Արտատպուած՝ ՌԱԿ Մամուլէն
»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«
Տակաւին ոչ-հեռու անցեալին՝ 1987-ի Մայիսին Թիֆլիսի մէջ Սայեաթ Նովայի ծննդեան 275-ամեակի տօնակատարութեան մասնակցելու բախտը ունեցայ ես: Սայեաթ Նովայի ընծայուող այդ պատիւը Վրաստան իրեն վերապահած էր, սակայն հանդիսութեան կը նախագահէր Հայաստանի Գրողներու Միութիւնը, որուն պատուիրակութիւնը, փոխանորդաբար Վարդգէս Պետրոսեանին կը գլխաւորէր Սերօ Խանզադեանը:
Երեւանէն Թիֆլիս շուրջ 270 քլմ. Ճամբայ էր, որ կ'անցնէր Սեւանայ լիճէն, Դիլիճանի հիանալի բնութեան մէջէն, Իջեւանի վրայով հասնելու համար Վրաստան: Այս բոլորը տեսնելով անցնիլը չէր բաւարարեր Սպարապետը, որ ամէն գիւղի մուտքին, կամ պատմական վայրի մը առջեւ կենալով պատմութիւնը կը վերակենդանացնէր, առանց հոգ ընելու, որ այս ընթացքով անխուսափելիօրէն պիտի չկարենայինք ժամանակին հասնիլ հանդիսութեան: Բայց գիտէր նաեւ, որ առանց հայկական պատուիրակութեան չէր կրնար սկսիլ հանդիսութիւնը: Իր ստեղծած վիպական հերոսին նմանութեամբ Սպարապետ կոչեր էի զինք, որ ճշդօրէն կը բնորոշէր իր տիրական նկարագիրը:
Անկէ ի վեր անցեր է շուրջ քառորդ դար: Սովետական Միութեան քայքայումին հետեւանքով Վրաստան եւ Հայաստան եղան անկախ երկիրներ: Սակայն մինչ այդ քարոզուած միջազգային եղբայրութեան մեծ սուտ մը ըլլալը երեւան ելաւ, երբ Ազրպէյճան ազատ զգաց իր հայատեացութիւնը ցոյց տալու: Թուրքը նոյն թուրքը մնացեր էր: Բռնապետ Սթալինի կարգադրութեամբ Ազրպէյճանի նուիրուած Նախիջեւանը հայութենէ պարպուեցաւ: Գոյութիւն ունեցող վանքերը, խաչքարերը եւ մշակութային ու կրօնական այլ վկայարաններ քանդուեցան ու փճացուեցան: Անզօր զայրոյթով տեսանք թէ թուրքը նոյնն է մնացեր: Բայց աւելի խոր զայրոյթով ու մեծ ցաւով նկատեցինք, թէ Վրաստան եւս մեր բարեկամը չէ. կարծես չբաւէին բռնապետ Սթալինի եւ Բերիայի հակահայ ոճիրները՝ համայնավար յեղափոխութեան մէջ իրենց մրցակից Ստեփան Շահումեանին ու Հայկ Բժշկեանցին պէս ղեկավարներ մաքրագործելով, խնայելով միայն Անաստաս Միկոյեանը, որուն վայելած միջազգային վարկին ու դիւանագիտական կարողութեանց պէտք ունէին:
Բայց մեզ կը զարմացնէ ու ցաւ կը պատճառէ Վրաստանի հակահայ ընթացքը, ուրանալով եւ մոռնալով, որ Թիֆլիսը Թիֆլիս ընողը հայերն էին եւ որոնք դարաւոր մշակութային ու բարեկամական կապ ունեցեր էին Վրաստանի հետ: Յովհաննէս Թումանեանի 1914-ին հիմնած վարդատօնը հայ եւ վրացի մտաւորականներով եւ մշակութասէր ժողովրդային զանգուածներով կը տօնախմբուէր: Թիֆլիսի հայկական Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ ծառազարդ բակին մէկ անկիւնը, Սայեաթ Նովայի դամբարանին կողքին կը հանգչին նաեւ Ռաֆֆիի, Թումանեանի, Նար-Դոսի, Ղազարոս Աղայեանի եւ Գաբրիէլ Սունդուկեանի շիրիմները, վկայելով այն իրականութեան մասին, որ Թիֆլիսը հայ գրականութեան ու մշակոյթի գլխաւոր կեդրոնն էր: Առաջին հայկական ֆիլմը՝ Պեպօն հոն պատրաստուած էր: Հակասելով այսպիսի անցեալի մը՝ այսօրուան Վրաստանի հակահայ ընթացքը զղջալու եւ ափսոսալու կը մղէ մեզ՝ մեր բարեմտութեան համար:
Ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ: Տիրող անտանելի կացութեան դէմ բողոքողները, ցոյց կատարողները կը դատապարտուին ու կը բանտարկուին: Բռնութիւնով եւ անիրաւութիւնով վրացական իշխանութիւնը կը ջանայ արտագաղթի մղել Ջաւախքի հայութիւնը, փոխարէնը ազերիներ եւ թուրքեր բնակեցնելու համար: Այս վիճակին մէջ մեծ դեր ունի թրքական եւ ազերիական դրամը, որ կ՚օգտագործուի պետական օժանդակութեան ձեւի տակ ու նաեւ որպէս կաշառք հակահայ վարձկաններուն: «Միասնական Ջաւախք» կազմակերպութեան ղեկավարներէն Վահագն Չախալեանը վերջերս անիրաւ անբաստանութիւններու տակ դատավարութենէ մը յետոյ 10 տարուան բանտարկութեան դատապարտուեցաւ: Սակայն, առանց պայքարին վերջ տալու, ան բաց նամակ մը ուղղեց նախագահ Սահակաշվիլիին, յատկապէս ըսելով.- «Ջաւախքահայութիւնը պատրաստ է երկխօսութեան: Մենք դեռեւս յոյս ունենք, որ ստիպուած չենք լինի երկու բարեկամ ժողովուրդներին վերաբերող խնդիրների լուծումը վաղը փնտռել եւրոպական եւ միջազգային ատեաններում: Մնում է միայն մէկ բան՝ որ ընդունէք երկխօսութեան հրաւէրը»:
Մտահոգիչ պարագայ է, որ հայկական ցեղասպանութեան քննարկումը պատճառ եղած է խորհրդարանին մէջ իրար ծեծելու: Խորհրդարանի նախագահը վերջ դրած է վիճաբանութեանց, յայտարարելով որ «այդ ցաւոտ հարցին քննարկումը կարող է ազդել հարեւանների հետ մեր յարաբերութիւններին վրայ»: Այսինքն, Վրաստան չ՚ուզեր իր շահերը վտանգել այդ պատճառով:
Տակաւին կարճ ատեն առաջ այս պատեհապաշտ եւ ապերախտ ժողովուրդը, երբ փորձեց Վրաստանը ամերիկեան ռազմախարիսխի մը վերածել, Ռուսիա պատժական յարձակումով մը արժանի դասը տուաւ անոր անխոհեմ ղեկավարութեան: Իսկ Հայաստանի իշխանութիւնը ձեռնածալ դիտեց եղածը: Բայց չենք դադրիր կրկնելէ, որ «Ջաւախքը մերն է, ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ» եւ այլն: Ո՞վ պիտի կարենար արգիլել որ ռուսական արշաւանքին ընթացքին, նոյնիսկ Ռուսիոյ հետ համախորհուրդ, մենք ալ Ջաւախքը ազատագրէինք: Մեր իրաւունքին տէր ըլլալու պահը ներկայացած էր, բայց մենք փախցուցինք առիթը, որ գուցէ անգամ մըն ալ չկրկնուի:
Ափսո՜ս, պատմութեան դասը չենք սորված:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Thursday, June 28, 2012
Ի՞նչ Կ՚ ուզէ Վրաստանը Մեզմէ - Հայկ Նագգաշեան, Մոնթրէալ
Արտատպուած՝ ՌԱԿ Մամուլէն
»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«
Տակաւին ոչ-հեռու անցեալին՝ 1987-ի Մայիսին Թիֆլիսի մէջ Սայեաթ Նովայի ծննդեան 275-ամեակի տօնակատարութեան մասնակցելու բախտը ունեցայ ես: Սայեաթ Նովայի ընծայուող այդ պատիւը Վրաստան իրեն վերապահած էր, սակայն հանդիսութեան կը նախագահէր Հայաստանի Գրողներու Միութիւնը, որուն պատուիրակութիւնը, փոխանորդաբար Վարդգէս Պետրոսեանին կը գլխաւորէր Սերօ Խանզադեանը:
Երեւանէն Թիֆլիս շուրջ 270 քլմ. Ճամբայ էր, որ կ'անցնէր Սեւանայ լիճէն, Դիլիճանի հիանալի բնութեան մէջէն, Իջեւանի վրայով հասնելու համար Վրաստան: Այս բոլորը տեսնելով անցնիլը չէր բաւարարեր Սպարապետը, որ ամէն գիւղի մուտքին, կամ պատմական վայրի մը առջեւ կենալով պատմութիւնը կը վերակենդանացնէր, առանց հոգ ընելու, որ այս ընթացքով անխուսափելիօրէն պիտի չկարենայինք ժամանակին հասնիլ հանդիսութեան: Բայց գիտէր նաեւ, որ առանց հայկական պատուիրակութեան չէր կրնար սկսիլ հանդիսութիւնը: Իր ստեղծած վիպական հերոսին նմանութեամբ Սպարապետ կոչեր էի զինք, որ ճշդօրէն կը բնորոշէր իր տիրական նկարագիրը:
Անկէ ի վեր անցեր է շուրջ քառորդ դար: Սովետական Միութեան քայքայումին հետեւանքով Վրաստան եւ Հայաստան եղան անկախ երկիրներ: Սակայն մինչ այդ քարոզուած միջազգային եղբայրութեան մեծ սուտ մը ըլլալը երեւան ելաւ, երբ Ազրպէյճան ազատ զգաց իր հայատեացութիւնը ցոյց տալու: Թուրքը նոյն թուրքը մնացեր էր: Բռնապետ Սթալինի կարգադրութեամբ Ազրպէյճանի նուիրուած Նախիջեւանը հայութենէ պարպուեցաւ: Գոյութիւն ունեցող վանքերը, խաչքարերը եւ մշակութային ու կրօնական այլ վկայարաններ քանդուեցան ու փճացուեցան: Անզօր զայրոյթով տեսանք թէ թուրքը նոյնն է մնացեր: Բայց աւելի խոր զայրոյթով ու մեծ ցաւով նկատեցինք, թէ Վրաստան եւս մեր բարեկամը չէ. կարծես չբաւէին բռնապետ Սթալինի եւ Բերիայի հակահայ ոճիրները՝ համայնավար յեղափոխութեան մէջ իրենց մրցակից Ստեփան Շահումեանին ու Հայկ Բժշկեանցին պէս ղեկավարներ մաքրագործելով, խնայելով միայն Անաստաս Միկոյեանը, որուն վայելած միջազգային վարկին ու դիւանագիտական կարողութեանց պէտք ունէին:
Բայց մեզ կը զարմացնէ ու ցաւ կը պատճառէ Վրաստանի հակահայ ընթացքը, ուրանալով եւ մոռնալով, որ Թիֆլիսը Թիֆլիս ընողը հայերն էին եւ որոնք դարաւոր մշակութային ու բարեկամական կապ ունեցեր էին Վրաստանի հետ: Յովհաննէս Թումանեանի 1914-ին հիմնած վարդատօնը հայ եւ վրացի մտաւորականներով եւ մշակութասէր ժողովրդային զանգուածներով կը տօնախմբուէր: Թիֆլիսի հայկական Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ ծառազարդ բակին մէկ անկիւնը, Սայեաթ Նովայի դամբարանին կողքին կը հանգչին նաեւ Ռաֆֆիի, Թումանեանի, Նար-Դոսի, Ղազարոս Աղայեանի եւ Գաբրիէլ Սունդուկեանի շիրիմները, վկայելով այն իրականութեան մասին, որ Թիֆլիսը հայ գրականութեան ու մշակոյթի գլխաւոր կեդրոնն էր: Առաջին հայկական ֆիլմը՝ Պեպօն հոն պատրաստուած էր: Հակասելով այսպիսի անցեալի մը՝ այսօրուան Վրաստանի հակահայ ընթացքը զղջալու եւ ափսոսալու կը մղէ մեզ՝ մեր բարեմտութեան համար:
Ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ: Տիրող անտանելի կացութեան դէմ բողոքողները, ցոյց կատարողները կը դատապարտուին ու կը բանտարկուին: Բռնութիւնով եւ անիրաւութիւնով վրացական իշխանութիւնը կը ջանայ արտագաղթի մղել Ջաւախքի հայութիւնը, փոխարէնը ազերիներ եւ թուրքեր բնակեցնելու համար: Այս վիճակին մէջ մեծ դեր ունի թրքական եւ ազերիական դրամը, որ կ՚օգտագործուի պետական օժանդակութեան ձեւի տակ ու նաեւ որպէս կաշառք հակահայ վարձկաններուն: «Միասնական Ջաւախք» կազմակերպութեան ղեկավարներէն Վահագն Չախալեանը վերջերս անիրաւ անբաստանութիւններու տակ դատավարութենէ մը յետոյ 10 տարուան բանտարկութեան դատապարտուեցաւ: Սակայն, առանց պայքարին վերջ տալու, ան բաց նամակ մը ուղղեց նախագահ Սահակաշվիլիին, յատկապէս ըսելով.- «Ջաւախքահայութիւնը պատրաստ է երկխօսութեան: Մենք դեռեւս յոյս ունենք, որ ստիպուած չենք լինի երկու բարեկամ ժողովուրդներին վերաբերող խնդիրների լուծումը վաղը փնտռել եւրոպական եւ միջազգային ատեաններում: Մնում է միայն մէկ բան՝ որ ընդունէք երկխօսութեան հրաւէրը»:
Մտահոգիչ պարագայ է, որ հայկական ցեղասպանութեան քննարկումը պատճառ եղած է խորհրդարանին մէջ իրար ծեծելու: Խորհրդարանի նախագահը վերջ դրած է վիճաբանութեանց, յայտարարելով որ «այդ ցաւոտ հարցին քննարկումը կարող է ազդել հարեւանների հետ մեր յարաբերութիւններին վրայ»: Այսինքն, Վրաստան չ՚ուզեր իր շահերը վտանգել այդ պատճառով:
Տակաւին կարճ ատեն առաջ այս պատեհապաշտ եւ ապերախտ ժողովուրդը, երբ փորձեց Վրաստանը ամերիկեան ռազմախարիսխի մը վերածել, Ռուսիա պատժական յարձակումով մը արժանի դասը տուաւ անոր անխոհեմ ղեկավարութեան: Իսկ Հայաստանի իշխանութիւնը ձեռնածալ դիտեց եղածը: Բայց չենք դադրիր կրկնելէ, որ «Ջաւախքը մերն է, ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ» եւ այլն: Ո՞վ պիտի կարենար արգիլել որ ռուսական արշաւանքին ընթացքին, նոյնիսկ Ռուսիոյ հետ համախորհուրդ, մենք ալ Ջաւախքը ազատագրէինք: Մեր իրաւունքին տէր ըլլալու պահը ներկայացած էր, բայց մենք փախցուցինք առիթը, որ գուցէ անգամ մըն ալ չկրկնուի:
Ափսո՜ս, պատմութեան դասը չենք սորված:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«
Տակաւին ոչ-հեռու անցեալին՝ 1987-ի Մայիսին Թիֆլիսի մէջ Սայեաթ Նովայի ծննդեան 275-ամեակի տօնակատարութեան մասնակցելու բախտը ունեցայ ես: Սայեաթ Նովայի ընծայուող այդ պատիւը Վրաստան իրեն վերապահած էր, սակայն հանդիսութեան կը նախագահէր Հայաստանի Գրողներու Միութիւնը, որուն պատուիրակութիւնը, փոխանորդաբար Վարդգէս Պետրոսեանին կը գլխաւորէր Սերօ Խանզադեանը:
Երեւանէն Թիֆլիս շուրջ 270 քլմ. Ճամբայ էր, որ կ'անցնէր Սեւանայ լիճէն, Դիլիճանի հիանալի բնութեան մէջէն, Իջեւանի վրայով հասնելու համար Վրաստան: Այս բոլորը տեսնելով անցնիլը չէր բաւարարեր Սպարապետը, որ ամէն գիւղի մուտքին, կամ պատմական վայրի մը առջեւ կենալով պատմութիւնը կը վերակենդանացնէր, առանց հոգ ընելու, որ այս ընթացքով անխուսափելիօրէն պիտի չկարենայինք ժամանակին հասնիլ հանդիսութեան: Բայց գիտէր նաեւ, որ առանց հայկական պատուիրակութեան չէր կրնար սկսիլ հանդիսութիւնը: Իր ստեղծած վիպական հերոսին նմանութեամբ Սպարապետ կոչեր էի զինք, որ ճշդօրէն կը բնորոշէր իր տիրական նկարագիրը:
Անկէ ի վեր անցեր է շուրջ քառորդ դար: Սովետական Միութեան քայքայումին հետեւանքով Վրաստան եւ Հայաստան եղան անկախ երկիրներ: Սակայն մինչ այդ քարոզուած միջազգային եղբայրութեան մեծ սուտ մը ըլլալը երեւան ելաւ, երբ Ազրպէյճան ազատ զգաց իր հայատեացութիւնը ցոյց տալու: Թուրքը նոյն թուրքը մնացեր էր: Բռնապետ Սթալինի կարգադրութեամբ Ազրպէյճանի նուիրուած Նախիջեւանը հայութենէ պարպուեցաւ: Գոյութիւն ունեցող վանքերը, խաչքարերը եւ մշակութային ու կրօնական այլ վկայարաններ քանդուեցան ու փճացուեցան: Անզօր զայրոյթով տեսանք թէ թուրքը նոյնն է մնացեր: Բայց աւելի խոր զայրոյթով ու մեծ ցաւով նկատեցինք, թէ Վրաստան եւս մեր բարեկամը չէ. կարծես չբաւէին բռնապետ Սթալինի եւ Բերիայի հակահայ ոճիրները՝ համայնավար յեղափոխութեան մէջ իրենց մրցակից Ստեփան Շահումեանին ու Հայկ Բժշկեանցին պէս ղեկավարներ մաքրագործելով, խնայելով միայն Անաստաս Միկոյեանը, որուն վայելած միջազգային վարկին ու դիւանագիտական կարողութեանց պէտք ունէին:
Բայց մեզ կը զարմացնէ ու ցաւ կը պատճառէ Վրաստանի հակահայ ընթացքը, ուրանալով եւ մոռնալով, որ Թիֆլիսը Թիֆլիս ընողը հայերն էին եւ որոնք դարաւոր մշակութային ու բարեկամական կապ ունեցեր էին Վրաստանի հետ: Յովհաննէս Թումանեանի 1914-ին հիմնած վարդատօնը հայ եւ վրացի մտաւորականներով եւ մշակութասէր ժողովրդային զանգուածներով կը տօնախմբուէր: Թիֆլիսի հայկական Ս. Գէորգ եկեղեցւոյ ծառազարդ բակին մէկ անկիւնը, Սայեաթ Նովայի դամբարանին կողքին կը հանգչին նաեւ Ռաֆֆիի, Թումանեանի, Նար-Դոսի, Ղազարոս Աղայեանի եւ Գաբրիէլ Սունդուկեանի շիրիմները, վկայելով այն իրականութեան մասին, որ Թիֆլիսը հայ գրականութեան ու մշակոյթի գլխաւոր կեդրոնն էր: Առաջին հայկական ֆիլմը՝ Պեպօն հոն պատրաստուած էր: Հակասելով այսպիսի անցեալի մը՝ այսօրուան Վրաստանի հակահայ ընթացքը զղջալու եւ ափսոսալու կը մղէ մեզ՝ մեր բարեմտութեան համար:
Ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ: Տիրող անտանելի կացութեան դէմ բողոքողները, ցոյց կատարողները կը դատապարտուին ու կը բանտարկուին: Բռնութիւնով եւ անիրաւութիւնով վրացական իշխանութիւնը կը ջանայ արտագաղթի մղել Ջաւախքի հայութիւնը, փոխարէնը ազերիներ եւ թուրքեր բնակեցնելու համար: Այս վիճակին մէջ մեծ դեր ունի թրքական եւ ազերիական դրամը, որ կ՚օգտագործուի պետական օժանդակութեան ձեւի տակ ու նաեւ որպէս կաշառք հակահայ վարձկաններուն: «Միասնական Ջաւախք» կազմակերպութեան ղեկավարներէն Վահագն Չախալեանը վերջերս անիրաւ անբաստանութիւններու տակ դատավարութենէ մը յետոյ 10 տարուան բանտարկութեան դատապարտուեցաւ: Սակայն, առանց պայքարին վերջ տալու, ան բաց նամակ մը ուղղեց նախագահ Սահակաշվիլիին, յատկապէս ըսելով.- «Ջաւախքահայութիւնը պատրաստ է երկխօսութեան: Մենք դեռեւս յոյս ունենք, որ ստիպուած չենք լինի երկու բարեկամ ժողովուրդներին վերաբերող խնդիրների լուծումը վաղը փնտռել եւրոպական եւ միջազգային ատեաններում: Մնում է միայն մէկ բան՝ որ ընդունէք երկխօսութեան հրաւէրը»:
Մտահոգիչ պարագայ է, որ հայկական ցեղասպանութեան քննարկումը պատճառ եղած է խորհրդարանին մէջ իրար ծեծելու: Խորհրդարանի նախագահը վերջ դրած է վիճաբանութեանց, յայտարարելով որ «այդ ցաւոտ հարցին քննարկումը կարող է ազդել հարեւանների հետ մեր յարաբերութիւններին վրայ»: Այսինքն, Վրաստան չ՚ուզեր իր շահերը վտանգել այդ պատճառով:
Տակաւին կարճ ատեն առաջ այս պատեհապաշտ եւ ապերախտ ժողովուրդը, երբ փորձեց Վրաստանը ամերիկեան ռազմախարիսխի մը վերածել, Ռուսիա պատժական յարձակումով մը արժանի դասը տուաւ անոր անխոհեմ ղեկավարութեան: Իսկ Հայաստանի իշխանութիւնը ձեռնածալ դիտեց եղածը: Բայց չենք դադրիր կրկնելէ, որ «Ջաւախքը մերն է, ջաւախքահայութիւնը կը տառապի վրացական բռնատիրութեան տակ» եւ այլն: Ո՞վ պիտի կարենար արգիլել որ ռուսական արշաւանքին ընթացքին, նոյնիսկ Ռուսիոյ հետ համախորհուրդ, մենք ալ Ջաւախքը ազատագրէինք: Մեր իրաւունքին տէր ըլլալու պահը ներկայացած էր, բայց մենք փախցուցինք առիթը, որ գուցէ անգամ մըն ալ չկրկնուի:
Ափսո՜ս, պատմութեան դասը չենք սորված:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Friday, June 22, 2012
Ի ՍԷՐ ՎԱՀՐԱՄ ՄԱՎԵԱՆԻ - ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ
Բախտը ունեցած եմ Վահրամ Մավեանը անձամբ ճանչնալու եւ հետը հարցազրոյց մըն ալ ունենալու։ Բայց ան ինծի համար արդէն մեր հանդիպումէն առաջ իսկ ծանօթ էր իր պատմուածքներով, որոնք մեծապէս տպաւորած էին զիս ու ազդած իմ ալ նիւթերու ընտութեան ու պատմելու ոճիս վրայ։ Եւ եթէ անուանի գրողը նաեւ վաստակաւոր դաստիարակ է եղած, ու ես առիթը չեմ ունեցած իր աշակերտներէն մէկը ըլլալու, կրնամ սակայն ամենայն վստահութեամբ զինք նկատել ուսուցիչներէս մէկը, յատկապէս «Ոստայն»ներս հիւսած ատեն...
