւ ներկայացնել յարգարժան հեղինակին : Շնորհակալութիւն

«Նշանակ»
«»«»»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ցուրտ ձմեռուայ օր մըն էր:Ձիւնի փաթիլները սկսած էին կամաց կամաց ծածկել Պոլսոյ Պալատ թաղի նեղ ու աղքատ փողոցները:

Մարդը իր տան պատուհանէն դուրս կը նայէր ու կը մտահոգուէր որովհետեւ այս տարի շատ փայտ չէր կրցած ծախու առնել:Կնոջը դարձաւ մտահոգ ու ըսաւ .

-Անյպէս կը թուի թէ այս տարի ձմեռը անցեալ տարուանէ աւելի սաստիկ պիտի անցնի . փայտերնիս ալ քիչ է. ողբերգութիւն կ 'ըլլայ ձմեռուայ կէսին առանց փայտի մնալը:

Կինը ոչ մտահոգ ձեւացնելով պատասխանեց իր ամուսինին:

-Հոգ չէ, հոգ մի ըներ, երկու հոգի ենք, ոչ զաւակ կայ ոչ պառաւ մայր հայր, մենք ալ ձեւով մը կ 'անցնենք ձմեռը :Արդէն ի՞նչ է որ Պոլսոյ ձմեռը , կը տեսնես քանի մը օրէն օդը դարձեալ կը մեղմանայ:

Մարդը չպատասխանեց:Գիտէր թէ կինը զինք քաջալերելու համար էր որ այդպէս կը խօսէր:Կը ճանչնար անոր բնաւորութիւնը:Միշտ այսպէս կ 'ըլլար. երբ ինք յուսահատ ու անտրամադիր վիճակի մէջ ըլլար կինը անմիջապէս քաջալերական խօսքով մը ամուսնոյն տրամադրութիւնը շտկել կը ջանար :Երեսուն երկու տարի է որ ամուսնացած էին: Սկիզբը երջանիկ ամուսնութիւն մըն էր : Պոլսոյ Եշիլգիւղ թաղի բնակիչն էին երկուքն ալ ու զիրար թաղէն ճանչցած ու սիրահարուելով ամուսնացած էին: Ամուսինը շատ վարպետ ոսկերիչ էր.բնաւորութեամբ պարկեշտ ըլլալուն՝ ան շատ յարգուած էր շուկային մէջ :

Տարի մը վերջ իրենց երջանկութիւնը կրկնապատկուած էր, երբ անոնք բախտաւորուած էին մանչ զաւակով մը :Բարեկեցիկ ու երջանիկ ընտանիք մը կազմած էին ու շատ բան չէին սպասեր կեանքէն.աստուածավախ էին ու միշտ փառք կու տային Աստուծոյ, իրենց պարգեւած կեանքին համար: Բայց իրենց այս երջանկութիւնը երկար չէր տեւած:Իրենց զաւակը օր մը յանկարծ անհանգստացած էր:Անմիջապէս զինք տարած էին հիւանդանոց ու բժիշկները իրենց քննութիւնը աւարտելէ վերջ, ըսած էին որ իրենց զաւակը ի ծնէ սրտի անբաւարարութիւն ունէր:Ամէն ինչ ըրած էին կարենալ բուժելու համար իրենց զաւակը:Քաղաքին ամենալաւ ու համբաւաւոր բժիշկներուն տարած էին , բայց խեղճ տղուն սիրտը հազիւ մէկ տարի եւս կրցած էր դիմանալ հիւանդութեան: Երջանիկ ու քիչով գոհացող ընտանիք մըն էին, բայց այս քիչն ալ շատ տեսնուած էր իրենց ու իրենց մէկ հատիկ զաւակը մահացած էր իր ինը տարեկան հասակին մէջ:

