- Ինչ է Ձեզ համար Մայիսի 9 -ը, որն է նրա խորհուրդը:
- Մայիսի 9-ը սուրբ օր է ինձ համար, անկրկնելի օր, որովհետեւ այդ օրը մենք կարողացանք մեր յաղթանակը կնքել, իսկ յաղթանակն ինձ համար` դա ըմբոշխնելի ամէնօրեայ փաստ է, յաղթանակն ինձ համար ուժ է, եւ այդ յաղթանակի շնորհիւ է, որ այս տարիքում կարողանում եմ աշխատել, այդ յաղթանակի շնորհիւ է, որ իմ ու իմ ազգի երազանքը մէկն է` կապուած մեր կորցրածը վերադարձնելու հետ, մենք միասին պահանջատէր ենք, պահանջատէր ենք մեր կորցրած հայրենիքի: Սա չնչին մի տարածք է, որ մենք կարողացանք վերադարձնել: Մենք պիտի ասենք աշխարհին եւ բոլորին, որ թուրքը մեզնից խլել է մեր հայրենիքը, մեր հարստութիւնը: Նրանք պէտք է հատուցեն դրա համար, մենք էլ չպէտք է դադարենք պահանջել:
- Ինչպէ՞ս էք գնահատում անկախութեան այս 20 տարիները:
- Դժուար է ասել դա մէկ-երկու խօսքով: Բարդ ժամանակներ էր: Ինձ համար մի քիչ անսովոր բան է, մենք երկար տարիներ անկախ չենք եղել, ինչ-ով չափով մենք կորցրել ենք պետականութեան զգացողութիւնը: Մեր ժողովուրդը դեռ չի հասկանում անկախութեան ու ազատութեան նշանակութիւնը, եւ կարծում եմ, որ ոչ միայն չի հասկանում, այլ չի ընդունում այդ փաստը: Մենք շատ անգամ ինչ-որ մէկի լծի տակ ենք եղել, սովոր ենք ուրիշի օրէնքներին, ուրիշի կարգադրութիւններին, ուրիշի դրուածքին, պիտի կարողանանք գնալ հետ, յետ, յիշել Արտաշես թագաւորին, Տիգրան Մեծին, Տրդատ Մեծին, մեր անկախութիւնը, դառնանք այդ մարդը, որ կար, որ պետականութիւն ունէր, որ զինուոր ունէր, գիտէր ինչ է պետութիւնը: Իսկ այդ մարդը դառնալու համար անհրաժեշտ է հետեւել մեր մեծերի խորհուրդին, սկսած մեր պատմահօրից` մինչեւ Նժդեհը, մինչեւ Թումանեանը, մինչեւ Րաֆֆին, մինչեւ Չարենցը: Եւ, ամենակարեւորը, մենք պէտք է միասնական լինենք: Եթե հայերը միասնական են` անպարտելի են: Այս պատերազմում մենք յաղթանակեցինք, որովհետեւ միասնական էինք, միասնական ուժ ստեղծեցինք, միակերպ մտածեցինք, մի ցանկութիւն ունեցանք եւ բոլորս ուղղուեցինք` այդ ցանկութիւնն իրականացնելու: Հենց սա պիտի նկատի ունենանք:
- Վերջին 20 տարիներին ինչում ենք վրիպել եւ որտեղ ենք յաղթել
- Առաջին հերթին, Արցախեան ազատամարտում յաղթեցինք, վրիպումներ ունեցանք շատ-շատ, բայց մի տեսակ այնպիսի զգացողութիւն ունեմ, որ մենք դեռ արհեստավարժ չենք, մենք դեռ սիրողական քայլեր ենք անում մեր պետութիւնը կառուցելու համար: Մանաւանդ, որ շատ խանգարողներ ունենք, դրսի ազդեցութիւնը վիթխարի է մեր պետութեան, անկախութեան վրայ, եւ դա այնքան էլ խնդիր չէ: Ցաւն այն է, որ մեր ներսում կան դրսի ուժերի կատարողները, նրանց ցանկութիւններն իրականացնող ուժեր, եւ բաւականին շատ: Մենք պէտք է բոլորս զգաստ լինենք, որովհետեւ ոչ մէկը չի ուզում, որ Հայաստանը լինի հզօր երկիր: Վրիպումները շատ էին, չեմ ուզում թուել: Դէ անփորձ ենք. բնական է, որ պէտք է ունենայինք այդ վրիպումները, սխալ քայլերը, բայց, Փառք Աստուծոյ, որ այս շատ փխրուն պետականութիւնը դեռ պահպանում ենք. Կը կարողանա՞նք, արդյօք, մինչեւ վերջ ստեղծել նորմալ պետութիւն:
Ազգի հասցէն մշակոյթն է: Ինչ որ մենք ստեղծեցինք վերջին 70 տարիների եւ, յատկապէս, վերջին 40 տարիների ընթացքում, կարծես վերածնունդ լինէր: Մարդիկ, մտաւորականութիւնը կարողացան վիթխարի գործ անել եւ զարգացնել մշակոյթը, հիմա նրանք չկան… Ասեմ նաեւ, որ Արցախի յաղթանակը պայմանաւորուած է նաեւ նրանով, որ այդ սերունդը դաստիարակուած էր այդ մեծերի ոգիով եւ օրինակով: Այն ժամանակ մեծ նշանակութիւն ու ազդեցութիւն ունէին պոեզիան, արուեստը, իսկ հիմա դա չկայ, հիմա պղտոր ալիքի պէս դրսից հոսանքներ են գալիս եւ մեր երիտասարդութիւնը տարուում է դրանով: Պէտք է առաջին հերթին ունենալ հզօր բանակ, բայց, դրան հաւասարազօր, նաեւ հզօր ազգային մշակոյթ: Սա շատ կարեւոր է, որովհետեւ արմատներից կտրուել չի կարելի: Պէտք է պինդ կառչել դրանից: Ցաւալի է նաեւ այն, որ մեր ղեկավարներից շատ շատերը չեն հասկանում մշակոյթի նշանակութիւնը, նրա դաստիարակչական դերը:
- Որո՞նք պէտք է լինեն մեր յաջորդ քայլերը
- Նախ եւ առաջ, ինչ էլ անելու լինենք, պետք է բխեն մեր ազգային շահերից: Հիմա անձնական շահը շատերին կուրացրել է. Ախր մենք այդ ազգը չենք. մենք ապրել ենք, որովհետեւ մենք հետեւել ենք մեր նախնիներին, մենք հասկացել ենք, որ ազգը հզօր է միայն այն դէպքում, երբ հզօր է ընտանիքը, երբ մարդկանց յարաբերութիւններում առաքինութիւն եւ բարոյականութիւն կայ: Եւ հենց այսպէս պիտի անենք այն, ինչ անելու լինենք:
- Այսօր հայկական երկու հանրապետութիւնները կանգնած են լուրջ մարտահրաւէրների առջեւ: Որո՞նք են այդ մարտահրաւէրները ճիշտ եւ գրագէտ յաղթահարելու ճանապարհները:
- Մենք պէտք է հասկանանք, որ նորաստեղծ պետութիւն ենք: Աշխարհում բոլոր փոքր պետութիւններն ինչ-որ մէկի բարեկամն են, մենք էլ պէտք է մեր բարեկամներն ունենաք: Պիտի պահպանենք մեր բարեկամներին: Օրինակ, մեզ համար միշտ էլ բարեկամ է եղել Ռուսաստանը, եւ պիտի շարունակենք պահպանել մեր բարեկամութիւնը: Եւ գիտէք, դժուար է կառուցել լաւ պետութիւն, եթէ այդ ժողովուրդն ապրում է կաշառք տալով, կաշառք վերցնելով: Կոռուպցիան սոսկալի երեւոյթ է, եւ քանի կայ այն, մենք հզօր չենք կարող դառնալ, դրա առաջը պէտք է առնել: Մեր մարտահրաւէրներից մէկը հենց դա է: Ես չեմ նկատում, որ մեր ղեկավարութիւնը դրանով անհանգստացած է: Իսկ դա ներսից քայքայում է հասարակութիւնը: Եւ դա անասելի հետեւանքներ է թողնում ժողովրդի, յատկապէս` երիտասարդութեան մտածելակերպի վրայ: Դա մի կեղտոտ ուժ է, որից պէտք է ամէն գնով ազատուել: Պետութեան համար միեւնոյնը չպէտք է լինի, թե ինչ է ցուցադրում հեռուստատեսութիւնը: Հիմա հեռուստատեսութեամբ ինչ այլանդակ բան չես ասի, որ ցոյց չեն տալիս: Օրինակ, Ֆրանսիան, որ ամենաժողովրդավար երկրներից մէկն է աշխարհում, օրէնք ունի մշակութային գծով, որ հեռուստատեսութեան եւ ռադիոյի եթերի 70 տոկոսը տրամադրում է ֆրանսիայի ազգային մշակոյթին, ֆրանսիական կեանքին, ֆրանս ժողովրդին, պատմութեանը եւ այլն: Այսինքն, այդ տիպի ժողովրդավար երկրները հասկացել են, որ այդ կերպ պէտք է կայանայ ու պահպանուի ուժեղ պետութիւն եւ հասարակութիւն: Իսկ մեր իշխանութիւնների համար, կարծես թե, միեւնոյն է, թէ ինչ են քարոզում, ինչ են ուսուցանում եթերով: Եւ այսպիսի շատ բաներ…
Պատրաստեց` Սեւակ ԽԱՉԱՏՐԵԱՆԸ
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
0 comments:
Հայտնեք Ձեր կարծիքը՝