Ուրեմն, շատ բնական էր, որ ներկայ գտնուէի Թէքէեան մշակութային միութեան կազմակերպած երեկոյեան՝ ի յարգանս գրողի յիշատակին։ Առիթը՝ Վահրամ Մավեանի ծննդեան 85-ամեակն էր (2011-ին) ու մահուան 30-ամեակը (2013-ին)։ Բովանդակալից դասախօսութեամբ մը, գրողին կեանքն ու գործը ամբողջական կերպով ներկայացուց Ապագայ շաբաթաթերթի երկարամեայ նախկին խմբագիրը՝ Արսէն-Նուպար Մամուրեան, իսկ գրողին գործերէն հատուածներ կարդացին Լենա Դաւիթեան ու Սիլվիա Ամատունի։ Պարոն Մամուրեան, իմ խնդրանքով, «Հորիզոն գրական»ին փոխանցեց իր դասախօսութիւնը (տեսնել յունիսի համարը, թերթիս այս թիւին մէջ)։ Ներկաները լիացած մեկնեցան սոյն գրական ձեռնարկէն։ Սակայն ոչ բոլորը։
Արդարեւ, ուրիշներու հետ ես ալ ափսոսացի, որ բացի մէկ-երկու բացառութիւններէ՝ երիտասարդութիւնը կը բացակայէր։ «Մեզի հետ ալ վերջ պիտի գտնեն նման ձեռնարկները» դիտել կու տային ինծի տարեկից թէքէեանականները, որոնք այս տեսակ ձեռնարկներու թէ՛ կազմակերպիչներն են թէ՛ ալ ներկաները։
Գուցէ ձեռնարկին լեզո՞ւն էր, հայերէ՛նը, որ հեռու կը պահէր երիտասարդները։ Սակայն քանի մը շաբաթ առաջ նոյն սրահին մէջ Աշոտ Մալաքեանի (այլապէս ծանօթ Հանրի Վերնէոյի) նուիրուած ու իր «Մայրիկ» շարժանկարի ցուցադրութեամբ կատարուած ձեռնարկը, ամբողջութեամբ ֆրանսերէն լեզուով, ոչ միայն չէր յաջողած նոր սերունդը ներգրաւել, այլ մեզիպէսներուն ալ անհանգստութիւն, չըսելու համար դժգոհութիւն պատճառած (հայերէնի բացակայութեան պատճառաւ)։
Ասիկա սակայն մէկ միութեան, մէկ մշակութային կազմակերպութեան ճակատագիրը չէ։ Նոյն այդ օրերուն էր, որ «Համազգային»ի կազմակերպութեամբ տեղի կ՚ունենար մեր սիրելի Գալուստ Պապեանի լուսանկարչական ալբոմին շնորհահանդէսը, ու պատկերը տարբեր չէր։ Իսկ այս պարագային եւս լեզուն չէր կրնար ըլլալ խոչընդոտը։ Մշակոյթի, մշակութայինի նկատմամբ անտարբերութիւն մը կը դրսեւորուի, մեր ժառանգութեան ու արժէքներուն նկատմամբ հետաքրքրութեան պակաս մը։ Աշխարհայնացումը իր աւերը կը գործէ, ու ոչ միայն այստեղ, ու ոչ միայն հայութեան պարագային։ Թերեւս կարելի է մխիթարուիլ, որ մեր երիտասարդներէն առաւել յանձնառուները որոշ եռանդ ցոյց կու տան քաղաքական գործունէութեան
մէջ, սակայն մշակութային գետնի վրայ անոնց բացակայութիւնը մեծապէս մտահոգիչ է։
Կայ նաեւ ուրիշ երեւոյթ մը եւս, որ կ՚անհանգստացնէ զիս։
Քիչեր, որ ներկայ կ՚ըլլան մեր մշակութային կազմակերպութիւններէն գրեթէ բոլորին ձեռնարկներուն, ցաւով կրնան նկատել, որ իւրաքանչիւր միութիւն ունի շրջանակ մը հաւատարիմներու, որոնցմէ գրեթէ ոչ ոք մէկ այլ կազմակերպութեան ձեռնարկներուն ալ ներկայ կ՚ըլլայ, գոնէ պարբերաբար։ Ամեն տեղ վերիվարոյ նոյն «յաճախորդ»ներն են, ա՛յդ վայրի կամ կողմի «յաճախորդ»ները։ Իսկ ասիկա՝ հակառակ անոր, որ հիմա շատ ձեռնարկներու յայտարարութիւնները բոլորին կը հասնին, ու երբեմն ալ մէկ միութեան ձեռնարկին գովազդը կը տեսնենք մէկ այլ միութեան ալ ցուցափեղկին մէջ, ինչ որ դրական երեւոյթ է, որ քանի մը տարի առաջ երեւակայել անգամ կարելի չէր։ Ինչո՞ւ կարելի չըլլայ բոլորին մասնակցութեամբ աւելի մեծ ներկայութիւն ապահովել այս ձեռնարկներուն, ուր եթէ 30-50 հոգի ներկայ ըլլան՝ յաջողութի՜ւն կը նկատուի ատիկա. ափսո՛ս։
Հոս եւս բարեփոխման կարիքը կայ։ Ինչո՞ւ չենք յաջողիր ստեղծել բոլոր ձեռնարկները միասնաբար ծանուցելու յարմար վայրերը, թերթերով թէ առցանց, նաեւ այնպէս կազմակերպուելու, որ նոյն հետաքրքրութիւնները ունեցող ազգայինները կարենան ըստ կամս օգտուիլ անոնցմէ, առանց որ անոնք զիրար խաչաձեւեն։ Եւ այս պարագային ներառելով յարանուանութիւններու ալ միջոցառումները։
Այո, եթէ Վահրամ Մավեանը կը սիրենք, այն գրողը, որ ամեն տեղ հայ կը փնտռէր, ապա շատ բան ունինք փոխելիք, որպէսզի գալիք Մավեաններն ալ կարենան հայեր գտնել տակաւին այստեղ եւ այլուր...
ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2012-06-25 (1721)
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ուրեմն, շատ բնական էր, որ ներկայ գտնուէի Թէքէեան մշակութային միութեան կազմակերպած երեկոյեան՝ ի յարգանս գրողի յիշատակին։ Առիթը՝ Վահրամ Մավեանի ծննդեան 85-ամեակն էր (2011-ին) ու մահուան 30-ամեակը (2013-ին)։ Բովանդակալից դասախօսութեամբ մը, գրողին կեանքն ու գործը ամբողջական կերպով ներկայացուց Ապագայ շաբաթաթերթի երկարամեայ նախկին խմբագիրը՝ Արսէն-Նուպար Մամուրեան, իսկ գրողին գործերէն հատուածներ կարդացին Լենա Դաւիթեան ու Սիլվիա Ամատունի։ Պարոն Մամուրեան, իմ խնդրանքով, «Հորիզոն գրական»ին փոխանցեց իր դասախօսութիւնը (տեսնել յունիսի համարը, թերթիս այս թիւին մէջ)։ Ներկաները լիացած մեկնեցան սոյն գրական ձեռնարկէն։ Սակայն ոչ բոլորը։
Արդարեւ, ուրիշներու հետ ես ալ ափսոսացի, որ բացի մէկ-երկու բացառութիւններէ՝ երիտասարդութիւնը կը բացակայէր։ «Մեզի հետ ալ վերջ պիտի գտնեն նման ձեռնարկները» դիտել կու տային ինծի տարեկից թէքէեանականները, որոնք այս տեսակ ձեռնարկներու թէ՛ կազմակերպիչներն են թէ՛ ալ ներկաները։
Գուցէ ձեռնարկին լեզո՞ւն էր, հայերէ՛նը, որ հեռու կը պահէր երիտասարդները։ Սակայն քանի մը շաբաթ առաջ նոյն սրահին մէջ Աշոտ Մալաքեանի (այլապէս ծանօթ Հանրի Վերնէոյի) նուիրուած ու իր «Մայրիկ» շարժանկարի ցուցադրութեամբ կատարուած ձեռնարկը, ամբողջութեամբ ֆրանսերէն լեզուով, ոչ միայն չէր յաջողած նոր սերունդը ներգրաւել, այլ մեզիպէսներուն ալ անհանգստութիւն, չըսելու համար դժգոհութիւն պատճառած (հայերէնի բացակայութեան պատճառաւ)։
Ասիկա սակայն մէկ միութեան, մէկ մշակութային կազմակերպութեան ճակատագիրը չէ։ Նոյն այդ օրերուն էր, որ «Համազգային»ի կազմակերպութեամբ տեղի կ՚ունենար մեր սիրելի Գալուստ Պապեանի լուսանկարչական ալբոմին շնորհահանդէսը, ու պատկերը տարբեր չէր։ Իսկ այս պարագային եւս լեզուն չէր կրնար ըլլալ խոչընդոտը։ Մշակոյթի, մշակութայինի նկատմամբ անտարբերութիւն մը կը դրսեւորուի, մեր ժառանգութեան ու արժէքներուն նկատմամբ հետաքրքրութեան պակաս մը։ Աշխարհայնացումը իր աւերը կը գործէ, ու ոչ միայն այստեղ, ու ոչ միայն հայութեան պարագային։ Թերեւս կարելի է մխիթարուիլ, որ մեր երիտասարդներէն առաւել յանձնառուները որոշ եռանդ ցոյց կու տան քաղաքական գործունէութեան
մէջ, սակայն մշակութային գետնի վրայ անոնց բացակայութիւնը մեծապէս մտահոգիչ է։
Կայ նաեւ ուրիշ երեւոյթ մը եւս, որ կ՚անհանգստացնէ զիս։
Քիչեր, որ ներկայ կ՚ըլլան մեր մշակութային կազմակերպութիւններէն գրեթէ բոլորին ձեռնարկներուն, ցաւով կրնան նկատել, որ իւրաքանչիւր միութիւն ունի շրջանակ մը հաւատարիմներու, որոնցմէ գրեթէ ոչ ոք մէկ այլ կազմակերպութեան ձեռնարկներուն ալ ներկայ կ՚ըլլայ, գոնէ պարբերաբար։ Ամեն տեղ վերիվարոյ նոյն «յաճախորդ»ներն են, ա՛յդ վայրի կամ կողմի «յաճախորդ»ները։ Իսկ ասիկա՝ հակառակ անոր, որ հիմա շատ ձեռնարկներու յայտարարութիւնները բոլորին կը հասնին, ու երբեմն ալ մէկ միութեան ձեռնարկին գովազդը կը տեսնենք մէկ այլ միութեան ալ ցուցափեղկին մէջ, ինչ որ դրական երեւոյթ է, որ քանի մը տարի առաջ երեւակայել անգամ կարելի չէր։ Ինչո՞ւ կարելի չըլլայ բոլորին մասնակցութեամբ աւելի մեծ ներկայութիւն ապահովել այս ձեռնարկներուն, ուր եթէ 30-50 հոգի ներկայ ըլլան՝ յաջողութի՜ւն կը նկատուի ատիկա. ափսո՛ս։
Հոս եւս բարեփոխման կարիքը կայ։ Ինչո՞ւ չենք յաջողիր ստեղծել բոլոր ձեռնարկները միասնաբար ծանուցելու յարմար վայրերը, թերթերով թէ առցանց, նաեւ այնպէս կազմակերպուելու, որ նոյն հետաքրքրութիւնները ունեցող ազգայինները կարենան ըստ կամս օգտուիլ անոնցմէ, առանց որ անոնք զիրար խաչաձեւեն։ Եւ այս պարագային ներառելով յարանուանութիւններու ալ միջոցառումները։
Այո, եթէ Վահրամ Մավեանը կը սիրենք, այն գրողը, որ ամեն տեղ հայ կը փնտռէր, ապա շատ բան ունինք փոխելիք, որպէսզի գալիք Մավեաններն ալ կարենան հայեր գտնել տակաւին այստեղ եւ այլուր...
ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2012-06-25 (1721)
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ի ՍԷՐ ՎԱՀՐԱՄ ՄԱՎԵԱՆԻ - ՎՐԷԺ ԱՐՄԷՆ
Բախտը ունեցած եմ Վահրամ Մավեանը անձամբ ճանչնալու եւ հետը հարցազրոյց մըն ալ ունենալու։ Բայց ան ինծի համար արդէն մեր հանդիպումէն առաջ իսկ ծանօթ էր իր պատմուածքներով, որոնք մեծապէս տպաւորած էին զիս ու ազդած իմ ալ նիւթերու ընտութեան ու պատմելու ոճիս վրայ։ Եւ եթէ անուանի գրողը նաեւ վաստակաւոր դաստիարակ է եղած, ու ես առիթը չեմ ունեցած իր աշակերտներէն մէկը ըլլալու, կրնամ սակայն ամենայն վստահութեամբ զինք նկատել ուսուցիչներէս մէկը, յատկապէս «Ոստայն»ներս հիւսած ատեն...