Այդ օրուընէ վերջ իրենց կեանքն ալ փոխուեցած էր :Ծանր յուզումը պատճառ եղած էր որ մարդը շաքարախտէ վարակուէր, որուն պատճառով տեսողութիւնը տկարացած էր ու այլեւս չէր կարենար ոսկերիչի ասպարէզը շարունակել : Շուկայէն զինք ճանչցող իր հին բարեկամները, որոնք շատ կը սիրէին ու կը յարգէին զինք առաջարկած էին գործ տալ իրենց խանութներուն մէջ իբրեւ վաճառող: Ճիշտ էր որ իր աչքերը ոսկերչութիւն ընելու համար պէտք եղածին չափ սուր չէին այլեւս, բայց փորձառու ու շատ վստահելի ոսկերիչ մը ըլլալով կրնար ոսկերիչի խանութի մը մէջ աշխատիլ իբրեւ վաճառող:Բայց ինք մերժած էր իր բարեկամներուն առաջարկը որովհետեւ սիրտ չունէր այլեւս մարդոց հետ խօսելու, սակարկութիւն ընելու ու ինչ ինչ խորամանկութիւններ ընելով իր ձեռքի գոհարեղէնը յաճախորդներուն ծախել աշխատելու: Կօշիկ ներկելու տուփերէն հատ մը առած , անկիւն մը քաշուած ու առանց մարդոց հետ խօսելու , լռութեան մէջ իր վիշտը ապրելով ու արցունքները իր մէջ վազեցնելով անցորդներուն կօշիկները կը ներկէր :

Մարդը մտածումներու մէջ թաղուած պատուհանէն դուրս կը դիտէր երբ կինը ձայնեց իմացնելով որ ընթրիքը պատրաստ էր:
Հազիւ թէ այր եւ կին նստած էին սեղանին շուրջ, մէջը հաց փշրուած աման մը ապուր խմելու համար երբ փողոցի դուռը զարնուեցաւ :Մարդը իր կնոջը նայեցաւ զարմանքով եւ ըսաւ:

-Խեր է , ո՞վ կրնայ ըլլալ այս ժամուն:

Ելաւ աթոռէն ու աստիճաններէն վար իջնելով դուռը բանալու գնաց :Երբ բացաւ դուռը, տեսաւ որ դուրսը տեղացող ձիւնին տակ ցնցոտիներու մէջ հազիւ ինը, տասը տարեկան փոքրիկ տղայ մը կեցած լալագին արտայայտութիւն մը իր դէմքին իրեն կը նայէր:Տղեկը , ցնցոտիներու մէջ , պատռտած կօշիկներ ոտքերուն յայտնի էր որ կը մսէր. դողդողուն ձայնով մը ան ըսաւ:

-Հօբար , անօթի եմ մեռածներուդ հոգւոյն սիրուն պատառ մը հաց տուր:

Մարդը շշմած մնացած էր բայց իր կինը որ սանդուխին վերի ծայրը կանգնած ներկայ գտնուած էր եղածին անմիջապէս ձայնեց վերէն:

-Եկուր տղաս, վեր եկուր աման մը ապուր խմէ որ տաքնաս:

Տղան մարդուն քովէն սահելով, կայծակի արագութեամբ սանդուխներէն վեր վազեց ու կնոջ իրեն ցոյց տուած աթոռին վրայ նստելով, մեծ ախորժակով սկսաւ լափել մէջը հաց փշրուած տաք ապուրը: Օրերէ ի վեր բերանը կտոր մը չոր հացէ զատ բան մը չէր դրած ու անօթի էր: Երկուքին ալ բնաւ հոգը չէր որ տղեկը բոլոր ապուրը խմած էր ու իրենց համար ոչինչ ձգած : Երկուքն ալ մեծ հաճոյքով կը դիտէին շնչասպառ վիճակի մէջ իրենց ապուրը խմող տղան: Տղեկը երբեմն գաղղտնի նայուածք մը կը նետէր սեղանին վրայ որպէսզի տեսնէր թէ ուրիշ ուտելիք բան մը կա՞ր թէ ոչ :Կինը բազում անգամ հարցուցած էր տղուն անունը եւ ուրկէ գալը բայց ի զուր :Խեղճ տղան բերանը բացի ուտելէն ուրիշ բանով չէր ուզեր ժամավաճառ ըլլալ :
Տղան երբ տեսաւ թէ ապուրը վերջացած էր ու այլեւս բան մը չկար ուտելու, ձեռքին հակառակովը բերանը սրբեց ու ոտքի ելլելով ըսաւ.