Ուրեմն, շատ բնական էր, որ ներկայ գտնուէի Թէքէեան մշակութային միութեան կազմակերպած երեկոյեան՝ ի յարգանս գրողի յիշատակին։ Առիթը՝ Վահրամ Մավեանի ծննդեան 85-ամեակն էր (2011-ին) ու մահուան 30-ամեակը (2013-ին)։ Բովանդակալից դասախօսութեամբ մը, գրողին կեանքն ու գործը ամբողջական կերպով ներկայացուց Ապագայ շաբաթաթերթի երկարամեայ նախկին խմբագիրը՝ Արսէն-Նուպար Մամուրեան, իսկ գրողին գործերէն հատուածներ կարդացին Լենա Դաւիթեան ու Սիլվիա Ամատունի։ Պարոն Մամուրեան, իմ խնդրանքով, «Հորիզոն գրական»ին փոխանցեց իր դասախօսութիւնը (տեսնել յունիսի համարը, թերթիս այս թիւին մէջ)։ Ներկաները լիացած մեկնեցան սոյն գրական ձեռնարկէն։ Սակայն ոչ բոլորը։
Արդարեւ, ուրիշներու հետ ես ալ ափսոսացի, որ բացի մէկ-երկու բացառութիւններէ՝ երիտասարդութիւնը կը բացակայէր։ «Մեզի հետ ալ վերջ պիտի գտնեն նման ձեռնարկները» դիտել կու տային ինծի տարեկից թէքէեանականները, որոնք այս տեսակ ձեռնարկներու թէ՛ կազմակերպիչներն են թէ՛ ալ ներկաները։
Գուցէ ձեռնարկին լեզո՞ւն էր, հայերէ՛նը, որ հեռու կը պահէր երիտասարդները։ Սակայն քանի մը շաբաթ առաջ նոյն սրահին մէջ Աշոտ Մալաքեանի (այլապէս ծանօթ Հանրի Վերնէոյի) նուիրուած ու իր «Մայրիկ» շարժանկարի ցուցադրութեամբ կատարուած ձեռնարկը, ամբողջութեամբ ֆրանսերէն լեզուով, ոչ միայն չէր յաջողած նոր սերունդը ներգրաւել, այլ մեզիպէսներուն ալ անհանգստութիւն, չըսելու համար դժգոհութիւն պատճառած (հայերէնի բացակայութեան պատճառաւ)։
Ասիկա սակայն մէկ միութեան, մէկ մշակութային կազմակերպութեան ճակատագիրը չէ։ Նոյն այդ օրերուն էր, որ «Համազգային»ի կազմակերպութեամբ տեղի կ՚ունենար մեր սիրելի Գալուստ Պապեանի լուսանկարչական ալբոմին շնորհահանդէսը, ու պատկերը տարբեր չէր։ Իսկ այս պարագային եւս լեզուն չէր կրնար ըլլալ խոչընդոտը։ Մշակոյթի, մշակութայինի նկատմամբ անտարբերութիւն մը կը դրսեւորուի, մեր ժառանգութեան ու արժէքներուն նկատմամբ հետաքրքրութեան պակաս մը։ Աշխարհայնացումը իր աւերը կը գործէ, ու ոչ միայն այստեղ, ու ոչ միայն հայութեան պարագային։ Թերեւս կարելի է մխիթարուիլ, որ մեր երիտասարդներէն առաւել յանձնառուները որոշ եռանդ ցոյց կու տան քաղաքական գործունէութեան
մէջ, սակայն մշակութային գետնի վրայ անոնց բացակայութիւնը մեծապէս մտահոգիչ է։
Կայ նաեւ ուրիշ երեւոյթ մը եւս, որ կ՚անհանգստացնէ զիս։
Քիչեր, որ ներկայ կ՚ըլլան մեր մշակութային կազմակերպութիւններէն գրեթէ բոլորին ձեռնարկներուն, ցաւով կրնան նկատել, որ իւրաքանչիւր միութիւն ունի շրջանակ մը հաւատարիմներու, որոնցմէ գրեթէ ոչ ոք մէկ այլ կազմակերպութեան ձեռնարկներուն ալ ներկայ կ՚ըլլայ, գոնէ պարբերաբար։ Ամեն տեղ վերիվարոյ նոյն «յաճախորդ»ներն են, ա՛յդ վայրի կամ կողմի «յաճախորդ»ները։ Իսկ ասիկա՝ հակառակ անոր, որ հիմա շատ ձեռնարկներու յայտարարութիւնները բոլորին կը հասնին, ու երբեմն ալ մէկ միութեան ձեռնարկին գովազդը կը տեսնենք մէկ այլ միութեան ալ ցուցափեղկին մէջ, ինչ որ դրական երեւոյթ է, որ քանի մը տարի առաջ երեւակայել անգամ կարելի չէր։ Ինչո՞ւ կարելի չըլլայ բոլորին մասնակցութեամբ աւելի մեծ ներկայութիւն ապահովել այս ձեռնարկներուն, ուր եթէ 30-50 հոգի ներկայ ըլլան՝ յաջողութի՜ւն կը նկատուի ատիկա. ափսո՛ս։
Հոս եւս բարեփոխման կարիքը կայ։ Ինչո՞ւ չենք յաջողիր ստեղծել բոլոր ձեռնարկները միասնաբար ծանուցելու յարմար վայրերը, թերթերով թէ առցանց, նաեւ այնպէս կազմակերպուելու, որ նոյն հետաքրքրութիւնները ունեցող ազգայինները կարենան ըստ կամս օգտուիլ անոնցմէ, առանց որ անոնք զիրար խաչաձեւեն։ Եւ այս պարագային ներառելով յարանուանութիւններու ալ միջոցառումները։
Այո, եթէ Վահրամ Մավեանը կը սիրենք, այն գրողը, որ ամեն տեղ հայ կը փնտռէր, ապա շատ բան ունինք փոխելիք, որպէսզի գալիք Մավեաններն ալ կարենան հայեր գտնել տակաւին այստեղ եւ այլուր...
ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2012-06-25 (1721)
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ուրեմն, շատ բնական էր, որ ներկայ գտնուէի Թէքէեան մշակութային միութեան կազմակերպած երեկոյեան՝ ի յարգանս գրողի յիշատակին։ Առիթը՝ Վահրամ Մավեանի ծննդեան 85-ամեակն էր (2011-ին) ու մահուան 30-ամեակը (2013-ին)։ Բովանդակալից դասախօսութեամբ մը, գրողին կեանքն ու գործը ամբողջական կերպով ներկայացուց Ապագայ շաբաթաթերթի երկարամեայ նախկին խմբագիրը՝ Արսէն-Նուպար Մամուրեան, իսկ գրողին գործերէն հատուածներ կարդացին Լենա Դաւիթեան ու Սիլվիա Ամատունի։ Պարոն Մամուրեան, իմ խնդրանքով, «Հորիզոն գրական»ին փոխանցեց իր դասախօսութիւնը (տեսնել յունիսի համարը, թերթիս այս թիւին մէջ)։ Ներկաները լիացած մեկնեցան սոյն գրական ձեռնարկէն։ Սակայն ոչ բոլորը։
Արդարեւ, ուրիշներու հետ ես ալ ափսոսացի, որ բացի մէկ-երկու բացառութիւններէ՝ երիտասարդութիւնը կը բացակայէր։ «Մեզի հետ ալ վերջ պիտի գտնեն նման ձեռնարկները» դիտել կու տային ինծի տարեկից թէքէեանականները, որոնք այս տեսակ ձեռնարկներու թէ՛ կազմակերպիչներն են թէ՛ ալ ներկաները։
Գուցէ ձեռնարկին լեզո՞ւն էր, հայերէ՛նը, որ հեռու կը պահէր երիտասարդները։ Սակայն քանի մը շաբաթ առաջ նոյն սրահին մէջ Աշոտ Մալաքեանի (այլապէս ծանօթ Հանրի Վերնէոյի) նուիրուած ու իր «Մայրիկ» շարժանկարի ցուցադրութեամբ կատարուած ձեռնարկը, ամբողջութեամբ ֆրանսերէն լեզուով, ոչ միայն չէր յաջողած նոր սերունդը ներգրաւել, այլ մեզիպէսներուն ալ անհանգստութիւն, չըսելու համար դժգոհութիւն պատճառած (հայերէնի բացակայութեան պատճառաւ)։
Ասիկա սակայն մէկ միութեան, մէկ մշակութային կազմակերպութեան ճակատագիրը չէ։ Նոյն այդ օրերուն էր, որ «Համազգային»ի կազմակերպութեամբ տեղի կ՚ունենար մեր սիրելի Գալուստ Պապեանի լուսանկարչական ալբոմին շնորհահանդէսը, ու պատկերը տարբեր չէր։ Իսկ այս պարագային եւս լեզուն չէր կրնար ըլլալ խոչընդոտը։ Մշակոյթի, մշակութայինի նկատմամբ անտարբերութիւն մը կը դրսեւորուի, մեր ժառանգութեան ու արժէքներուն նկատմամբ հետաքրքրութեան պակաս մը։ Աշխարհայնացումը իր աւերը կը գործէ, ու ոչ միայն այստեղ, ու ոչ միայն հայութեան պարագային։ Թերեւս կարելի է մխիթարուիլ, որ մեր երիտասարդներէն առաւել յանձնառուները որոշ եռանդ ցոյց կու տան քաղաքական գործունէութեան
մէջ, սակայն մշակութային գետնի վրայ անոնց բացակայութիւնը մեծապէս մտահոգիչ է։
Կայ նաեւ ուրիշ երեւոյթ մը եւս, որ կ՚անհանգստացնէ զիս։
Քիչեր, որ ներկայ կ՚ըլլան մեր մշակութային կազմակերպութիւններէն գրեթէ բոլորին ձեռնարկներուն, ցաւով կրնան նկատել, որ իւրաքանչիւր միութիւն ունի շրջանակ մը հաւատարիմներու, որոնցմէ գրեթէ ոչ ոք մէկ այլ կազմակերպութեան ձեռնարկներուն ալ ներկայ կ՚ըլլայ, գոնէ պարբերաբար։ Ամեն տեղ վերիվարոյ նոյն «յաճախորդ»ներն են, ա՛յդ վայրի կամ կողմի «յաճախորդ»ները։ Իսկ ասիկա՝ հակառակ անոր, որ հիմա շատ ձեռնարկներու յայտարարութիւնները բոլորին կը հասնին, ու երբեմն ալ մէկ միութեան ձեռնարկին գովազդը կը տեսնենք մէկ այլ միութեան ալ ցուցափեղկին մէջ, ինչ որ դրական երեւոյթ է, որ քանի մը տարի առաջ երեւակայել անգամ կարելի չէր։ Ինչո՞ւ կարելի չըլլայ բոլորին մասնակցութեամբ աւելի մեծ ներկայութիւն ապահովել այս ձեռնարկներուն, ուր եթէ 30-50 հոգի ներկայ ըլլան՝ յաջողութի՜ւն կը նկատուի ատիկա. ափսո՛ս։
Հոս եւս բարեփոխման կարիքը կայ։ Ինչո՞ւ չենք յաջողիր ստեղծել բոլոր ձեռնարկները միասնաբար ծանուցելու յարմար վայրերը, թերթերով թէ առցանց, նաեւ այնպէս կազմակերպուելու, որ նոյն հետաքրքրութիւնները ունեցող ազգայինները կարենան ըստ կամս օգտուիլ անոնցմէ, առանց որ անոնք զիրար խաչաձեւեն։ Եւ այս պարագային ներառելով յարանուանութիւններու ալ միջոցառումները։
Այո, եթէ Վահրամ Մավեանը կը սիրենք, այն գրողը, որ ամեն տեղ հայ կը փնտռէր, ապա շատ բան ունինք փոխելիք, որպէսզի գալիք Մավեաններն ալ կարենան հայեր գտնել տակաւին այստեղ եւ այլուր...
ՎՐԷԺ-ԱՐՄԷՆ
Հորիզոն, 2012-06-25 (1721)
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Wednesday, June 20, 2012
Վեց Աբեղաներու Ձեռնադրութիւնը` Յոյսի Նոր Աղբիւր - Յ. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ
Կիրակի, օր, Անթիլիասի մայրավանքը ականատես եղաւ հոգեպարար բացառիկ արարողութեան մը, որուն արգասիքն էր վեց երիտասարդ սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը եւ միացումը Կիլիկեան դարաւոր միաբանութեան ծառայական առաքելութեան:
1957-էն ասդին առաջին անգամն էր, որ այս թիւով միաբաններու ձեռնադրութիւն կը կատարուի: 55 տարի առաջ 7 սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը կատարուած էր երջանկայիշատակ Զարեհ Ա. կաթողիկոսի օրով:
Թերեւս ըսուի, որ սովորական երեւոյթ է, որ ամէն տարի, դպրեվանքի շրջանաւարտներ քահանայագործման ձեռնադրութիւն ստանան եւ նետուին Հայաստանեայց եկեղեցւոյ եւ հայ ժողովուրդի հոգեւոր ծառայութեան մէջ: Անշո՛ւշտ, տրամաբանութեան բնական շղթան այլ տեղ չի կրնար առաջնորդել:
Այսուհանդերձ, տրամաբանութենէն եւ բնական արդիւնքէն անդին, Հայաստանեայց եկեղեցին, Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնն ու հայութիւնը, վեց նոր աբեղաներու ձեռնադրութեամբ եւ առանց չափազանցութեան կամ սովորամոլական շուկայիկ քարոզչութեան, դէմ յանդիման կը դրուին մտածումի գրգիռ հանդիսացող գնահատականներու:
Նախ եւ առաջ, երեւոյթը ինքն իր մէջ քաջալերական է:
Եկեղեցիէն, հոգեւոր արժէքներէն ու հաւատքէն հեռացումի ընդհանուր մթնոլորտին մէջ, վեց երիտասարդներու ուխտը հաւատքով, ինքնընծայումով եւ ծառայութեամբ միանալու եկեղեցւոյ, դրական ազդանշանը կու տայ նաեւ ամրացնելու այն համոզումը, թէ երբ կայ համապատասխան լուրջ աշխատանք, ապա կ՛ըլլայ անպայման լուրջ արդիւնք: Տեւաբար դժգոհելու, մեր շուրջը միշտ անապատ տեսնելու, սին շատախօսութիւններու երեւոյթներուն դիմաց, ահա՛ պատասխանը, թէ Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը իր դպրեվանքին ճամբով կրցաւ հայութեան նուիրել վեց եկեղեցականներ:
Երկրորդ` վեց երիտասարդներու հաւատքն ու վճռակամութիւնը դառնալու կուսակրօն քահանաներ եւ հրաժարելու աշխարհիկ հաճոյքներէ, շահերէ թէ փառքերէ: Որոշումը ինքնին ցոյց կու տայ, որ տակաւին մեր ժողովուրդին մէջ չէ մեռած հոգեւոր արժէքները պահպանելու եւ այդ արժէքներուն ի խնդիր զոհողութիւններ կատարելու պատրաստակամութիւնը: Առ այդ, մեզի կը մնայ այդ խանդն ու եռանդը, հաւատքն ու համոզումը խորացնելու եւ ամրապնդելու պատրաստակամութիւնն ու պատասխանատուութիւնը:
Երրորդ` ձեռնադրուած աբեղաներն ու ցարդ եկեղեցւոյ ծառայութեան միացած իրենց երէց հոգեւոր եղբայրները, պարտաւորութիւն ունին եկեղեցին դէպի ժողովուրդ տանելու առաքելութեան մէջ: Ճիշդ այնպէս, ինչպէս Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան գահակալը` Արամ Ա. վեհափառը կը յորդորէ, որ եկեղեցին քար ու շէնք չէ, այլ ժողովուրդն է, եւ եկեղեցականը պարտի երթալ ժողովուրդին, ապա մենք իբրեւ աշխարհականներ արդար իրաւունքը ունինք այս ակնկալութեան: Կը մնայ սակայն մէկ այլ բան. եկեղեցականը երբ կ՛երթայ դէպի ժողովուրդ, պարտի այնքան մը զգուշ ըլլալ, որ չվարակուի ժողովուրդի աշխարհիկ կեանքէն ու ապրելակերպէն եւ տեւաբար յիշէ, որ ինք այդ կեանքէն հրաժարելու ուխտ կատարած է: Իսկ ժողովուրդը ինք, երբ կ՛ակնկալէ արդարօրէն, որ եկեղեցին ու եկեղեցականը իր մօտ գան, անպայմանօրէն պարտի չաղաւաղել եկեղեցականը ու չգայթակղեցնել զայն աշխարհիկ բարքերով ու անցողակի հաճոյքներով:
Չորրորդ` կիրակի օր մայրավանքին մէջ տեղի ունեցած ձեռնադրութիւնը ժողովուրդէն առնուածը ժողովուրդին վերադարձնելու լաւագոյն արտայայտութիւնն էր: Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան եւ անոր դպրեվանքին նկատմամբ մեր բարերարներուն թէ ազնուասիրտ հայ քաղաքացիներուն նիւթական ու բարոյական զօրակցութիւնը յումպէտս չէ որ կը վատնուի: Այն ինչ որ կը տրուի, կը տնտեսուի այնպէս, որ բազմապատկուած արժէքով կը վերադարձուի մեր ժողովուրդին, որպէսզի ան իր կարգին շարունակէ նեցուկ կանգնիլ եւ աւելիով գուրգուրալ հոգեւոր, ազգային թէ հասարակական գործունէութիւն ծաւալող մեր հաստատութիւններուն:
Հինգերորդ` վեց աբեղաներու ձեռնադրութիւնը առիթ մըն էր նաեւ Ս. պատարագին ներկայ թէ հեռուէն հետեւող եկեղեցականներու ուխտի վերանորոգման: Արարողութեան ընթացքին կարելի եղած չափով փորձեցի վերյիշել անունները այն հոգեւորականներուն, որոնց բախտը ունեցած էի ճանչնալու փոքր տարիքէս: Անոնցմէ շատեր յաղթահասակ տողանցեցին, ուրիշներ տարբեր շուքով անցան, որոշ թիւ մը իրենց ուխտին մէջ ամուր չկարենալով մնալ հեռացան, սակայն ամուր մնաց Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան միաբանութիւնը, ու անսասան մնացին իրենց ուխտին մէջ անոնք, որոնք այսօր կաթողիկոսութեան միաբանութեան երէց թէ միջին սերունդի ներկայացուցիչներ են եւ որոնք վերանորոգելով իրենց ուխտը ժողովուրդի եւ եկեղեցւոյ ծառայութեան լաւագոյն օրինակը կու տան ու պարտին շարունակել տալ միաբանութեան միացած երիտասարդ սերունդին:
Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր տաճարին մէջ, երբ կը հետեւէի սրբազան արարողութեան, մեր եկեղեցւոյ եւ ժողովուրդին համար յոյսի ներշնչում կ՛ապրէի անտարակոյս: Յոյս մը, որ հակառակ մեզ շրջապատող մշուշին, հակառակ մութին ու մեզ տկարացնող տարաբնոյթ երեւոյթներուն, իբրեւ լոյս կու գար Ս. խորանէն համակելու մեր հոգիներն ու մեր ապագան:
Կիրակի օրուան ձեռնադրութիւնը սովորական եկեղեցական արարողութիւն չէր:
Պարտաւոր ենք անկէ դասեր քաղել: Դրական երեւոյթներ արտահանել: Մեր յառաջիկայի քայլերը ուղղել:
Թթխմորը գոյութիւն ունի:
Յաւելեալ գուրգուրանքով, ճիշդ ու տեղին սրբագրութիւններով եւ ուղղումներով մենք անպայման լայն ու տարածուն ովասիսներ կը յառաջացնենք երբեմն անապատացող մեր իրականութեան մէջ:
Արտատպուած Ազդակ Օրաթերթէն
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
1957-էն ասդին առաջին անգամն էր, որ այս թիւով միաբաններու ձեռնադրութիւն կը կատարուի: 55 տարի առաջ 7 սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը կատարուած էր երջանկայիշատակ Զարեհ Ա. կաթողիկոսի օրով:
Թերեւս ըսուի, որ սովորական երեւոյթ է, որ ամէն տարի, դպրեվանքի շրջանաւարտներ քահանայագործման ձեռնադրութիւն ստանան եւ նետուին Հայաստանեայց եկեղեցւոյ եւ հայ ժողովուրդի հոգեւոր ծառայութեան մէջ: Անշո՛ւշտ, տրամաբանութեան բնական շղթան այլ տեղ չի կրնար առաջնորդել:
Այսուհանդերձ, տրամաբանութենէն եւ բնական արդիւնքէն անդին, Հայաստանեայց եկեղեցին, Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնն ու հայութիւնը, վեց նոր աբեղաներու ձեռնադրութեամբ եւ առանց չափազանցութեան կամ սովորամոլական շուկայիկ քարոզչութեան, դէմ յանդիման կը դրուին մտածումի գրգիռ հանդիսացող գնահատականներու:
Նախ եւ առաջ, երեւոյթը ինքն իր մէջ քաջալերական է:
Եկեղեցիէն, հոգեւոր արժէքներէն ու հաւատքէն հեռացումի ընդհանուր մթնոլորտին մէջ, վեց երիտասարդներու ուխտը հաւատքով, ինքնընծայումով եւ ծառայութեամբ միանալու եկեղեցւոյ, դրական ազդանշանը կու տայ նաեւ ամրացնելու այն համոզումը, թէ երբ կայ համապատասխան լուրջ աշխատանք, ապա կ՛ըլլայ անպայման լուրջ արդիւնք: Տեւաբար դժգոհելու, մեր շուրջը միշտ անապատ տեսնելու, սին շատախօսութիւններու երեւոյթներուն դիմաց, ահա՛ պատասխանը, թէ Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը իր դպրեվանքին ճամբով կրցաւ հայութեան նուիրել վեց եկեղեցականներ:
Երկրորդ` վեց երիտասարդներու հաւատքն ու վճռակամութիւնը դառնալու կուսակրօն քահանաներ եւ հրաժարելու աշխարհիկ հաճոյքներէ, շահերէ թէ փառքերէ: Որոշումը ինքնին ցոյց կու տայ, որ տակաւին մեր ժողովուրդին մէջ չէ մեռած հոգեւոր արժէքները պահպանելու եւ այդ արժէքներուն ի խնդիր զոհողութիւններ կատարելու պատրաստակամութիւնը: Առ այդ, մեզի կը մնայ այդ խանդն ու եռանդը, հաւատքն ու համոզումը խորացնելու եւ ամրապնդելու պատրաստակամութիւնն ու պատասխանատուութիւնը:
Երրորդ` ձեռնադրուած աբեղաներն ու ցարդ եկեղեցւոյ ծառայութեան միացած իրենց երէց հոգեւոր եղբայրները, պարտաւորութիւն ունին եկեղեցին դէպի ժողովուրդ տանելու առաքելութեան մէջ: Ճիշդ այնպէս, ինչպէս Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան գահակալը` Արամ Ա. վեհափառը կը յորդորէ, որ եկեղեցին քար ու շէնք չէ, այլ ժողովուրդն է, եւ եկեղեցականը պարտի երթալ ժողովուրդին, ապա մենք իբրեւ աշխարհականներ արդար իրաւունքը ունինք այս ակնկալութեան: Կը մնայ սակայն մէկ այլ բան. եկեղեցականը երբ կ՛երթայ դէպի ժողովուրդ, պարտի այնքան մը զգուշ ըլլալ, որ չվարակուի ժողովուրդի աշխարհիկ կեանքէն ու ապրելակերպէն եւ տեւաբար յիշէ, որ ինք այդ կեանքէն հրաժարելու ուխտ կատարած է: Իսկ ժողովուրդը ինք, երբ կ՛ակնկալէ արդարօրէն, որ եկեղեցին ու եկեղեցականը իր մօտ գան, անպայմանօրէն պարտի չաղաւաղել եկեղեցականը ու չգայթակղեցնել զայն աշխարհիկ բարքերով ու անցողակի հաճոյքներով:
Չորրորդ` կիրակի օր մայրավանքին մէջ տեղի ունեցած ձեռնադրութիւնը ժողովուրդէն առնուածը ժողովուրդին վերադարձնելու լաւագոյն արտայայտութիւնն էր: Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան եւ անոր դպրեվանքին նկատմամբ մեր բարերարներուն թէ ազնուասիրտ հայ քաղաքացիներուն նիւթական ու բարոյական զօրակցութիւնը յումպէտս չէ որ կը վատնուի: Այն ինչ որ կը տրուի, կը տնտեսուի այնպէս, որ բազմապատկուած արժէքով կը վերադարձուի մեր ժողովուրդին, որպէսզի ան իր կարգին շարունակէ նեցուկ կանգնիլ եւ աւելիով գուրգուրալ հոգեւոր, ազգային թէ հասարակական գործունէութիւն ծաւալող մեր հաստատութիւններուն:
Հինգերորդ` վեց աբեղաներու ձեռնադրութիւնը առիթ մըն էր նաեւ Ս. պատարագին ներկայ թէ հեռուէն հետեւող եկեղեցականներու ուխտի վերանորոգման: Արարողութեան ընթացքին կարելի եղած չափով փորձեցի վերյիշել անունները այն հոգեւորականներուն, որոնց բախտը ունեցած էի ճանչնալու փոքր տարիքէս: Անոնցմէ շատեր յաղթահասակ տողանցեցին, ուրիշներ տարբեր շուքով անցան, որոշ թիւ մը իրենց ուխտին մէջ ամուր չկարենալով մնալ հեռացան, սակայն ամուր մնաց Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան միաբանութիւնը, ու անսասան մնացին իրենց ուխտին մէջ անոնք, որոնք այսօր կաթողիկոսութեան միաբանութեան երէց թէ միջին սերունդի ներկայացուցիչներ են եւ որոնք վերանորոգելով իրենց ուխտը ժողովուրդի եւ եկեղեցւոյ ծառայութեան լաւագոյն օրինակը կու տան ու պարտին շարունակել տալ միաբանութեան միացած երիտասարդ սերունդին:
Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր տաճարին մէջ, երբ կը հետեւէի սրբազան արարողութեան, մեր եկեղեցւոյ եւ ժողովուրդին համար յոյսի ներշնչում կ՛ապրէի անտարակոյս: Յոյս մը, որ հակառակ մեզ շրջապատող մշուշին, հակառակ մութին ու մեզ տկարացնող տարաբնոյթ երեւոյթներուն, իբրեւ լոյս կու գար Ս. խորանէն համակելու մեր հոգիներն ու մեր ապագան:
Կիրակի օրուան ձեռնադրութիւնը սովորական եկեղեցական արարողութիւն չէր:
Պարտաւոր ենք անկէ դասեր քաղել: Դրական երեւոյթներ արտահանել: Մեր յառաջիկայի քայլերը ուղղել:
Թթխմորը գոյութիւն ունի:
Յաւելեալ գուրգուրանքով, ճիշդ ու տեղին սրբագրութիւններով եւ ուղղումներով մենք անպայման լայն ու տարածուն ովասիսներ կը յառաջացնենք երբեմն անապատացող մեր իրականութեան մէջ:
Արտատպուած Ազդակ Օրաթերթէն
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Վեց Աբեղաներու Ձեռնադրութիւնը` Յոյսի Նոր Աղբիւր - Յ. ԲԱԳՐԱՏՈՒՆԻ
Կիրակի, օր, Անթիլիասի մայրավանքը ականատես եղաւ հոգեպարար բացառիկ արարողութեան մը, որուն արգասիքն էր վեց երիտասարդ սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը եւ միացումը Կիլիկեան դարաւոր միաբանութեան ծառայական առաքելութեան:
1957-էն ասդին առաջին անգամն էր, որ այս թիւով միաբաններու ձեռնադրութիւն կը կատարուի: 55 տարի առաջ 7 սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը կատարուած էր երջանկայիշատակ Զարեհ Ա. կաթողիկոսի օրով:
Թերեւս ըսուի, որ սովորական երեւոյթ է, որ ամէն տարի, դպրեվանքի շրջանաւարտներ քահանայագործման ձեռնադրութիւն ստանան եւ նետուին Հայաստանեայց եկեղեցւոյ եւ հայ ժողովուրդի հոգեւոր ծառայութեան մէջ: Անշո՛ւշտ, տրամաբանութեան բնական շղթան այլ տեղ չի կրնար առաջնորդել:
Այսուհանդերձ, տրամաբանութենէն եւ բնական արդիւնքէն անդին, Հայաստանեայց եկեղեցին, Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնն ու հայութիւնը, վեց նոր աբեղաներու ձեռնադրութեամբ եւ առանց չափազանցութեան կամ սովորամոլական շուկայիկ քարոզչութեան, դէմ յանդիման կը դրուին մտածումի գրգիռ հանդիսացող գնահատականներու:
Նախ եւ առաջ, երեւոյթը ինքն իր մէջ քաջալերական է:
Եկեղեցիէն, հոգեւոր արժէքներէն ու հաւատքէն հեռացումի ընդհանուր մթնոլորտին մէջ, վեց երիտասարդներու ուխտը հաւատքով, ինքնընծայումով եւ ծառայութեամբ միանալու եկեղեցւոյ, դրական ազդանշանը կու տայ նաեւ ամրացնելու այն համոզումը, թէ երբ կայ համապատասխան լուրջ աշխատանք, ապա կ՛ըլլայ անպայման լուրջ արդիւնք: Տեւաբար դժգոհելու, մեր շուրջը միշտ անապատ տեսնելու, սին շատախօսութիւններու երեւոյթներուն դիմաց, ահա՛ պատասխանը, թէ Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը իր դպրեվանքին ճամբով կրցաւ հայութեան նուիրել վեց եկեղեցականներ:
Երկրորդ` վեց երիտասարդներու հաւատքն ու վճռակամութիւնը դառնալու կուսակրօն քահանաներ եւ հրաժարելու աշխարհիկ հաճոյքներէ, շահերէ թէ փառքերէ: Որոշումը ինքնին ցոյց կու տայ, որ տակաւին մեր ժողովուրդին մէջ չէ մեռած հոգեւոր արժէքները պահպանելու եւ այդ արժէքներուն ի խնդիր զոհողութիւններ կատարելու պատրաստակամութիւնը: Առ այդ, մեզի կը մնայ այդ խանդն ու եռանդը, հաւատքն ու համոզումը խորացնելու եւ ամրապնդելու պատրաստակամութիւնն ու պատասխանատուութիւնը:
Երրորդ` ձեռնադրուած աբեղաներն ու ցարդ եկեղեցւոյ ծառայութեան միացած իրենց երէց հոգեւոր եղբայրները, պարտաւորութիւն ունին եկեղեցին դէպի ժողովուրդ տանելու առաքելութեան մէջ: Ճիշդ այնպէս, ինչպէս Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան գահակալը` Արամ Ա. վեհափառը կը յորդորէ, որ եկեղեցին քար ու շէնք չէ, այլ ժողովուրդն է, եւ եկեղեցականը պարտի երթալ ժողովուրդին, ապա մենք իբրեւ աշխարհականներ արդար իրաւունքը ունինք այս ակնկալութեան: Կը մնայ սակայն մէկ այլ բան. եկեղեցականը երբ կ՛երթայ դէպի ժողովուրդ, պարտի այնքան մը զգուշ ըլլալ, որ չվարակուի ժողովուրդի աշխարհիկ կեանքէն ու ապրելակերպէն եւ տեւաբար յիշէ, որ ինք այդ կեանքէն հրաժարելու ուխտ կատարած է: Իսկ ժողովուրդը ինք, երբ կ՛ակնկալէ արդարօրէն, որ եկեղեցին ու եկեղեցականը իր մօտ գան, անպայմանօրէն պարտի չաղաւաղել եկեղեցականը ու չգայթակղեցնել զայն աշխարհիկ բարքերով ու անցողակի հաճոյքներով:
Չորրորդ` կիրակի օր մայրավանքին մէջ տեղի ունեցած ձեռնադրութիւնը ժողովուրդէն առնուածը ժողովուրդին վերադարձնելու լաւագոյն արտայայտութիւնն էր: Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան եւ անոր դպրեվանքին նկատմամբ մեր բարերարներուն թէ ազնուասիրտ հայ քաղաքացիներուն նիւթական ու բարոյական զօրակցութիւնը յումպէտս չէ որ կը վատնուի: Այն ինչ որ կը տրուի, կը տնտեսուի այնպէս, որ բազմապատկուած արժէքով կը վերադարձուի մեր ժողովուրդին, որպէսզի ան իր կարգին շարունակէ նեցուկ կանգնիլ եւ աւելիով գուրգուրալ հոգեւոր, ազգային թէ հասարակական գործունէութիւն ծաւալող մեր հաստատութիւններուն:
Հինգերորդ` վեց աբեղաներու ձեռնադրութիւնը առիթ մըն էր նաեւ Ս. պատարագին ներկայ թէ հեռուէն հետեւող եկեղեցականներու ուխտի վերանորոգման: Արարողութեան ընթացքին կարելի եղած չափով փորձեցի վերյիշել անունները այն հոգեւորականներուն, որոնց բախտը ունեցած էի ճանչնալու փոքր տարիքէս: Անոնցմէ շատեր յաղթահասակ տողանցեցին, ուրիշներ տարբեր շուքով անցան, որոշ թիւ մը իրենց ուխտին մէջ ամուր չկարենալով մնալ հեռացան, սակայն ամուր մնաց Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան միաբանութիւնը, ու անսասան մնացին իրենց ուխտին մէջ անոնք, որոնք այսօր կաթողիկոսութեան միաբանութեան երէց թէ միջին սերունդի ներկայացուցիչներ են եւ որոնք վերանորոգելով իրենց ուխտը ժողովուրդի եւ եկեղեցւոյ ծառայութեան լաւագոյն օրինակը կու տան ու պարտին շարունակել տալ միաբանութեան միացած երիտասարդ սերունդին:
Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր տաճարին մէջ, երբ կը հետեւէի սրբազան արարողութեան, մեր եկեղեցւոյ եւ ժողովուրդին համար յոյսի ներշնչում կ՛ապրէի անտարակոյս: Յոյս մը, որ հակառակ մեզ շրջապատող մշուշին, հակառակ մութին ու մեզ տկարացնող տարաբնոյթ երեւոյթներուն, իբրեւ լոյս կու գար Ս. խորանէն համակելու մեր հոգիներն ու մեր ապագան:
Կիրակի օրուան ձեռնադրութիւնը սովորական եկեղեցական արարողութիւն չէր:
Պարտաւոր ենք անկէ դասեր քաղել: Դրական երեւոյթներ արտահանել: Մեր յառաջիկայի քայլերը ուղղել:
Թթխմորը գոյութիւն ունի:
Յաւելեալ գուրգուրանքով, ճիշդ ու տեղին սրբագրութիւններով եւ ուղղումներով մենք անպայման լայն ու տարածուն ովասիսներ կը յառաջացնենք երբեմն անապատացող մեր իրականութեան մէջ:
Արտատպուած Ազդակ Օրաթերթէն
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
1957-էն ասդին առաջին անգամն էր, որ այս թիւով միաբաններու ձեռնադրութիւն կը կատարուի: 55 տարի առաջ 7 սարկաւագներու աբեղայական ձեռնադրութիւնը կատարուած էր երջանկայիշատակ Զարեհ Ա. կաթողիկոսի օրով:
Թերեւս ըսուի, որ սովորական երեւոյթ է, որ ամէն տարի, դպրեվանքի շրջանաւարտներ քահանայագործման ձեռնադրութիւն ստանան եւ նետուին Հայաստանեայց եկեղեցւոյ եւ հայ ժողովուրդի հոգեւոր ծառայութեան մէջ: Անշո՛ւշտ, տրամաբանութեան բնական շղթան այլ տեղ չի կրնար առաջնորդել:
Այսուհանդերձ, տրամաբանութենէն եւ բնական արդիւնքէն անդին, Հայաստանեայց եկեղեցին, Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնն ու հայութիւնը, վեց նոր աբեղաներու ձեռնադրութեամբ եւ առանց չափազանցութեան կամ սովորամոլական շուկայիկ քարոզչութեան, դէմ յանդիման կը դրուին մտածումի գրգիռ հանդիսացող գնահատականներու:
Նախ եւ առաջ, երեւոյթը ինքն իր մէջ քաջալերական է:
Եկեղեցիէն, հոգեւոր արժէքներէն ու հաւատքէն հեռացումի ընդհանուր մթնոլորտին մէջ, վեց երիտասարդներու ուխտը հաւատքով, ինքնընծայումով եւ ծառայութեամբ միանալու եկեղեցւոյ, դրական ազդանշանը կու տայ նաեւ ամրացնելու այն համոզումը, թէ երբ կայ համապատասխան լուրջ աշխատանք, ապա կ՛ըլլայ անպայման լուրջ արդիւնք: Տեւաբար դժգոհելու, մեր շուրջը միշտ անապատ տեսնելու, սին շատախօսութիւններու երեւոյթներուն դիմաց, ահա՛ պատասխանը, թէ Կիլիկիոյ կաթողիկոսութիւնը իր դպրեվանքին ճամբով կրցաւ հայութեան նուիրել վեց եկեղեցականներ:
Երկրորդ` վեց երիտասարդներու հաւատքն ու վճռակամութիւնը դառնալու կուսակրօն քահանաներ եւ հրաժարելու աշխարհիկ հաճոյքներէ, շահերէ թէ փառքերէ: Որոշումը ինքնին ցոյց կու տայ, որ տակաւին մեր ժողովուրդին մէջ չէ մեռած հոգեւոր արժէքները պահպանելու եւ այդ արժէքներուն ի խնդիր զոհողութիւններ կատարելու պատրաստակամութիւնը: Առ այդ, մեզի կը մնայ այդ խանդն ու եռանդը, հաւատքն ու համոզումը խորացնելու եւ ամրապնդելու պատրաստակամութիւնն ու պատասխանատուութիւնը:
Երրորդ` ձեռնադրուած աբեղաներն ու ցարդ եկեղեցւոյ ծառայութեան միացած իրենց երէց հոգեւոր եղբայրները, պարտաւորութիւն ունին եկեղեցին դէպի ժողովուրդ տանելու առաքելութեան մէջ: Ճիշդ այնպէս, ինչպէս Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան գահակալը` Արամ Ա. վեհափառը կը յորդորէ, որ եկեղեցին քար ու շէնք չէ, այլ ժողովուրդն է, եւ եկեղեցականը պարտի երթալ ժողովուրդին, ապա մենք իբրեւ աշխարհականներ արդար իրաւունքը ունինք այս ակնկալութեան: Կը մնայ սակայն մէկ այլ բան. եկեղեցականը երբ կ՛երթայ դէպի ժողովուրդ, պարտի այնքան մը զգուշ ըլլալ, որ չվարակուի ժողովուրդի աշխարհիկ կեանքէն ու ապրելակերպէն եւ տեւաբար յիշէ, որ ինք այդ կեանքէն հրաժարելու ուխտ կատարած է: Իսկ ժողովուրդը ինք, երբ կ՛ակնկալէ արդարօրէն, որ եկեղեցին ու եկեղեցականը իր մօտ գան, անպայմանօրէն պարտի չաղաւաղել եկեղեցականը ու չգայթակղեցնել զայն աշխարհիկ բարքերով ու անցողակի հաճոյքներով:
Չորրորդ` կիրակի օր մայրավանքին մէջ տեղի ունեցած ձեռնադրութիւնը ժողովուրդէն առնուածը ժողովուրդին վերադարձնելու լաւագոյն արտայայտութիւնն էր: Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան եւ անոր դպրեվանքին նկատմամբ մեր բարերարներուն թէ ազնուասիրտ հայ քաղաքացիներուն նիւթական ու բարոյական զօրակցութիւնը յումպէտս չէ որ կը վատնուի: Այն ինչ որ կը տրուի, կը տնտեսուի այնպէս, որ բազմապատկուած արժէքով կը վերադարձուի մեր ժողովուրդին, որպէսզի ան իր կարգին շարունակէ նեցուկ կանգնիլ եւ աւելիով գուրգուրալ հոգեւոր, ազգային թէ հասարակական գործունէութիւն ծաւալող մեր հաստատութիւններուն:
Հինգերորդ` վեց աբեղաներու ձեռնադրութիւնը առիթ մըն էր նաեւ Ս. պատարագին ներկայ թէ հեռուէն հետեւող եկեղեցականներու ուխտի վերանորոգման: Արարողութեան ընթացքին կարելի եղած չափով փորձեցի վերյիշել անունները այն հոգեւորականներուն, որոնց բախտը ունեցած էի ճանչնալու փոքր տարիքէս: Անոնցմէ շատեր յաղթահասակ տողանցեցին, ուրիշներ տարբեր շուքով անցան, որոշ թիւ մը իրենց ուխտին մէջ ամուր չկարենալով մնալ հեռացան, սակայն ամուր մնաց Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան միաբանութիւնը, ու անսասան մնացին իրենց ուխտին մէջ անոնք, որոնք այսօր կաթողիկոսութեան միաբանութեան երէց թէ միջին սերունդի ներկայացուցիչներ են եւ որոնք վերանորոգելով իրենց ուխտը ժողովուրդի եւ եկեղեցւոյ ծառայութեան լաւագոյն օրինակը կու տան ու պարտին շարունակել տալ միաբանութեան միացած երիտասարդ սերունդին:
Ս. Գրիգոր Լուսաւորիչ Մայր տաճարին մէջ, երբ կը հետեւէի սրբազան արարողութեան, մեր եկեղեցւոյ եւ ժողովուրդին համար յոյսի ներշնչում կ՛ապրէի անտարակոյս: Յոյս մը, որ հակառակ մեզ շրջապատող մշուշին, հակառակ մութին ու մեզ տկարացնող տարաբնոյթ երեւոյթներուն, իբրեւ լոյս կու գար Ս. խորանէն համակելու մեր հոգիներն ու մեր ապագան:
Կիրակի օրուան ձեռնադրութիւնը սովորական եկեղեցական արարողութիւն չէր:
Պարտաւոր ենք անկէ դասեր քաղել: Դրական երեւոյթներ արտահանել: Մեր յառաջիկայի քայլերը ուղղել:
Թթխմորը գոյութիւն ունի:
Յաւելեալ գուրգուրանքով, ճիշդ ու տեղին սրբագրութիւններով եւ ուղղումներով մենք անպայման լայն ու տարածուն ովասիսներ կը յառաջացնենք երբեմն անապատացող մեր իրականութեան մէջ:
Արտատպուած Ազդակ Օրաթերթէն
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Դէմքեր,Դէպքեր եւ Յուշեր Տիկին Զուարթ Աբելեան, Լոս Անճելըս, 1994
Լիբանան, Պէյրութ, Պուրճ Համուտ:
Ո՞վ լսած չէ երբեք «Պուրճ Համուտ»ի մասին: Հայահոծ, հայաբնակ շրջան մը Պէյրութի հիւսիս-Արեւելեան շրջանին մէջ: Հայրենիքէն հեռու Հայաստան մը դարձած Պուրճ Համուտը: Ուրիշ խօսքով հայակերտումի հնոց մը: Հոն դարբնուեցաւ ու կերտուեցաւ հայ բանուորն ու կրօնաւորը, ուսուցիչն ու քարոզիչը: Այլ եւ այլ արհեստներու ու արուեստներու մէջ տաղանդ ցուցաբերող աշկերտն ու աշակերտը: Ուրիշ խօսքով՝ արտադրեց Պուրճ համուտը – նոյնիսկ դարձաւ անեկտոտ երիտասարդներու շրթներուն վրայ: Բացատրեմ .-
Երբ վրայ հասան Լիբանանի քաղաքական անկայուն օրերը, 70-ական թուականին, Պուրճ Համուտի տղամարդը, երիտասարդն ու տարեցը, հարկադրուեցան զէնք կրել իրենց շրջաններու պաշտպանութեան համար: Երբեմնի աշակերտը դարձաւ աշկերտը ինքնապաշտպանութեան մարզին իր ղեկավարին, լքելով ուսումնառութիւնը: Ուսման ակնարկումի պարագային երբ հարց դրուէր թէ արդեօք այս կամ այնինչ ուսանողը կրցա՞ւ իր B.A.-ն ստանալ ... պատասխանը կըլլար .- այդ չենք գիտեր, սակայն գիտենք որ ան B.H չստացաւ, այսինքն Պուրճ Համուտցի չեղաւ, չկրցաւ ըլլալ: Այս էր եւ է Լիբանանի Պուրճ Համուտը:
Ես ինքս ալ համարեա դարձայ Պուրճ Համուտցի, քառորդ դար ծառայելով Պուրճ Համուտի Նոր Մարաշ շրջանի մէջ հաստատուած Հայ Աւետարանական – Շամլեան-Թաթիկեան երկրորդական վարժարանէն ներս, որպէս հայ գրականութեան եւ հայոց պատմութեան դասատու: Բազմաթիւ ծանօթութեանց կողքին ճանչցայ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանը:
Պուրճ Համուտի, Նոր Մարաշ շրջանի մէջ գտնուող Հայ Աւետարանական Եկեղեցւոյ Տիկնանց Միութիւնը՝ եկեղեցւոյ կողքին գործօն Միութիւն մըն էր, որ հոգեւոր ու ընկերաբարոյական ձեռնարկումներով զօրաւիգ կը կանգնէր եկեղեցապատկան զանազան կարիքներուն:
Վերոյիշեալ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութեան գործոն ու նուիրուած անդամներէն մէկն էր Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը: Զինք կը կոչէին Նուարդ քոյր, քանզի քրոջական հարազատութիւն կը ցուցաբերէր անխտիր ոեւէ մէկուն: Հոգեւոր քոյր մըն էր, միշտ պատրաստ օգնութեան ձեռք երկարելու ուր որ իր կարողութիւնը կը ներէր:
Աստուածաշնչական խօսքով, իր ծառայասիրութեամբ միշտ մղոն մը աւելի ընթացող նուիրեալ մըն էր ան: Զգալի ներկայութիւն մըն էր նաեւ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութենէն ներս: Որեւէ գործունէութեան մէջ կամովին ու մեծ նուիրումով օժանդակող մըն էր ան տնտեսապէս թէ բարոյապէս: Իսկապէս հոգեւոր նուիրեալ մը:
Վարժարանը եկեղեցւոյ ծոցին մէջ ըլլալով, շատ անգամներ Տիկնանց Միութեան ձեռնարկներուն՝ երբ խօսելու կամ գեղարուեստական անմիջական յայտագրով մը մասնակցութիւնս բերելու պատեհութիւնը կը տրուէր ինծի, Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը, ժպտադէմ ու հոգեկան մեծ բաւարարութեամբ մը կը դիմաւորէր զիս: Օրին մէկը խիստ մեծ փափաք յայտնեց որ իր տունը երթայի միասին բաժակ մը սուրճ առնելու: Գացի:
Համեստ, շատ համեստ բնակարան մըն էր վարժարանին ու եկեղեցւոյ թաղին մէջ: Նուարդ քրոջ չորս զաւակներն ալ, մեր ճշդապահ աշակերտներէն էին: Ճշդապահութեան հարցը այս այցելութեամբ լուծուեցաւ, տրուած ըլլալով որ վարժարանին շատ մօտիկը կը բնակէին: Իսկ ինչ էր ուրեմն Նուարդ քռոջ յարատեւ գոհունակ ժպիտը դէմքին վրայ, համեստ այս բնակարանէն դուրս կը մտածէի, եւ ումպ ումպ ըմբոշխած սուրճին կողքին այլ զրոյց ալ կը կատարէինք, ընդհանրապէս իր զաւակներուն ուսումնականէն զինք հետաքրքրող հարցերու շուրջ: Համարձակութիւնս հաւաքելով հարց տուի:
-- Տիկին Տէմիրճեան, Ինչ՞ գործով կը զբաղի ձեր ամուսինը:
-- Նկարիչ է: Տեսած ըլլալու էք, կը պատասխանէ:
-- Խանութ ունի՞, ու՞ր, ինչպէ՞ս է գործը:
-- Ո'չ խանութ չունի, բայց Տէրը կ'օգնէ: Ոտքի վրայ հոս-հոն կը նկարէ, կրկնեց Նուարդ քոյր անբացատրելի երջանկութեամբ: Ես ծարայ մըն եմ իմ Աստուծոյս, խաղաղ կը յարէ Նուարդ քոյր: Այդ օրէն մենք աւելի կապուեցանք իրարու, ինչպէս հարազատ քոյրեր:
* * *
Ժամանակի ընթացքին քոյր Նուարդին ամուսինը Վռամշապուհ դարձաւ մեր վարժարանին մնայուն նկարիչը: Հանդարտաբարոյ ու անտրտունջ մարդ էր նկարիչ Վռամշապուհը:
-- Ինչպէս՞ կըլլայ որ առաւօտեան այս ժամուն վարժարանին բակը կ'ըլլաք Պրն. Վռամշապուհ կը հարցնեմ:
-- Էհ, գործերուն ականջ մի կախէր իշտէ օր մըն է կանցնի, կը պատասխանէ:
-- Երկու շաբաթ սպասէ Պրն. Վռամշապուհ: Աշակերտական ձեռնարկ մը կը պատրաստեմ, դեր վերցնող աշակերտները մեծաթիւ են: Դուն ալ եկուր նկարէ: Մուտքի դրան մօտ սեղան մը կը դնենք, դադարին հոն նստէ, նկարները աշակերտներուն ծախելու համար: Անոնց համար գեղեցիկ յիշատակ պիտի մնայ այդ նկարները: Ուստի այսպէս, յաճախակի մեր ձեռնարկները, եռանդուն կեանք ստեղծեցին վարժարանէն ներս, ուր մեծապէս օգտակար եղաւ Պրն. Վռամշապուհը:
-- Օրերդ միշտ լուսաւոր ըլլան Տիկին Աբելեան, կը կրկնէր յաճախ մեր վարժարանին բարի նկարիչը, Պրն. Վռամշապուհը:
* * *
Տրուած ըլլալով որ պաշտօնակոչումի առաջին տարիէն իսկ մաս կը կազմէի հատուցման սնտուկին, որպէս կրթական մշակ, իմ ծառայութեան շրջանը իր լրումին հասաւ, Լիբանանի Կրթական Հատուցման Գրասենեակի սահմանումով: Այդ առթիւ հոգաբարձական մարմինը որոշած էր իմ քսան հինգ տարիներու ծառայութեանս առիթով զիս պարգեւատրել Հայոց Տիգրան Արքայի ոսկեայ շքանշանով:
Ներփակեալ՝ սրտի պարտք կը զգամ ըսել, որ շքադրումի ձեռնարկումի աշխատանքներուն կռուանը հանդիսացող Տիար Աբրահամ Թորոսեանին շնորհապարտ եմ: Ամէն անգամ որ առիթը ընծայուի խօսք առնելու այդ ուղղութեամբ, երախտագիտութեամբ կը յիշեմ իր անունը, ինչպէս նաեւ Տիկինը եւ զաւակները՝ Ռաֆֆին եւ Լենան, որոնք նոյնպէս մեր աշակերտներն էին: Պարգեւատրումը տեղի ունեցաւ Կիրակի առաւօտ մը Եկեղեցւոյ սրահին մէջ: Մեր նկարիչը այդ առիթով զիս նկարեր ու ապա նկարը մեծցուցեր, շրջանակի մէջ առնելով ու մակագրեր է ինծի նուիրելու համար:
Դժբախտաբար մեր բարի նկարիչին կեանքի թելը կտրուեցաւ անժամանակ: Իմ նկարներս որոնց մասին նոյնիսկ իր կողակից Նուարդ քոյրը տեղեակ եղած չէր, ինծի յանձնեց արցունքոտ աչքերով, երբ վշտակցութեան համար տունը այցելեցի: Մինչեւ օրս ալ գուրգուրանքով կը պահեմ այդ նկարները, միշտ յիշելով Պուրճ Համուտի մեր վարժարանին նուիրեալ նկարիչ՝ Վռամշապուհն ու իր կողակից՝ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանները:
Հազիւ անակնկալ մահուան դառնագոյն վիշտը սպիանալու վրայ էր, երբ անսպասելիօրէն Լիբանանի քաղաքական առօրեան խանգարուեցաւ: Մեծապէս ցնցեց Լիբանանցի ժողովուրդը տնտեսապէս՝ եւ բարոյապէս: Վաղուան անորոշութիւնը պատճառ դարձաւ ժողովուրդին մեծ մասին քաղաքաթող ըլլալուն:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը տեղահան ըրաւ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանի ընտանիքը: Ալ զինք տեսնելու պատեհութիւնը չունեցայ: Վստահ եմ որ ան արմատահան եղած ծաղիկի մը նմանեցաւ որ, հակառակ բոլոր ջանքերուն ու ջրտուքին, չի տոկար օտար հողին ու տակաւ կը թառամի:
Երանելի են այն մեռեալները որոնք Տիրոջմով կը ննջեն. Անոնց աճիւնը իր հանգիտը կը գտնէ հողին ներքեւ, իսկ հոգին իր Տէրը փառաբանելու վայելքը կ'ունենայ յաւիտենականութեան մէջ:
Նուարդ քոյր «Բարի պատերազմը պատերազմեցաւ, ընթացքը կատարեց եւ հաւատքը պահեց:» (Բ. Տիմ. 4:7) Օրհնեալ ըլլայ իր յիշատակը:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ո՞վ լսած չէ երբեք «Պուրճ Համուտ»ի մասին: Հայահոծ, հայաբնակ շրջան մը Պէյրութի հիւսիս-Արեւելեան շրջանին մէջ: Հայրենիքէն հեռու Հայաստան մը դարձած Պուրճ Համուտը: Ուրիշ խօսքով հայակերտումի հնոց մը: Հոն դարբնուեցաւ ու կերտուեցաւ հայ բանուորն ու կրօնաւորը, ուսուցիչն ու քարոզիչը: Այլ եւ այլ արհեստներու ու արուեստներու մէջ տաղանդ ցուցաբերող աշկերտն ու աշակերտը: Ուրիշ խօսքով՝ արտադրեց Պուրճ համուտը – նոյնիսկ դարձաւ անեկտոտ երիտասարդներու շրթներուն վրայ: Բացատրեմ .-
Երբ վրայ հասան Լիբանանի քաղաքական անկայուն օրերը, 70-ական թուականին, Պուրճ Համուտի տղամարդը, երիտասարդն ու տարեցը, հարկադրուեցան զէնք կրել իրենց շրջաններու պաշտպանութեան համար: Երբեմնի աշակերտը դարձաւ աշկերտը ինքնապաշտպանութեան մարզին իր ղեկավարին, լքելով ուսումնառութիւնը: Ուսման ակնարկումի պարագային երբ հարց դրուէր թէ արդեօք այս կամ այնինչ ուսանողը կրցա՞ւ իր B.A.-ն ստանալ ... պատասխանը կըլլար .- այդ չենք գիտեր, սակայն գիտենք որ ան B.H չստացաւ, այսինքն Պուրճ Համուտցի չեղաւ, չկրցաւ ըլլալ: Այս էր եւ է Լիբանանի Պուրճ Համուտը:
Ես ինքս ալ համարեա դարձայ Պուրճ Համուտցի, քառորդ դար ծառայելով Պուրճ Համուտի Նոր Մարաշ շրջանի մէջ հաստատուած Հայ Աւետարանական – Շամլեան-Թաթիկեան երկրորդական վարժարանէն ներս, որպէս հայ գրականութեան եւ հայոց պատմութեան դասատու: Բազմաթիւ ծանօթութեանց կողքին ճանչցայ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանը:
Պուրճ Համուտի, Նոր Մարաշ շրջանի մէջ գտնուող Հայ Աւետարանական Եկեղեցւոյ Տիկնանց Միութիւնը՝ եկեղեցւոյ կողքին գործօն Միութիւն մըն էր, որ հոգեւոր ու ընկերաբարոյական ձեռնարկումներով զօրաւիգ կը կանգնէր եկեղեցապատկան զանազան կարիքներուն:
Վերոյիշեալ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութեան գործոն ու նուիրուած անդամներէն մէկն էր Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը: Զինք կը կոչէին Նուարդ քոյր, քանզի քրոջական հարազատութիւն կը ցուցաբերէր անխտիր ոեւէ մէկուն: Հոգեւոր քոյր մըն էր, միշտ պատրաստ օգնութեան ձեռք երկարելու ուր որ իր կարողութիւնը կը ներէր:
Աստուածաշնչական խօսքով, իր ծառայասիրութեամբ միշտ մղոն մը աւելի ընթացող նուիրեալ մըն էր ան: Զգալի ներկայութիւն մըն էր նաեւ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութենէն ներս: Որեւէ գործունէութեան մէջ կամովին ու մեծ նուիրումով օժանդակող մըն էր ան տնտեսապէս թէ բարոյապէս: Իսկապէս հոգեւոր նուիրեալ մը:
Վարժարանը եկեղեցւոյ ծոցին մէջ ըլլալով, շատ անգամներ Տիկնանց Միութեան ձեռնարկներուն՝ երբ խօսելու կամ գեղարուեստական անմիջական յայտագրով մը մասնակցութիւնս բերելու պատեհութիւնը կը տրուէր ինծի, Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը, ժպտադէմ ու հոգեկան մեծ բաւարարութեամբ մը կը դիմաւորէր զիս: Օրին մէկը խիստ մեծ փափաք յայտնեց որ իր տունը երթայի միասին բաժակ մը սուրճ առնելու: Գացի:
Համեստ, շատ համեստ բնակարան մըն էր վարժարանին ու եկեղեցւոյ թաղին մէջ: Նուարդ քրոջ չորս զաւակներն ալ, մեր ճշդապահ աշակերտներէն էին: Ճշդապահութեան հարցը այս այցելութեամբ լուծուեցաւ, տրուած ըլլալով որ վարժարանին շատ մօտիկը կը բնակէին: Իսկ ինչ էր ուրեմն Նուարդ քռոջ յարատեւ գոհունակ ժպիտը դէմքին վրայ, համեստ այս բնակարանէն դուրս կը մտածէի, եւ ումպ ումպ ըմբոշխած սուրճին կողքին այլ զրոյց ալ կը կատարէինք, ընդհանրապէս իր զաւակներուն ուսումնականէն զինք հետաքրքրող հարցերու շուրջ: Համարձակութիւնս հաւաքելով հարց տուի:
-- Տիկին Տէմիրճեան, Ինչ՞ գործով կը զբաղի ձեր ամուսինը:
-- Նկարիչ է: Տեսած ըլլալու էք, կը պատասխանէ:
-- Խանութ ունի՞, ու՞ր, ինչպէ՞ս է գործը:
-- Ո'չ խանութ չունի, բայց Տէրը կ'օգնէ: Ոտքի վրայ հոս-հոն կը նկարէ, կրկնեց Նուարդ քոյր անբացատրելի երջանկութեամբ: Ես ծարայ մըն եմ իմ Աստուծոյս, խաղաղ կը յարէ Նուարդ քոյր: Այդ օրէն մենք աւելի կապուեցանք իրարու, ինչպէս հարազատ քոյրեր:
* * *
Ժամանակի ընթացքին քոյր Նուարդին ամուսինը Վռամշապուհ դարձաւ մեր վարժարանին մնայուն նկարիչը: Հանդարտաբարոյ ու անտրտունջ մարդ էր նկարիչ Վռամշապուհը:
-- Ինչպէս՞ կըլլայ որ առաւօտեան այս ժամուն վարժարանին բակը կ'ըլլաք Պրն. Վռամշապուհ կը հարցնեմ:
-- Էհ, գործերուն ականջ մի կախէր իշտէ օր մըն է կանցնի, կը պատասխանէ:
-- Երկու շաբաթ սպասէ Պրն. Վռամշապուհ: Աշակերտական ձեռնարկ մը կը պատրաստեմ, դեր վերցնող աշակերտները մեծաթիւ են: Դուն ալ եկուր նկարէ: Մուտքի դրան մօտ սեղան մը կը դնենք, դադարին հոն նստէ, նկարները աշակերտներուն ծախելու համար: Անոնց համար գեղեցիկ յիշատակ պիտի մնայ այդ նկարները: Ուստի այսպէս, յաճախակի մեր ձեռնարկները, եռանդուն կեանք ստեղծեցին վարժարանէն ներս, ուր մեծապէս օգտակար եղաւ Պրն. Վռամշապուհը:
-- Օրերդ միշտ լուսաւոր ըլլան Տիկին Աբելեան, կը կրկնէր յաճախ մեր վարժարանին բարի նկարիչը, Պրն. Վռամշապուհը:
* * *
Տրուած ըլլալով որ պաշտօնակոչումի առաջին տարիէն իսկ մաս կը կազմէի հատուցման սնտուկին, որպէս կրթական մշակ, իմ ծառայութեան շրջանը իր լրումին հասաւ, Լիբանանի Կրթական Հատուցման Գրասենեակի սահմանումով: Այդ առթիւ հոգաբարձական մարմինը որոշած էր իմ քսան հինգ տարիներու ծառայութեանս առիթով զիս պարգեւատրել Հայոց Տիգրան Արքայի ոսկեայ շքանշանով:
Ներփակեալ՝ սրտի պարտք կը զգամ ըսել, որ շքադրումի ձեռնարկումի աշխատանքներուն կռուանը հանդիսացող Տիար Աբրահամ Թորոսեանին շնորհապարտ եմ: Ամէն անգամ որ առիթը ընծայուի խօսք առնելու այդ ուղղութեամբ, երախտագիտութեամբ կը յիշեմ իր անունը, ինչպէս նաեւ Տիկինը եւ զաւակները՝ Ռաֆֆին եւ Լենան, որոնք նոյնպէս մեր աշակերտներն էին: Պարգեւատրումը տեղի ունեցաւ Կիրակի առաւօտ մը Եկեղեցւոյ սրահին մէջ: Մեր նկարիչը այդ առիթով զիս նկարեր ու ապա նկարը մեծցուցեր, շրջանակի մէջ առնելով ու մակագրեր է ինծի նուիրելու համար:
Դժբախտաբար մեր բարի նկարիչին կեանքի թելը կտրուեցաւ անժամանակ: Իմ նկարներս որոնց մասին նոյնիսկ իր կողակից Նուարդ քոյրը տեղեակ եղած չէր, ինծի յանձնեց արցունքոտ աչքերով, երբ վշտակցութեան համար տունը այցելեցի: Մինչեւ օրս ալ գուրգուրանքով կը պահեմ այդ նկարները, միշտ յիշելով Պուրճ Համուտի մեր վարժարանին նուիրեալ նկարիչ՝ Վռամշապուհն ու իր կողակից՝ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանները:
Հազիւ անակնկալ մահուան դառնագոյն վիշտը սպիանալու վրայ էր, երբ անսպասելիօրէն Լիբանանի քաղաքական առօրեան խանգարուեցաւ: Մեծապէս ցնցեց Լիբանանցի ժողովուրդը տնտեսապէս՝ եւ բարոյապէս: Վաղուան անորոշութիւնը պատճառ դարձաւ ժողովուրդին մեծ մասին քաղաքաթող ըլլալուն:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը տեղահան ըրաւ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանի ընտանիքը: Ալ զինք տեսնելու պատեհութիւնը չունեցայ: Վստահ եմ որ ան արմատահան եղած ծաղիկի մը նմանեցաւ որ, հակառակ բոլոր ջանքերուն ու ջրտուքին, չի տոկար օտար հողին ու տակաւ կը թառամի:
Երանելի են այն մեռեալները որոնք Տիրոջմով կը ննջեն. Անոնց աճիւնը իր հանգիտը կը գտնէ հողին ներքեւ, իսկ հոգին իր Տէրը փառաբանելու վայելքը կ'ունենայ յաւիտենականութեան մէջ:
Նուարդ քոյր «Բարի պատերազմը պատերազմեցաւ, ընթացքը կատարեց եւ հաւատքը պահեց:» (Բ. Տիմ. 4:7) Օրհնեալ ըլլայ իր յիշատակը:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Դէմքեր,Դէպքեր եւ Յուշեր Տիկին Զուարթ Աբելեան, Լոս Անճելըս, 1994
Լիբանան, Պէյրութ, Պուրճ Համուտ:
Ո՞վ լսած չէ երբեք «Պուրճ Համուտ»ի մասին: Հայահոծ, հայաբնակ շրջան մը Պէյրութի հիւսիս-Արեւելեան շրջանին մէջ: Հայրենիքէն հեռու Հայաստան մը դարձած Պուրճ Համուտը: Ուրիշ խօսքով հայակերտումի հնոց մը: Հոն դարբնուեցաւ ու կերտուեցաւ հայ բանուորն ու կրօնաւորը, ուսուցիչն ու քարոզիչը: Այլ եւ այլ արհեստներու ու արուեստներու մէջ տաղանդ ցուցաբերող աշկերտն ու աշակերտը: Ուրիշ խօսքով՝ արտադրեց Պուրճ համուտը – նոյնիսկ դարձաւ անեկտոտ երիտասարդներու շրթներուն վրայ: Բացատրեմ .-
Երբ վրայ հասան Լիբանանի քաղաքական անկայուն օրերը, 70-ական թուականին, Պուրճ Համուտի տղամարդը, երիտասարդն ու տարեցը, հարկադրուեցան զէնք կրել իրենց շրջաններու պաշտպանութեան համար: Երբեմնի աշակերտը դարձաւ աշկերտը ինքնապաշտպանութեան մարզին իր ղեկավարին, լքելով ուսումնառութիւնը: Ուսման ակնարկումի պարագային երբ հարց դրուէր թէ արդեօք այս կամ այնինչ ուսանողը կրցա՞ւ իր B.A.-ն ստանալ ... պատասխանը կըլլար .- այդ չենք գիտեր, սակայն գիտենք որ ան B.H չստացաւ, այսինքն Պուրճ Համուտցի չեղաւ, չկրցաւ ըլլալ: Այս էր եւ է Լիբանանի Պուրճ Համուտը:
Ես ինքս ալ համարեա դարձայ Պուրճ Համուտցի, քառորդ դար ծառայելով Պուրճ Համուտի Նոր Մարաշ շրջանի մէջ հաստատուած Հայ Աւետարանական – Շամլեան-Թաթիկեան երկրորդական վարժարանէն ներս, որպէս հայ գրականութեան եւ հայոց պատմութեան դասատու: Բազմաթիւ ծանօթութեանց կողքին ճանչցայ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանը:
Պուրճ Համուտի, Նոր Մարաշ շրջանի մէջ գտնուող Հայ Աւետարանական Եկեղեցւոյ Տիկնանց Միութիւնը՝ եկեղեցւոյ կողքին գործօն Միութիւն մըն էր, որ հոգեւոր ու ընկերաբարոյական ձեռնարկումներով զօրաւիգ կը կանգնէր եկեղեցապատկան զանազան կարիքներուն:
Վերոյիշեալ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութեան գործոն ու նուիրուած անդամներէն մէկն էր Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը: Զինք կը կոչէին Նուարդ քոյր, քանզի քրոջական հարազատութիւն կը ցուցաբերէր անխտիր ոեւէ մէկուն: Հոգեւոր քոյր մըն էր, միշտ պատրաստ օգնութեան ձեռք երկարելու ուր որ իր կարողութիւնը կը ներէր:
Աստուածաշնչական խօսքով, իր ծառայասիրութեամբ միշտ մղոն մը աւելի ընթացող նուիրեալ մըն էր ան: Զգալի ներկայութիւն մըն էր նաեւ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութենէն ներս: Որեւէ գործունէութեան մէջ կամովին ու մեծ նուիրումով օժանդակող մըն էր ան տնտեսապէս թէ բարոյապէս: Իսկապէս հոգեւոր նուիրեալ մը:
Վարժարանը եկեղեցւոյ ծոցին մէջ ըլլալով, շատ անգամներ Տիկնանց Միութեան ձեռնարկներուն՝ երբ խօսելու կամ գեղարուեստական անմիջական յայտագրով մը մասնակցութիւնս բերելու պատեհութիւնը կը տրուէր ինծի, Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը, ժպտադէմ ու հոգեկան մեծ բաւարարութեամբ մը կը դիմաւորէր զիս: Օրին մէկը խիստ մեծ փափաք յայտնեց որ իր տունը երթայի միասին բաժակ մը սուրճ առնելու: Գացի:
Համեստ, շատ համեստ բնակարան մըն էր վարժարանին ու եկեղեցւոյ թաղին մէջ: Նուարդ քրոջ չորս զաւակներն ալ, մեր ճշդապահ աշակերտներէն էին: Ճշդապահութեան հարցը այս այցելութեամբ լուծուեցաւ, տրուած ըլլալով որ վարժարանին շատ մօտիկը կը բնակէին: Իսկ ինչ էր ուրեմն Նուարդ քռոջ յարատեւ գոհունակ ժպիտը դէմքին վրայ, համեստ այս բնակարանէն դուրս կը մտածէի, եւ ումպ ումպ ըմբոշխած սուրճին կողքին այլ զրոյց ալ կը կատարէինք, ընդհանրապէս իր զաւակներուն ուսումնականէն զինք հետաքրքրող հարցերու շուրջ: Համարձակութիւնս հաւաքելով հարց տուի:
-- Տիկին Տէմիրճեան, Ինչ՞ գործով կը զբաղի ձեր ամուսինը:
-- Նկարիչ է: Տեսած ըլլալու էք, կը պատասխանէ:
-- Խանութ ունի՞, ու՞ր, ինչպէ՞ս է գործը:
-- Ո'չ խանութ չունի, բայց Տէրը կ'օգնէ: Ոտքի վրայ հոս-հոն կը նկարէ, կրկնեց Նուարդ քոյր անբացատրելի երջանկութեամբ: Ես ծարայ մըն եմ իմ Աստուծոյս, խաղաղ կը յարէ Նուարդ քոյր: Այդ օրէն մենք աւելի կապուեցանք իրարու, ինչպէս հարազատ քոյրեր:
* * *
Ժամանակի ընթացքին քոյր Նուարդին ամուսինը Վռամշապուհ դարձաւ մեր վարժարանին մնայուն նկարիչը: Հանդարտաբարոյ ու անտրտունջ մարդ էր նկարիչ Վռամշապուհը:
-- Ինչպէս՞ կըլլայ որ առաւօտեան այս ժամուն վարժարանին բակը կ'ըլլաք Պրն. Վռամշապուհ կը հարցնեմ:
-- Էհ, գործերուն ականջ մի կախէր իշտէ օր մըն է կանցնի, կը պատասխանէ:
-- Երկու շաբաթ սպասէ Պրն. Վռամշապուհ: Աշակերտական ձեռնարկ մը կը պատրաստեմ, դեր վերցնող աշակերտները մեծաթիւ են: Դուն ալ եկուր նկարէ: Մուտքի դրան մօտ սեղան մը կը դնենք, դադարին հոն նստէ, նկարները աշակերտներուն ծախելու համար: Անոնց համար գեղեցիկ յիշատակ պիտի մնայ այդ նկարները: Ուստի այսպէս, յաճախակի մեր ձեռնարկները, եռանդուն կեանք ստեղծեցին վարժարանէն ներս, ուր մեծապէս օգտակար եղաւ Պրն. Վռամշապուհը:
-- Օրերդ միշտ լուսաւոր ըլլան Տիկին Աբելեան, կը կրկնէր յաճախ մեր վարժարանին բարի նկարիչը, Պրն. Վռամշապուհը:
* * *
Տրուած ըլլալով որ պաշտօնակոչումի առաջին տարիէն իսկ մաս կը կազմէի հատուցման սնտուկին, որպէս կրթական մշակ, իմ ծառայութեան շրջանը իր լրումին հասաւ, Լիբանանի Կրթական Հատուցման Գրասենեակի սահմանումով: Այդ առթիւ հոգաբարձական մարմինը որոշած էր իմ քսան հինգ տարիներու ծառայութեանս առիթով զիս պարգեւատրել Հայոց Տիգրան Արքայի ոսկեայ շքանշանով:
Ներփակեալ՝ սրտի պարտք կը զգամ ըսել, որ շքադրումի ձեռնարկումի աշխատանքներուն կռուանը հանդիսացող Տիար Աբրահամ Թորոսեանին շնորհապարտ եմ: Ամէն անգամ որ առիթը ընծայուի խօսք առնելու այդ ուղղութեամբ, երախտագիտութեամբ կը յիշեմ իր անունը, ինչպէս նաեւ Տիկինը եւ զաւակները՝ Ռաֆֆին եւ Լենան, որոնք նոյնպէս մեր աշակերտներն էին: Պարգեւատրումը տեղի ունեցաւ Կիրակի առաւօտ մը Եկեղեցւոյ սրահին մէջ: Մեր նկարիչը այդ առիթով զիս նկարեր ու ապա նկարը մեծցուցեր, շրջանակի մէջ առնելով ու մակագրեր է ինծի նուիրելու համար:
Դժբախտաբար մեր բարի նկարիչին կեանքի թելը կտրուեցաւ անժամանակ: Իմ նկարներս որոնց մասին նոյնիսկ իր կողակից Նուարդ քոյրը տեղեակ եղած չէր, ինծի յանձնեց արցունքոտ աչքերով, երբ վշտակցութեան համար տունը այցելեցի: Մինչեւ օրս ալ գուրգուրանքով կը պահեմ այդ նկարները, միշտ յիշելով Պուրճ Համուտի մեր վարժարանին նուիրեալ նկարիչ՝ Վռամշապուհն ու իր կողակից՝ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանները:
Հազիւ անակնկալ մահուան դառնագոյն վիշտը սպիանալու վրայ էր, երբ անսպասելիօրէն Լիբանանի քաղաքական առօրեան խանգարուեցաւ: Մեծապէս ցնցեց Լիբանանցի ժողովուրդը տնտեսապէս՝ եւ բարոյապէս: Վաղուան անորոշութիւնը պատճառ դարձաւ ժողովուրդին մեծ մասին քաղաքաթող ըլլալուն:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը տեղահան ըրաւ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանի ընտանիքը: Ալ զինք տեսնելու պատեհութիւնը չունեցայ: Վստահ եմ որ ան արմատահան եղած ծաղիկի մը նմանեցաւ որ, հակառակ բոլոր ջանքերուն ու ջրտուքին, չի տոկար օտար հողին ու տակաւ կը թառամի:
Երանելի են այն մեռեալները որոնք Տիրոջմով կը ննջեն. Անոնց աճիւնը իր հանգիտը կը գտնէ հողին ներքեւ, իսկ հոգին իր Տէրը փառաբանելու վայելքը կ'ունենայ յաւիտենականութեան մէջ:
Նուարդ քոյր «Բարի պատերազմը պատերազմեցաւ, ընթացքը կատարեց եւ հաւատքը պահեց:» (Բ. Տիմ. 4:7) Օրհնեալ ըլլայ իր յիշատակը:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ո՞վ լսած չէ երբեք «Պուրճ Համուտ»ի մասին: Հայահոծ, հայաբնակ շրջան մը Պէյրութի հիւսիս-Արեւելեան շրջանին մէջ: Հայրենիքէն հեռու Հայաստան մը դարձած Պուրճ Համուտը: Ուրիշ խօսքով հայակերտումի հնոց մը: Հոն դարբնուեցաւ ու կերտուեցաւ հայ բանուորն ու կրօնաւորը, ուսուցիչն ու քարոզիչը: Այլ եւ այլ արհեստներու ու արուեստներու մէջ տաղանդ ցուցաբերող աշկերտն ու աշակերտը: Ուրիշ խօսքով՝ արտադրեց Պուրճ համուտը – նոյնիսկ դարձաւ անեկտոտ երիտասարդներու շրթներուն վրայ: Բացատրեմ .-
Երբ վրայ հասան Լիբանանի քաղաքական անկայուն օրերը, 70-ական թուականին, Պուրճ Համուտի տղամարդը, երիտասարդն ու տարեցը, հարկադրուեցան զէնք կրել իրենց շրջաններու պաշտպանութեան համար: Երբեմնի աշակերտը դարձաւ աշկերտը ինքնապաշտպանութեան մարզին իր ղեկավարին, լքելով ուսումնառութիւնը: Ուսման ակնարկումի պարագային երբ հարց դրուէր թէ արդեօք այս կամ այնինչ ուսանողը կրցա՞ւ իր B.A.-ն ստանալ ... պատասխանը կըլլար .- այդ չենք գիտեր, սակայն գիտենք որ ան B.H չստացաւ, այսինքն Պուրճ Համուտցի չեղաւ, չկրցաւ ըլլալ: Այս էր եւ է Լիբանանի Պուրճ Համուտը:
Ես ինքս ալ համարեա դարձայ Պուրճ Համուտցի, քառորդ դար ծառայելով Պուրճ Համուտի Նոր Մարաշ շրջանի մէջ հաստատուած Հայ Աւետարանական – Շամլեան-Թաթիկեան երկրորդական վարժարանէն ներս, որպէս հայ գրականութեան եւ հայոց պատմութեան դասատու: Բազմաթիւ ծանօթութեանց կողքին ճանչցայ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանը:
Պուրճ Համուտի, Նոր Մարաշ շրջանի մէջ գտնուող Հայ Աւետարանական Եկեղեցւոյ Տիկնանց Միութիւնը՝ եկեղեցւոյ կողքին գործօն Միութիւն մըն էր, որ հոգեւոր ու ընկերաբարոյական ձեռնարկումներով զօրաւիգ կը կանգնէր եկեղեցապատկան զանազան կարիքներուն:
Վերոյիշեալ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութեան գործոն ու նուիրուած անդամներէն մէկն էր Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը: Զինք կը կոչէին Նուարդ քոյր, քանզի քրոջական հարազատութիւն կը ցուցաբերէր անխտիր ոեւէ մէկուն: Հոգեւոր քոյր մըն էր, միշտ պատրաստ օգնութեան ձեռք երկարելու ուր որ իր կարողութիւնը կը ներէր:
Աստուածաշնչական խօսքով, իր ծառայասիրութեամբ միշտ մղոն մը աւելի ընթացող նուիրեալ մըն էր ան: Զգալի ներկայութիւն մըն էր նաեւ Եկեղեցասէր Տիկնանց Միութենէն ներս: Որեւէ գործունէութեան մէջ կամովին ու մեծ նուիրումով օժանդակող մըն էր ան տնտեսապէս թէ բարոյապէս: Իսկապէս հոգեւոր նուիրեալ մը:
Վարժարանը եկեղեցւոյ ծոցին մէջ ըլլալով, շատ անգամներ Տիկնանց Միութեան ձեռնարկներուն՝ երբ խօսելու կամ գեղարուեստական անմիջական յայտագրով մը մասնակցութիւնս բերելու պատեհութիւնը կը տրուէր ինծի, Նուարդ քոյր Տէմիրճեանը, ժպտադէմ ու հոգեկան մեծ բաւարարութեամբ մը կը դիմաւորէր զիս: Օրին մէկը խիստ մեծ փափաք յայտնեց որ իր տունը երթայի միասին բաժակ մը սուրճ առնելու: Գացի:
Համեստ, շատ համեստ բնակարան մըն էր վարժարանին ու եկեղեցւոյ թաղին մէջ: Նուարդ քրոջ չորս զաւակներն ալ, մեր ճշդապահ աշակերտներէն էին: Ճշդապահութեան հարցը այս այցելութեամբ լուծուեցաւ, տրուած ըլլալով որ վարժարանին շատ մօտիկը կը բնակէին: Իսկ ինչ էր ուրեմն Նուարդ քռոջ յարատեւ գոհունակ ժպիտը դէմքին վրայ, համեստ այս բնակարանէն դուրս կը մտածէի, եւ ումպ ումպ ըմբոշխած սուրճին կողքին այլ զրոյց ալ կը կատարէինք, ընդհանրապէս իր զաւակներուն ուսումնականէն զինք հետաքրքրող հարցերու շուրջ: Համարձակութիւնս հաւաքելով հարց տուի:
-- Տիկին Տէմիրճեան, Ինչ՞ գործով կը զբաղի ձեր ամուսինը:
-- Նկարիչ է: Տեսած ըլլալու էք, կը պատասխանէ:
-- Խանութ ունի՞, ու՞ր, ինչպէ՞ս է գործը:
-- Ո'չ խանութ չունի, բայց Տէրը կ'օգնէ: Ոտքի վրայ հոս-հոն կը նկարէ, կրկնեց Նուարդ քոյր անբացատրելի երջանկութեամբ: Ես ծարայ մըն եմ իմ Աստուծոյս, խաղաղ կը յարէ Նուարդ քոյր: Այդ օրէն մենք աւելի կապուեցանք իրարու, ինչպէս հարազատ քոյրեր:
* * *
Ժամանակի ընթացքին քոյր Նուարդին ամուսինը Վռամշապուհ դարձաւ մեր վարժարանին մնայուն նկարիչը: Հանդարտաբարոյ ու անտրտունջ մարդ էր նկարիչ Վռամշապուհը:
-- Ինչպէս՞ կըլլայ որ առաւօտեան այս ժամուն վարժարանին բակը կ'ըլլաք Պրն. Վռամշապուհ կը հարցնեմ:
-- Էհ, գործերուն ականջ մի կախէր իշտէ օր մըն է կանցնի, կը պատասխանէ:
-- Երկու շաբաթ սպասէ Պրն. Վռամշապուհ: Աշակերտական ձեռնարկ մը կը պատրաստեմ, դեր վերցնող աշակերտները մեծաթիւ են: Դուն ալ եկուր նկարէ: Մուտքի դրան մօտ սեղան մը կը դնենք, դադարին հոն նստէ, նկարները աշակերտներուն ծախելու համար: Անոնց համար գեղեցիկ յիշատակ պիտի մնայ այդ նկարները: Ուստի այսպէս, յաճախակի մեր ձեռնարկները, եռանդուն կեանք ստեղծեցին վարժարանէն ներս, ուր մեծապէս օգտակար եղաւ Պրն. Վռամշապուհը:
-- Օրերդ միշտ լուսաւոր ըլլան Տիկին Աբելեան, կը կրկնէր յաճախ մեր վարժարանին բարի նկարիչը, Պրն. Վռամշապուհը:
* * *
Տրուած ըլլալով որ պաշտօնակոչումի առաջին տարիէն իսկ մաս կը կազմէի հատուցման սնտուկին, որպէս կրթական մշակ, իմ ծառայութեան շրջանը իր լրումին հասաւ, Լիբանանի Կրթական Հատուցման Գրասենեակի սահմանումով: Այդ առթիւ հոգաբարձական մարմինը որոշած էր իմ քսան հինգ տարիներու ծառայութեանս առիթով զիս պարգեւատրել Հայոց Տիգրան Արքայի ոսկեայ շքանշանով:
Ներփակեալ՝ սրտի պարտք կը զգամ ըսել, որ շքադրումի ձեռնարկումի աշխատանքներուն կռուանը հանդիսացող Տիար Աբրահամ Թորոսեանին շնորհապարտ եմ: Ամէն անգամ որ առիթը ընծայուի խօսք առնելու այդ ուղղութեամբ, երախտագիտութեամբ կը յիշեմ իր անունը, ինչպէս նաեւ Տիկինը եւ զաւակները՝ Ռաֆֆին եւ Լենան, որոնք նոյնպէս մեր աշակերտներն էին: Պարգեւատրումը տեղի ունեցաւ Կիրակի առաւօտ մը Եկեղեցւոյ սրահին մէջ: Մեր նկարիչը այդ առիթով զիս նկարեր ու ապա նկարը մեծցուցեր, շրջանակի մէջ առնելով ու մակագրեր է ինծի նուիրելու համար:
Դժբախտաբար մեր բարի նկարիչին կեանքի թելը կտրուեցաւ անժամանակ: Իմ նկարներս որոնց մասին նոյնիսկ իր կողակից Նուարդ քոյրը տեղեակ եղած չէր, ինծի յանձնեց արցունքոտ աչքերով, երբ վշտակցութեան համար տունը այցելեցի: Մինչեւ օրս ալ գուրգուրանքով կը պահեմ այդ նկարները, միշտ յիշելով Պուրճ Համուտի մեր վարժարանին նուիրեալ նկարիչ՝ Վռամշապուհն ու իր կողակից՝ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանները:
Հազիւ անակնկալ մահուան դառնագոյն վիշտը սպիանալու վրայ էր, երբ անսպասելիօրէն Լիբանանի քաղաքական առօրեան խանգարուեցաւ: Մեծապէս ցնցեց Լիբանանցի ժողովուրդը տնտեսապէս՝ եւ բարոյապէս: Վաղուան անորոշութիւնը պատճառ դարձաւ ժողովուրդին մեծ մասին քաղաքաթող ըլլալուն:
Լիբանանի քաղաքացիական պատերազմը տեղահան ըրաւ նաեւ քոյր Նուարդ Տէմիրճեանի ընտանիքը: Ալ զինք տեսնելու պատեհութիւնը չունեցայ: Վստահ եմ որ ան արմատահան եղած ծաղիկի մը նմանեցաւ որ, հակառակ բոլոր ջանքերուն ու ջրտուքին, չի տոկար օտար հողին ու տակաւ կը թառամի:
Երանելի են այն մեռեալները որոնք Տիրոջմով կը ննջեն. Անոնց աճիւնը իր հանգիտը կը գտնէ հողին ներքեւ, իսկ հոգին իր Տէրը փառաբանելու վայելքը կ'ունենայ յաւիտենականութեան մէջ:
Նուարդ քոյր «Բարի պատերազմը պատերազմեցաւ, ընթացքը կատարեց եւ հաւատքը պահեց:» (Բ. Տիմ. 4:7) Օրհնեալ ըլլայ իր յիշատակը:
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Tuesday, June 19, 2012
ԾԱՆՕԹՈՒԹԻՒՆ ՝ ԶԱՒԷՆ ԽՏԸՇԵԱՆԻ ԵՂԻՇԷ ՉԱՐԵՆՑԻ ԵՒ ՃՈՐՃ ԱԲԷԼԵԱՆԻ ՄԱՍԻՆ
ԱՅՍ ԾԱՆՕԹՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ ԱՐՏԱՏՊՈՒԱԾ ԵՆ ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆԻ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ԿԱՅՔԷՋԷՆ:
ՆՇԱՆԱԿ
»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»
Զաւէն Խտըշեան
Ծնած է 1932-ին, Պէյրութ, Լիբանան։ ՈՒՍՈՒՄ.- 1949-1952՝ Պէյրութի Գեղարուեստներու ակադեմիան, 1952-1958՝ Փարիզի Ազգային Բարձրագոյն արուեստներու դպրոցը, ուրկէ վկայուած։ 1954-1956՝ Մարսէլ Ժիմօնի հետ-դիմաքանդակ։ 1956-1958՝ Ալֆրէտ Ժանիոյի հետ-Բարձրաքանդակ եւ Կոթողական քանդակագործութիւն։ Բազմաթիւ ցուցահանդէսներ կազմակերպած է Լիբանանի եւ այլ երկիրներու մէջ։ Տիրացած է հետեւեալ մրցանակներուն՝ Առաջին մրցանակ լուսանկարչութեան «Վէնսենի Անտառը» (1954), Առաջին Մանսիոն-Փարիզի Գեղարուեստի դպրոց (1955), Առաջին Մրցանակ–Սթրանտ Կեդրոն (1965), Երկրորդ Մրցանակ-«Լ՚Օրիան» օրաթերթի (Թիւֆէնկճեան)(1965), Առաջին Մրցանակ–Սիւրսոք թանգարանի աւազանին համար արձան մը (1973), 1954-1955 տարեշրջաններու կրթաթոշակ՝ յատկացուած Կրթական Նախարարութեան կողմէ՝ յետ մրցանքի։ Իր գործերէն են՝ Հայկական Ցեղասպանութեան յուշարձանը՝ Պիքֆայա (լիբանան), Սուրբ Շարպէլ՝ Անայա (Լիբանան), Գարեգին Նժդեհի կիսանդրին (Պօսթըն), Զարեհ Ա. Վեհափառի կիսանդրին (Հալէպ), Շաւարշ Միսաքեանի կիսանդրին՝ Այնճար (Լիբանան), Սիմոն Վրացեանի կիսանդրին՝ Ճեմարան (Պէյրութ), Ժըպրան Խալիլ Ժըպրանի կիսանդրին, համանուն պարտէզին մէջ (Լիբանան), Յուշարձան Հանրի Ֆարաօնի (Պէյրութ), Յուշարձան-«Պաշտպանութիւն»՝ Պուրճ Համուտի հրապարակը, Յուշարձան-«Ընդվզում»՝ Մթէյն (Լիբանան), Յուշարձան-«Աղօթքը»՝ Պիպլոս (Լիբանան)։ 2010-ին ստացած է Համազգայինի շքանշանը եւ 2012-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Արամ Ա.ի կողմէ՝ «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանը»։ Հեղինակն է ֆրանսերէն լեզուով պատրաստուած տեսաերիզի մը՝ նուիրուած հայկական ցեղասպանութեան։
«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.
Եղիշէ Չարենց (Սողոմոնեան) (1897-1937)
Ծնած է Կարս, 13 Մարտ, 1897-ին։ Նախնական եւ միջնակարգ ուսումը կը ստանայ Կարսի մէջ։ 18 տարեկանին (1915), մաս կը կազմէ հայ կամաւորական գունդերուն։ Ապա կը մեկնի Մոսկուա՝ ուսանելու։ 1919-ին կը վերադառնայ Երեւան, ուր կը մնայ այնուհետեւ։ Բացառիկ տաղանդով, ուժականութեամբ, խոյանքով եւ ինքնատպութեամբ լեցուն բանաստեղծ է Չարենցը։ Ոչ միայն հայ, այլեւ ամբողջ խորհրդային բանաստեղծութեան մեծագոյն դէմքերէն է ան։ Իր գլխաւոր գործերն են՝ «Տանթէեական առասպել»ը, «Երկիր Նայիրի» վէպը, «Էպիկական լուսաբաց»ը եւ «Գիրք Ճանապարհի»ն։ Վերջինի հրատարութենէն ետք կ՚ամբաստանուի իբրեւ ազգայնական եւ դաշնակցական։ 1936-ին կը ձերբակալուի։ Կը մահանայ Երեւանի բանտային հիւանդանոցին մէջ, 1937-ին։
Հանրի Վերնէօյ (Աշոտ Մալաքեան) (1920-2002)
Հանրի Վերնէօյ (բուն անունով՝ Աշոտ Մալաքեան) ծնած է 15 Հոկտեմբեր 1920-ին, Ռոտոսթոյի մէջ (Թուրքիա)։ Հայկական ցեղասպանութենէն ճողոպրելէ ետք, 1924-ին ան իր ընտանիքին հետ հաստատուած է Մարսէյ։ Կարճ շրջան մը իբրեւ լրագրող աշխատելէ ետք, 1947-ին Հանրի Վերնէօյ նուիրուեցաւ շարժապատկերի աշխարհին, 45 տարիներու ընթացքին բեմադրելով աւելի քան 30 ժապաւէններ, որոնցմէ ամէնէն նշանաւորներն են՝ «Մեղեդի ընդյատակին», «Սիկիլիացիներու ընտանիքը», «Կովը եւ բանտարկեալը», «Մայրիկ» եւ ուրիշներ։ Իր երկարատեւ գործունէութեան ընթացքին Հանրի Վերնէօյ գործակցած է Ժան Կուպէնի, Ալէն Տըլոնի, Ժան-Փօլ Պելմոնտոյի, Լինօ Վենթուրայի եւ նշանաւոր այլ դէմքերու հետ։ Իր գործերուն ամբողջութեան համար Հանրի Վերնէօյ 1992-ին արժանացած է Ֆրանսական Ակադեմիայի մեծ մրցանակին, իսկ 1996-ին՝ պատուոյ «Սեզար» մրցանակին։ Հայազգի նշանաւոր բեմադրիչը կը մահանայ 11 Յունուար 2002-ին, Փարիզ։
.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.««.«.«.«.«.«.«.«.«.