-Շնորհակալութիւն մօրքուր, Աստուած տեղը լեցնէ:

Ու դէպի դուռ ուղղուեցաւ որպէսզի մեկնի:Կինը ճամբան կտրելով պաղատագին ձայնով մը ըսաւ:

-Տղաս, ու՞ր կերթաս այս ժամուն, այս ցուրտին :Տուն, տեղ ունի՞ս մնալու:

Տղան գլուխը ծռեց ու չպատասխանեց: Յայտնի էր որ մնալիք ոչ տուն ունէր ոչ ալ պատսպարան :

-Տղաս, այս ցուրտին դուրս մի ելլեր, գիշերը հոս մնացիր, վաղն ալ Աստուած ճամբայ մը կը ցուցնէ: Ըսաւ կինը ու շարունակեց.

-Դուն հիմա հոս նստէ, ես ջուր տաքցնեմ եւ քեզի սանկ լաւ մը լուամ, յետոյ գետինը անկողին մը կը բանամ, մաքուր սաւաններ կը փռեմ ու գիշերը լաւ քուն մը կը քաշես:

Կինը եւ իր ամուսինը ներս գացին որպէսզի փայտ վառեն ու ջուրը տաքցնեն:Գործերնին վերջացնելէ վերջ երբ սենեակ մտան, տեսան որ տղան կօշիկները հանած,բազկաթոռին վրայ լաւ մը պլլուած կը քնանար:Օրուան յոգնութեան, ձմեռուան ցուրտին եւ անօթութեան վարժ եղող տղան, տաքը տեսնելէ, փորը կշտացնելէ, ու քնանալու համար ապահով վայր մը գտած ըլլալէ վերջ, թուլցած էր ու չէր կրցած դիմադրել քունին իր աչքերուն կոպերուն վրայ գործած ճնշումին ու յանձնուած էր: Այր եւ կին իրար նայեցան ու ժպտեցան յուզումնալից :Կինը ներսէն վերմակ մը բերաւ ու տղուն վրայ ծածկեց, մարդն ալ քանի մը հատ փայտ նետեց վառարանին մէջ որպէսզի սենեակը աւելի տաքնայ:

Երբ այր եւ կին պառկելու գացին, պահ մը աչք աչքի եկան:Առանց իրարու բան մը ըսելու գիտէին որ երկուքն ալ նոյն բանը կը մտածէին այդ պահուն: Ներսի տղեկը ո՞րքան ալ կը նմանէր իրենց Վարդանիկին: Ուրախ զգացում մը կար իրենց մէջ:Յոյս մը դեռ եւս:Այդ խեղճ տղեկը, հակառակ որ օտար մըն էր, մեծ պարապ մը լեցուցած էր...

Յաջորդ առաւօտ այր եւ կին աւելի կանուխ ու շատ աւելի եռանդուն արթնցան: Իրենց մէջ տարօրինակ յուզում մը, կեանքի հանդէպ սէր մը կար այդ օր: Կինը նախաճաշի համար բաներ մը պիտի պատրաստէր ու մարդն ալ վառարան փայտ պիտի նետէր, որպէսզի սենեակը տաքնար:Ընդհանրապէս այդ ժամուն չէին վառեր վառանը փայտ խնայելու համար,բայց այդ օր յատուկ օր մըն էր իրենց համար:Այր եւ կին կամաց մը մտան սենեակ որպէսզի տղեկը չարթնցնեն բայց սենեակը պարապ գտան.տղեկը մեկնած էր:Մարդը տունէն դուրս ելլելով մինչեւ փողոցի անկիւնը վազեց յուսալով որ տղան կրնար նոր մեկնած ըլլալ ու փողոցէն կրնար զինք ետ կանչել որ փորը կշտացնէր . բայց տղան շատոնց մեկնած էր ու մարդը գլխիկոր տուն վերադարձաւ:

-Հոգ մի ըներ,գիշերը երբ փորը անօթենայ ու պառկելու համար տաք տեղի մը կարօտը զգայ նորէն կը վերադառնայ.ըսաւ կինը :Բայց տղան չվերադարձաւ ոչ այդ օր, ոչ ալ ուրիշ օր մը ...

Տարիներ անցան այդ դէպքին վրայէն:Մարդը մահացաւ ու կինը առանձին մնաց իր տառապանքին ու ճակատագրին հետ:Կինը այլեւս ոչ մէկ հասոյթ ունէր ու կարօտ էր իր դրացիներուն օգնութեան:Տան օճախը բոլորովին մարած էր այլեւս:Ոչ հաց ունէր ուտելիք ոչ ալ փայտ ունէր վառելիք:Դրացիները ամէն օր իրենց համար եփած ճաշէն կը տանէին իրեն,իսկ եթէ պատահէր որ օր մը չտանէին` այդ օր ոչինչ կուտէր կինը:Յաճախ ախորժակ ալ չէր ունենար ուտելու:Նիհարցած ու ծերացած էր եւ կը նստէր միշտ պատուհանին առջեւ դիտելով հեռուները կարծէք թէ մէկը կը սպասէր:Երբ դրացիները իրէն կը հարցնէին թէ ինչու համար միշտ հոն նստած պատուհանէն դուրս կը նայէր, անոնց կը պատասխանէր ըսելով<< կը սպասեմ>> :Ամէնքն ալ գիտէին թէ խեղճ կինը կեանքին մէջ ոչ ոք ունէր սպասելիք :

Ցուրտ ձմեռուայ օր մըն էր դարձեալ . ձիւնի փաթիլները սկսած էին կամաց կամաց ծածկել Պոլսոյ Պալատ թաղի նեղ ու աղքատ փողոցները:

Արեւը քանի մը ժամ առաջ մայր մտած էր. օդը աւելի պաղած էր,փողոցները մարդ չէր մնացած:Ժողովուրդը իրենց տուներն էին քաշուած ու իրենց ընտանիքներով տաք վառարաններու շուրջ հաւաքուած : Կինը պատուհանին առջեւ նստած դուրս կը դիտէր:

Հեռուէն,մութին մէջէն արդիական ու շքեղ կառք մը երեւցաւ որուն անիւները գետինը ծածկած ձիւնին վրայ սեւ ու երկար հետք մը ձգելով դանդաղօրէն եկան ու կեցան տան դրան առջեւ:Կառքէն բարձրահասակ ու վայելուչ երիտասարդ այր մարդ մը իջաւ եւ տարիքոտ կնոջ տան դրան դիմացը կենալով դուռը զարկաւ :Տարիքոտ կինը դանդաղօրէն սկսաւ սանդուխներէն վար իջնել բայց այցելուն բնաւ չէր աճապարեր:Կնոջ դրացիները, որոնք այդ պահուն իրենց տան պատուհաններէն մեծ հետաքրքրութեամբ կը դիտէին դէպքը առաջին անգամն էր որ կը տեսնէին այդ մարդը, բայց կարծէք թէ մարդը շատ ալ օտար չէր այդ տան ու մէջ բնակողներուն քանի որ միայն մէկ անգամ զարկաւ տան դուռը ու երկար սպասեց առանց երկրորդ անգամ մը զարնելու:Կերեւի թէ մարդը գիտէր որ տան մէջ տարիքոտ կին մը կայ ու չի կրնար աճապարել:

Ի վերջոյ կինը դուռը բացաւ ու արցունքոտ աչքերով նայեցաւ մարդուն երեսն ի վեր:Ծեր կնոջ շրթները կը դողդղային , բան մը ըսել կ'ուզէր բայց այդչափ յուզուած էր որ չէր կրնար խօսիլ:Մարդը եղաւ առաջին խօսողը ու ըսաւ:

- Քեզ իմ տունս տանելու եկայ մայրիկ,ասկէ վերջ ինծի հետ միասին իմ տանս մէջ պիտի ապրիս:

Կինը, առանց պատասխանելու հնազանդեցաւ իրեն ու միասին սկսան դանդաղօրէն սանդուխներէն վեր ելլել:Երբ հասան վերջի սանդուխը պառաւ կինը շնչասպառ նստեցաւ բազկաթոռին վրայ:Մինչ այդ, մարդը կնոջ ունեցած հազիւ քանի մը կտոր անձնական ապրանքը սկսաւ հաւաքել: Երբ վերադարձաւ սենեակ տեսաւ որ խեղճ կինը յոգնութենէն քնացեր էր բազկաթոռին վրայ,նոյն տեղը, ուր տարիներ առաջ, երբ ինք հազիւ ինը տարեկան տղեկ մըն էր, ձմեռուան ցուրտ օր մը եկած էր այդ տունը եւ փորը կշտացնելէ վերջ յոգնութենէ ինկած ու քնացած էր: Մարդը չուզեց կինը արթնցնել ու ներսէն վերմակ մը բերելով դրաւ կնոջ վրայ: Ինքն ալ ուրիշ վերմակ մը իր վրան առնելով երկնցաւ ուրիշ բազկաթոռի մը վրայ:

Տարիներ առաջ երբ ձմեռուան ցուրտ օր մը, մսած ու անօթի այդ տունը այցելած էր բնաւ չէր մտածած թէ այդ տան մէջ իրեն ցոյց տրուած գուրգուրանքը իր ճակատագրին փոխուելուն պատճառ պիտի ըլլար:Մինչեւ այդ օր իր կեանքին մէջ իր քով երբեք չէր զգացած մօր մը կամ հօր մը գոյութիւնը ու ապրած էր փողոցները,փլատակներու մէջ , ստորադասուած բոլորէն:Ապրած էր անասունի մը նման փողոցները թափառելով, իր մէջ ունենալով միայն իր առօրեայ հացը ապահովելու բնազդային զգացումը:Ընդհանրապէս մուրալով կամ աղբամանները խառնելով,երբեմն ալ գողնալով հետեւաբար հալածուելով ժողովուրդի կողմէ:Այդ օր, այդ տան մէջ իրեն ցոյց տրուած ընտանեկան գուրգուրանքը առաջին անգամ ըլլալով իրեն զգացուցած էր որ ինքն ալ մարդու զաւակ էր ու առաջին անգամ ըլլալով ունեցած էր ամօթի զգացում:Այդ օր, այդ տաք տան մէջ,փորը կուշտ ու ապահով տանիքի մը տակ մինչեւ առաւօտ առիթը ունեցած էր մտածելու ինքն իր մասին, իր կեանքի ու իր ապագայի մասին եւ առաջին անգամ ըլլալով զգացած էր իր մէջ իր բոլոր կեանքը այսպէս փողոցները թափառելով անցնելու դատապարտուած մնալու վախը ու առաջին անգամ ըլլալով ինքն իրեն ուղղած էր սա հարցումը . <<ի՞նչ պիտի ըլլայ իմ վերջս >>:

Այդ եղած էր պատճառը որ յաջորդ առաւօտ կանուխէն ան փախէր ու հեռանար տունէն , որովհետեւ ամչցած էր այդ ցնցոտիներու մէջ օր մը առաջուան պէս ներկայանալու ու գուրգուրանք մուրալու . որովհետեւ մտովի՝ ան օր մը առաջուան թշուառ էակը չէր այլեւս:

Բնականօրէն իր այդ վիճակին մէջ շատ դժուար եղած էր գործ մը գտնելը:Սկիզբը ոչ ոք վստահած էր ցնցոտիներու մէջ գտնուող այդ փողոցային տղուն, բայց հաստատակամ՝ ան վճռած էր յերբազատուիլ կեանքը ապրելու իր ոճէն: Ի վերջոյ գործ մը գտած էր ու կառչած էր անոր:Յետոյ աւելի լաւ գործեր ըրած էր, հետզհետէ աւելի ծանր պատասխանատուութիւններ իրեն վստահուած էին . ի վերջոյ հիմնած էր իր սեփական գործը ու հիմա եկած էր իր խղճի պարտքը վճարելու անոր, որ տարիներ առաջ պատճառ եղած էր որ իր կեանքը փոխուէր:

Յաջորդ առաւօտ մարդը կանուխէն արթնցաւ, ծեր կինը դեռ կը քնանար : Կնոջ քով գնաց ու ձայնեց :

-Մայրիկ արթնցիր, քեզ իմ տունս պիտի տանիմ:Ասկէ վերջ դուն միշտ հանգիստ պիտի ընես :Քեզ իմ մօրս պէս պիտի խնամեմ :

Կինը խոր քունի մէջ էր ու չէր լսած տղուն խօսքերը:Տղան անգամ մը եւս ձայնեց կնոջ ու ուսէն թեթեւ մը շարժեց բայց կինը չէր արթննար:Մարդը այս անգամ կնոջ ձեռքը բռնեց ու զայն վերցնելով արթնցնել փորձեց:Երբ կնոջ ձեռքը իր ձեռքին մէջ առաւ անդրադարձաւ որ ձեռքը տարօրինակօրէն պաղ էր:Մարդը նայեցաւ կնոջ ճերմակ դէմքին,կիսաբաց աչքերուն եւ գունատ շրթներուն:Կնոջ պաղ ձեռքը շրթներուն տարաւ ու համբուրեց:

Երախտապարտութեան քանի մը կաթիլ արցունք տղուն աչքերէն սահելով ինկան ու թրջեցին կնոջ անկենդան ձեռքը :


Օշին Էլակէօզ

Պոլիս - 12 Սեպտեմբեր 2011








«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Tuesday, September 6, 2011

Տիկին Մանկասարեան Էլակէօզեանի առածները

Առածները բանաստեղծական ստեղծագործութիւններ չեն , անոնք փորձառութեանց հետեւանքով արտայայտուած ճշմարտութիւններ են , իմաստութեամբ լի խօսքեր, որոնք յաճախ կրնան անկիւնադարձային կարեւորութիւն ներկայացնել շատերուս համար:
Անցեալ երկու ամիսներուն այբբենական կարգով հրապարակեցինք գոյութիւն ունեցող հայկական առածներու մեծամասնութիւնը: Մեր աշխատակից մտաւորականներէն Օշին Էլակէօզ, կարդալէ ետք հրապարակուած առածները յայտնեց խմբագրութեանս , որ իր հանգուցեալ սիրելի մայրիկը՝ Տիրուհի Մանկասարեան - Էլակէօզեանը, Պոլսոյ մէջ ,մօտ վաթսուն տարի առաջ ( 7 Յունուար 1949), հիմնուելով կեանքի իր փորձառութեան վրայ գրի առած է առածներ եւ զանոնք իր զաւկին՝ Օշինին ժառանգ թողած: Օշին ընդառաջեց մեր խնդրանքին եւ ուղարկեց իր մօր իրեն թողած այս գանձը, զոր ստորեւ կը հրապարակենք առանց որեւէ փոփոխութիւն կատարելու:
«Նշանակ»

»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»


- Անցեալը չծերանար ....

-Եթէ' կը վախնաս թշնամի ունենալէ ,զգուշացիր բարեկամներէ...,զի թշնամիները շատ անգամ բարեկամները կը կազմուին:

-Աղջիկ զաւակները գուրգուրանօք կը նային իրենց զաւակները զմահ ,իսկ մանչ զաւակները մինչեւ իրենց ամուսնութիւնը, քիչ բացառութեամբ :

-Արժանիք գնահատողները , արժանիք ունեցողներէ աւելի գնահատելի են:

-Կրթեալ մարդը միշտ կը յարգուի եւ կը սիրուի:

-Մեռնողներէն շատերը ,եթէ դարձեալ կ արենային աշխարհ գալ ,արդեօք պիտի ուզէի՞ն իրենց նախկին տեղերը գալ:

-Ամէն բանի մէջ կեղծիք դնողը ոչ կը յարգուի ,ոչ կը սիրուի:

-Ինչ կ 'ըլլար մարդոց վիճակը' , եթէ մտածումները ձայնաւոր ըլլային:

-Փոքրիկ զաւակները շատ դ ժբախտ կ 'ըլլան երբ մայրիկ չ 'ունենան, իսկ ամուսնացած մանչ տղաք, շատ անգամ դ ժբախտ կ 'ըլլան երբ մայրիկ ունենան:

-Այն տանտիկինը որ մաքրասէր , խնայասէր եւ պարկեշտ է ,ամէն ընտանեկան ձախորդութեանց դէմ կը դնէ,քիչ բացառութեամբ:

-Տան մը աշխատութիւնները գրեթէ կէսի կ 'իչնեն , երբ տանտիկինը կարգապահութեան գիւտը իր տղոց կը սորուեցնէ:

-Նախանձը չարերուն ամենամեծ պատիժն է. վա՜յ չարերուն :

-Աւելի կը նախընտրեմ չքաւոր ապրիլ շրջապատուած սիրուածներով , քան թէ ունեւոր ապրիլ շրջապատուած ատուածներէ :

-Ձնդիլը ծերերուն երջանկութիւն է զի չեն զգար իրենց եւ շուրջիններուն պատճառած նեղութիւնները .ուրախ զուարթ կ 'ապրին:

-Մոլութիւնները իրենց զզուելի արարքներով աւելի կը կրթեն մարդկութիւնը գան թէ առաքինութիւնը:

-Բամբասանքն ալ իւր նպաստաւոր արդիւնքներն ունի մարդոց վրայ որք' շատ անգամ ուղղուելու կը ջանան:

-Եսասիրութիւնը որ մոլութիւն մ'է, առաքինութեան կը փոխուի երբ մարդկութիւնը ընկճող ցաւերէն պահպանելու կը ծառայէ:Իւրաքանչիւր ոք եթէ ինքզինքը ,իւր հանգիստը ,իւր պէտքերը , մտածէ եւ պէտք եղած միջոցները ժամանակին ձեռք առնէ,իւր շուրջիններուն , նոյնիսկ մարդասիրական հաստատութիւններուն բեռ չ'ըլլար:

--Երանելի է այն սգաւորը որ սրտին մէջ բնաւ խղճի խայթ չ 'ունի մեռնողին հանդէպ:

-Այժմեան ծերունիներուն մեծամասնութիւնը գուրգուրանքի մուրացկաններ են:

-Աշխարհիս գիտութիւններուն ամենամեծը, ամենագեղեցիկը եւ ամենասիրելին կրթութիւնն է:

-Հանելուկս.ապագայէս կը վախնամ, ներկան ինձմէ խոյս կուտայ , կը սնանիm անցեալովս:




«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

Տիկին Մանկասարեան Էլակէօզեանի առածները

Առածները բանաստեղծական ստեղծագործութիւններ չեն , անոնք փորձառութեանց հետեւանքով արտայայտուած ճշմարտութիւններ են , իմաստութեամբ լի խօսքեր, որոնք յաճախ կրնան անկիւնադարձային կարեւորութիւն ներկայացնել շատերուս համար:
Անցեալ երկու ամիսներուն այբբենական կարգով հրապարակեցինք գոյութիւն ունեցող հայկական առածներու մեծամասնութիւնը: Մեր աշխատակից մտաւորականներէն Օշին Էլակէօզ, կարդալէ ետք հրապարակուած առածները յայտնեց խմբագրութեանս , որ իր հանգուցեալ սիրելի մայրիկը՝ Տիրուհի Մանկասարեան - Էլակէօզեանը, Պոլսոյ մէջ ,մօտ վաթսուն տարի առաջ ( 7 Յունուար 1949), հիմնուելով կեանքի իր փորձառութեան վրայ գրի առած է առածներ եւ զանոնք իր զաւկին՝ Օշինին ժառանգ թողած: Օշին ընդառաջեց մեր խնդրանքին եւ ուղարկեց իր մօր իրեն թողած այս գանձը, զոր ստորեւ կը հրապարակենք առանց որեւէ փոփոխութիւն կատարելու:
«Նշանակ»

»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»


- Անցեալը չծերանար ....

-Եթէ' կը վախնաս թշնամի ունենալէ ,զգուշացիր բարեկամներէ...,զի թշնամիները շատ անգամ բարեկամները կը կազմուին:

-Աղջիկ զաւակները գուրգուրանօք կը նային իրենց զաւակները զմահ ,իսկ մանչ զաւակները մինչեւ իրենց ամուսնութիւնը, քիչ բացառութեամբ :

-Արժանիք գնահատողները , արժանիք ունեցողներէ աւելի գնահատելի են:

-Կրթեալ մարդը միշտ կը յարգուի եւ կը սիրուի:

-Մեռնողներէն շատերը ,եթէ դարձեալ կ արենային աշխարհ գալ ,արդեօք պիտի ուզէի՞ն իրենց նախկին տեղերը գալ:

-Ամէն բանի մէջ կեղծիք դնողը ոչ կը յարգուի ,ոչ կը սիրուի:

-Ինչ կ 'ըլլար մարդոց վիճակը' , եթէ մտածումները ձայնաւոր ըլլային:

-Փոքրիկ զաւակները շատ դ ժբախտ կ 'ըլլան երբ մայրիկ չ 'ունենան, իսկ ամուսնացած մանչ տղաք, շատ անգամ դ ժբախտ կ 'ըլլան երբ մայրիկ ունենան:

-Այն տանտիկինը որ մաքրասէր , խնայասէր եւ պարկեշտ է ,ամէն ընտանեկան ձախորդութեանց դէմ կը դնէ,քիչ բացառութեամբ:

-Տան մը աշխատութիւնները գրեթէ կէսի կ 'իչնեն , երբ տանտիկինը կարգապահութեան գիւտը իր տղոց կը սորուեցնէ:

-Նախանձը չարերուն ամենամեծ պատիժն է. վա՜յ չարերուն :

-Աւելի կը նախընտրեմ չքաւոր ապրիլ շրջապատուած սիրուածներով , քան թէ ունեւոր ապրիլ շրջապատուած ատուածներէ :

-Ձնդիլը ծերերուն երջանկութիւն է զի չեն զգար իրենց եւ շուրջիններուն պատճառած նեղութիւնները .ուրախ զուարթ կ 'ապրին:

-Մոլութիւնները իրենց զզուելի արարքներով աւելի կը կրթեն մարդկութիւնը գան թէ առաքինութիւնը:

-Բամբասանքն ալ իւր նպաստաւոր արդիւնքներն ունի մարդոց վրայ որք' շատ անգամ ուղղուելու կը ջանան:

-Եսասիրութիւնը որ մոլութիւն մ'է, առաքինութեան կը փոխուի երբ մարդկութիւնը ընկճող ցաւերէն պահպանելու կը ծառայէ:Իւրաքանչիւր ոք եթէ ինքզինքը ,իւր հանգիստը ,իւր պէտքերը , մտածէ եւ պէտք եղած միջոցները ժամանակին ձեռք առնէ,իւր շուրջիններուն , նոյնիսկ մարդասիրական հաստատութիւններուն բեռ չ'ըլլար:

--Երանելի է այն սգաւորը որ սրտին մէջ բնաւ խղճի խայթ չ 'ունի մեռնողին հանդէպ:

-Այժմեան ծերունիներուն մեծամասնութիւնը գուրգուրանքի մուրացկաններ են:

-Աշխարհիս գիտութիւններուն ամենամեծը, ամենագեղեցիկը եւ ամենասիրելին կրթութիւնն է:

-Հանելուկս.ապագայէս կը վախնամ, ներկան ինձմէ խոյս կուտայ , կը սնանիm անցեալովս:




«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»

«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»