Գէորգ (Ճորճ)Աբէլեան (1941-2011)
Հրապարակագրական-երգիծական յօդուածներով եւ «Ձիւնական» գրչանունով ծանօթ Գէորգ (Ճորճ) Աբէլեան ծնած է Քեսապի Քէօրքիւնա գիւղը` 1941-ին: Նախնական ուսումը ստացած է գիւղի` Քեսապի եւ Այնճարի Հայ աւետարանական վարժարաններուն մէջ, իսկ համալսարանական ուսումը՝ Հայկազեան համալսարանէն: Շուրջ 25 տարի ծառայած է կրթական ասպարէզին մէջ, ապա հիմնած է իր հաստատութիւնը` «ՍԱՎԱ» եւ զբաղած գրենական պիտոյքներու առեւտուրով, Այնճարի մէջ: Մասնակցութիւն բերած է կուսակցական, եկեղեցական եւ յատկապէս մշակութային մարզերուն: Տարբեր պաշտօններ ստանձնած է ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէութեան մէջ, անդամակցած է Համազգային մշակութային միութեան, նաեւ` Ազունիէի Հայ ազգային բուժարանի խնամակալութեան: Աշակերտական տարիքէն իսկ գրելու հակումներ ցուցաբերած է: Աշխատակցած է Ս. Սիմոնեանի «Սփիւռք»-ին, «Բագին» գրական ամսագիրին, «Ազդակ» օրաթերթին, «Պատանեկան Արձագանգ»-ին եւ այլն: Հայոց ցեղասպանութենէն վերապրողներու, օտարացած, ապա իրենց ինքնութիւնը վերագտածներու, իսլամացածներու մասին պատմութիւններ ու վկայութիւններ հաւաքելու հետեւողական աշխատանք տարած է` այս բոլորը ամփոփելով զոյգ հատորներու մէջ: Իր գործերէն են. «Հելէ, Հելէ, Հելէ Քեսապ», «Աննա հարսը» (վէպ), «Ցկեանս նահատակութիւն», որ նաեւ լոյս տեսած է արաբերէնով եւ սպաներէնով «Պէյրութ», «Նետենք-բռնենք…» (մանկապատանեկան), «Աղբարի՜կ, ափիկ մը ջուր…» («Ցկեանս նահատակութիւն» շարքին երկրորդ հատորը), «Մաքարոնի թիլէկ-թիլէկ» եւ «Քոյրիկս մի՛ ծախեր, մա՜մ» պատանեկան հատորը («Ցկեանս նահատակութիւն» գիրքին շարքէն):
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՆՇԱՆԱԿ
»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»
Զաւէն Խտըշեան
Ծնած է 1932-ին, Պէյրութ, Լիբանան։ ՈՒՍՈՒՄ.- 1949-1952՝ Պէյրութի Գեղարուեստներու ակադեմիան, 1952-1958՝ Փարիզի Ազգային Բարձրագոյն արուեստներու դպրոցը, ուրկէ վկայուած։ 1954-1956՝ Մարսէլ Ժիմօնի հետ-դիմաքանդակ։ 1956-1958՝ Ալֆրէտ Ժանիոյի հետ-Բարձրաքանդակ եւ Կոթողական քանդակագործութիւն։ Բազմաթիւ ցուցահանդէսներ կազմակերպած է Լիբանանի եւ այլ երկիրներու մէջ։ Տիրացած է հետեւեալ մրցանակներուն՝ Առաջին մրցանակ լուսանկարչութեան «Վէնսենի Անտառը» (1954), Առաջին Մանսիոն-Փարիզի Գեղարուեստի դպրոց (1955), Առաջին Մրցանակ–Սթրանտ Կեդրոն (1965), Երկրորդ Մրցանակ-«Լ՚Օրիան» օրաթերթի (Թիւֆէնկճեան)(1965), Առաջին Մրցանակ–Սիւրսոք թանգարանի աւազանին համար արձան մը (1973), 1954-1955 տարեշրջաններու կրթաթոշակ՝ յատկացուած Կրթական Նախարարութեան կողմէ՝ յետ մրցանքի։ Իր գործերէն են՝ Հայկական Ցեղասպանութեան յուշարձանը՝ Պիքֆայա (լիբանան), Սուրբ Շարպէլ՝ Անայա (Լիբանան), Գարեգին Նժդեհի կիսանդրին (Պօսթըն), Զարեհ Ա. Վեհափառի կիսանդրին (Հալէպ), Շաւարշ Միսաքեանի կիսանդրին՝ Այնճար (Լիբանան), Սիմոն Վրացեանի կիսանդրին՝ Ճեմարան (Պէյրութ), Ժըպրան Խալիլ Ժըպրանի կիսանդրին, համանուն պարտէզին մէջ (Լիբանան), Յուշարձան Հանրի Ֆարաօնի (Պէյրութ), Յուշարձան-«Պաշտպանութիւն»՝ Պուրճ Համուտի հրապարակը, Յուշարձան-«Ընդվզում»՝ Մթէյն (Լիբանան), Յուշարձան-«Աղօթքը»՝ Պիպլոս (Լիբանան)։ 2010-ին ստացած է Համազգայինի շքանշանը եւ 2012-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Արամ Ա.ի կողմէ՝ «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանը»։ Հեղինակն է ֆրանսերէն լեզուով պատրաստուած տեսաերիզի մը՝ նուիրուած հայկական ցեղասպանութեան։
«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.
Եղիշէ Չարենց (Սողոմոնեան) (1897-1937)
Ծնած է Կարս, 13 Մարտ, 1897-ին։ Նախնական եւ միջնակարգ ուսումը կը ստանայ Կարսի մէջ։ 18 տարեկանին (1915), մաս կը կազմէ հայ կամաւորական գունդերուն։ Ապա կը մեկնի Մոսկուա՝ ուսանելու։ 1919-ին կը վերադառնայ Երեւան, ուր կը մնայ այնուհետեւ։ Բացառիկ տաղանդով, ուժականութեամբ, խոյանքով եւ ինքնատպութեամբ լեցուն բանաստեղծ է Չարենցը։ Ոչ միայն հայ, այլեւ ամբողջ խորհրդային բանաստեղծութեան մեծագոյն դէմքերէն է ան։ Իր գլխաւոր գործերն են՝ «Տանթէեական առասպել»ը, «Երկիր Նայիրի» վէպը, «Էպիկական լուսաբաց»ը եւ «Գիրք Ճանապարհի»ն։ Վերջինի հրատարութենէն ետք կ՚ամբաստանուի իբրեւ ազգայնական եւ դաշնակցական։ 1936-ին կը ձերբակալուի։ Կը մահանայ Երեւանի բանտային հիւանդանոցին մէջ, 1937-ին։
Հանրի Վերնէօյ (Աշոտ Մալաքեան) (1920-2002)
Հանրի Վերնէօյ (բուն անունով՝ Աշոտ Մալաքեան) ծնած է 15 Հոկտեմբեր 1920-ին, Ռոտոսթոյի մէջ (Թուրքիա)։ Հայկական ցեղասպանութենէն ճողոպրելէ ետք, 1924-ին ան իր ընտանիքին հետ հաստատուած է Մարսէյ։ Կարճ շրջան մը իբրեւ լրագրող աշխատելէ ետք, 1947-ին Հանրի Վերնէօյ նուիրուեցաւ շարժապատկերի աշխարհին, 45 տարիներու ընթացքին բեմադրելով աւելի քան 30 ժապաւէններ, որոնցմէ ամէնէն նշանաւորներն են՝ «Մեղեդի ընդյատակին», «Սիկիլիացիներու ընտանիքը», «Կովը եւ բանտարկեալը», «Մայրիկ» եւ ուրիշներ։ Իր երկարատեւ գործունէութեան ընթացքին Հանրի Վերնէօյ գործակցած է Ժան Կուպէնի, Ալէն Տըլոնի, Ժան-Փօլ Պելմոնտոյի, Լինօ Վենթուրայի եւ նշանաւոր այլ դէմքերու հետ։ Իր գործերուն ամբողջութեան համար Հանրի Վերնէօյ 1992-ին արժանացած է Ֆրանսական Ակադեմիայի մեծ մրցանակին, իսկ 1996-ին՝ պատուոյ «Սեզար» մրցանակին։ Հայազգի նշանաւոր բեմադրիչը կը մահանայ 11 Յունուար 2002-ին, Փարիզ։
.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.««.«.«.«.«.«.«.«.«.
Գէորգ (Ճորճ)Աբէլեան (1941-2011)
Հրապարակագրական-երգիծական յօդուածներով եւ «Ձիւնական» գրչանունով ծանօթ Գէորգ (Ճորճ) Աբէլեան ծնած է Քեսապի Քէօրքիւնա գիւղը` 1941-ին: Նախնական ուսումը ստացած է գիւղի` Քեսապի եւ Այնճարի Հայ աւետարանական վարժարաններուն մէջ, իսկ համալսարանական ուսումը՝ Հայկազեան համալսարանէն: Շուրջ 25 տարի ծառայած է կրթական ասպարէզին մէջ, ապա հիմնած է իր հաստատութիւնը` «ՍԱՎԱ» եւ զբաղած գրենական պիտոյքներու առեւտուրով, Այնճարի մէջ: Մասնակցութիւն բերած է կուսակցական, եկեղեցական եւ յատկապէս մշակութային մարզերուն: Տարբեր պաշտօններ ստանձնած է ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէութեան մէջ, անդամակցած է Համազգային մշակութային միութեան, նաեւ` Ազունիէի Հայ ազգային բուժարանի խնամակալութեան: Աշակերտական տարիքէն իսկ գրելու հակումներ ցուցաբերած է: Աշխատակցած է Ս. Սիմոնեանի «Սփիւռք»-ին, «Բագին» գրական ամսագիրին, «Ազդակ» օրաթերթին, «Պատանեկան Արձագանգ»-ին եւ այլն: Հայոց ցեղասպանութենէն վերապրողներու, օտարացած, ապա իրենց ինքնութիւնը վերագտածներու, իսլամացածներու մասին պատմութիւններ ու վկայութիւններ հաւաքելու հետեւողական աշխատանք տարած է` այս բոլորը ամփոփելով զոյգ հատորներու մէջ: Իր գործերէն են. «Հելէ, Հելէ, Հելէ Քեսապ», «Աննա հարսը» (վէպ), «Ցկեանս նահատակութիւն», որ նաեւ լոյս տեսած է արաբերէնով եւ սպաներէնով «Պէյրութ», «Նետենք-բռնենք…» (մանկապատանեկան), «Աղբարի՜կ, ափիկ մը ջուր…» («Ցկեանս նահատակութիւն» շարքին երկրորդ հատորը), «Մաքարոնի թիլէկ-թիլէկ» եւ «Քոյրիկս մի՛ ծախեր, մա՜մ» պատանեկան հատորը («Ցկեանս նահատակութիւն» գիրքին շարքէն):
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ԾԱՆՕԹՈՒԹԻՒՆ ՝ ԶԱՒԷՆ ԽՏԸՇԵԱՆԻ ԵՂԻՇԷ ՉԱՐԵՆՑԻ ԵՒ ՃՈՐՃ ԱԲԷԼԵԱՆԻ ՄԱՍԻՆ
ԱՅՍ ԾԱՆՕԹՈՒԹԻՒՆՆԵՐԸ ԱՐՏԱՏՊՈՒԱԾ ԵՆ ՀԱՄԱԶԳԱՅԻՆԻ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ԿԱՅՔԷՋԷՆ:
ՆՇԱՆԱԿ
»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»
Զաւէն Խտըշեան
Ծնած է 1932-ին, Պէյրութ, Լիբանան։ ՈՒՍՈՒՄ.- 1949-1952՝ Պէյրութի Գեղարուեստներու ակադեմիան, 1952-1958՝ Փարիզի Ազգային Բարձրագոյն արուեստներու դպրոցը, ուրկէ վկայուած։ 1954-1956՝ Մարսէլ Ժիմօնի հետ-դիմաքանդակ։ 1956-1958՝ Ալֆրէտ Ժանիոյի հետ-Բարձրաքանդակ եւ Կոթողական քանդակագործութիւն։ Բազմաթիւ ցուցահանդէսներ կազմակերպած է Լիբանանի եւ այլ երկիրներու մէջ։ Տիրացած է հետեւեալ մրցանակներուն՝ Առաջին մրցանակ լուսանկարչութեան «Վէնսենի Անտառը» (1954), Առաջին Մանսիոն-Փարիզի Գեղարուեստի դպրոց (1955), Առաջին Մրցանակ–Սթրանտ Կեդրոն (1965), Երկրորդ Մրցանակ-«Լ՚Օրիան» օրաթերթի (Թիւֆէնկճեան)(1965), Առաջին Մրցանակ–Սիւրսոք թանգարանի աւազանին համար արձան մը (1973), 1954-1955 տարեշրջաններու կրթաթոշակ՝ յատկացուած Կրթական Նախարարութեան կողմէ՝ յետ մրցանքի։ Իր գործերէն են՝ Հայկական Ցեղասպանութեան յուշարձանը՝ Պիքֆայա (լիբանան), Սուրբ Շարպէլ՝ Անայա (Լիբանան), Գարեգին Նժդեհի կիսանդրին (Պօսթըն), Զարեհ Ա. Վեհափառի կիսանդրին (Հալէպ), Շաւարշ Միսաքեանի կիսանդրին՝ Այնճար (Լիբանան), Սիմոն Վրացեանի կիսանդրին՝ Ճեմարան (Պէյրութ), Ժըպրան Խալիլ Ժըպրանի կիսանդրին, համանուն պարտէզին մէջ (Լիբանան), Յուշարձան Հանրի Ֆարաօնի (Պէյրութ), Յուշարձան-«Պաշտպանութիւն»՝ Պուրճ Համուտի հրապարակը, Յուշարձան-«Ընդվզում»՝ Մթէյն (Լիբանան), Յուշարձան-«Աղօթքը»՝ Պիպլոս (Լիբանան)։ 2010-ին ստացած է Համազգայինի շքանշանը եւ 2012-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Արամ Ա.ի կողմէ՝ «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանը»։ Հեղինակն է ֆրանսերէն լեզուով պատրաստուած տեսաերիզի մը՝ նուիրուած հայկական ցեղասպանութեան։
«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.
Եղիշէ Չարենց (Սողոմոնեան) (1897-1937)
Ծնած է Կարս, 13 Մարտ, 1897-ին։ Նախնական եւ միջնակարգ ուսումը կը ստանայ Կարսի մէջ։ 18 տարեկանին (1915), մաս կը կազմէ հայ կամաւորական գունդերուն։ Ապա կը մեկնի Մոսկուա՝ ուսանելու։ 1919-ին կը վերադառնայ Երեւան, ուր կը մնայ այնուհետեւ։ Բացառիկ տաղանդով, ուժականութեամբ, խոյանքով եւ ինքնատպութեամբ լեցուն բանաստեղծ է Չարենցը։ Ոչ միայն հայ, այլեւ ամբողջ խորհրդային բանաստեղծութեան մեծագոյն դէմքերէն է ան։ Իր գլխաւոր գործերն են՝ «Տանթէեական առասպել»ը, «Երկիր Նայիրի» վէպը, «Էպիկական լուսաբաց»ը եւ «Գիրք Ճանապարհի»ն։ Վերջինի հրատարութենէն ետք կ՚ամբաստանուի իբրեւ ազգայնական եւ դաշնակցական։ 1936-ին կը ձերբակալուի։ Կը մահանայ Երեւանի բանտային հիւանդանոցին մէջ, 1937-ին։
Հանրի Վերնէօյ (Աշոտ Մալաքեան) (1920-2002)
Հանրի Վերնէօյ (բուն անունով՝ Աշոտ Մալաքեան) ծնած է 15 Հոկտեմբեր 1920-ին, Ռոտոսթոյի մէջ (Թուրքիա)։ Հայկական ցեղասպանութենէն ճողոպրելէ ետք, 1924-ին ան իր ընտանիքին հետ հաստատուած է Մարսէյ։ Կարճ շրջան մը իբրեւ լրագրող աշխատելէ ետք, 1947-ին Հանրի Վերնէօյ նուիրուեցաւ շարժապատկերի աշխարհին, 45 տարիներու ընթացքին բեմադրելով աւելի քան 30 ժապաւէններ, որոնցմէ ամէնէն նշանաւորներն են՝ «Մեղեդի ընդյատակին», «Սիկիլիացիներու ընտանիքը», «Կովը եւ բանտարկեալը», «Մայրիկ» եւ ուրիշներ։ Իր երկարատեւ գործունէութեան ընթացքին Հանրի Վերնէօյ գործակցած է Ժան Կուպէնի, Ալէն Տըլոնի, Ժան-Փօլ Պելմոնտոյի, Լինօ Վենթուրայի եւ նշանաւոր այլ դէմքերու հետ։ Իր գործերուն ամբողջութեան համար Հանրի Վերնէօյ 1992-ին արժանացած է Ֆրանսական Ակադեմիայի մեծ մրցանակին, իսկ 1996-ին՝ պատուոյ «Սեզար» մրցանակին։ Հայազգի նշանաւոր բեմադրիչը կը մահանայ 11 Յունուար 2002-ին, Փարիզ։
.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.««.«.«.«.«.«.«.«.«.
Գէորգ (Ճորճ)Աբէլեան (1941-2011)
Հրապարակագրական-երգիծական յօդուածներով եւ «Ձիւնական» գրչանունով ծանօթ Գէորգ (Ճորճ) Աբէլեան ծնած է Քեսապի Քէօրքիւնա գիւղը` 1941-ին: Նախնական ուսումը ստացած է գիւղի` Քեսապի եւ Այնճարի Հայ աւետարանական վարժարաններուն մէջ, իսկ համալսարանական ուսումը՝ Հայկազեան համալսարանէն: Շուրջ 25 տարի ծառայած է կրթական ասպարէզին մէջ, ապա հիմնած է իր հաստատութիւնը` «ՍԱՎԱ» եւ զբաղած գրենական պիտոյքներու առեւտուրով, Այնճարի մէջ: Մասնակցութիւն բերած է կուսակցական, եկեղեցական եւ յատկապէս մշակութային մարզերուն: Տարբեր պաշտօններ ստանձնած է ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէութեան մէջ, անդամակցած է Համազգային մշակութային միութեան, նաեւ` Ազունիէի Հայ ազգային բուժարանի խնամակալութեան: Աշակերտական տարիքէն իսկ գրելու հակումներ ցուցաբերած է: Աշխատակցած է Ս. Սիմոնեանի «Սփիւռք»-ին, «Բագին» գրական ամսագիրին, «Ազդակ» օրաթերթին, «Պատանեկան Արձագանգ»-ին եւ այլն: Հայոց ցեղասպանութենէն վերապրողներու, օտարացած, ապա իրենց ինքնութիւնը վերագտածներու, իսլամացածներու մասին պատմութիւններ ու վկայութիւններ հաւաքելու հետեւողական աշխատանք տարած է` այս բոլորը ամփոփելով զոյգ հատորներու մէջ: Իր գործերէն են. «Հելէ, Հելէ, Հելէ Քեսապ», «Աննա հարսը» (վէպ), «Ցկեանս նահատակութիւն», որ նաեւ լոյս տեսած է արաբերէնով եւ սպաներէնով «Պէյրութ», «Նետենք-բռնենք…» (մանկապատանեկան), «Աղբարի՜կ, ափիկ մը ջուր…» («Ցկեանս նահատակութիւն» շարքին երկրորդ հատորը), «Մաքարոնի թիլէկ-թիլէկ» եւ «Քոյրիկս մի՛ ծախեր, մա՜մ» պատանեկան հատորը («Ցկեանս նահատակութիւն» գիրքին շարքէն):
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՆՇԱՆԱԿ
»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»Օ»
Զաւէն Խտըշեան
Ծնած է 1932-ին, Պէյրութ, Լիբանան։ ՈՒՍՈՒՄ.- 1949-1952՝ Պէյրութի Գեղարուեստներու ակադեմիան, 1952-1958՝ Փարիզի Ազգային Բարձրագոյն արուեստներու դպրոցը, ուրկէ վկայուած։ 1954-1956՝ Մարսէլ Ժիմօնի հետ-դիմաքանդակ։ 1956-1958՝ Ալֆրէտ Ժանիոյի հետ-Բարձրաքանդակ եւ Կոթողական քանդակագործութիւն։ Բազմաթիւ ցուցահանդէսներ կազմակերպած է Լիբանանի եւ այլ երկիրներու մէջ։ Տիրացած է հետեւեալ մրցանակներուն՝ Առաջին մրցանակ լուսանկարչութեան «Վէնսենի Անտառը» (1954), Առաջին Մանսիոն-Փարիզի Գեղարուեստի դպրոց (1955), Առաջին Մրցանակ–Սթրանտ Կեդրոն (1965), Երկրորդ Մրցանակ-«Լ՚Օրիան» օրաթերթի (Թիւֆէնկճեան)(1965), Առաջին Մրցանակ–Սիւրսոք թանգարանի աւազանին համար արձան մը (1973), 1954-1955 տարեշրջաններու կրթաթոշակ՝ յատկացուած Կրթական Նախարարութեան կողմէ՝ յետ մրցանքի։ Իր գործերէն են՝ Հայկական Ցեղասպանութեան յուշարձանը՝ Պիքֆայա (լիբանան), Սուրբ Շարպէլ՝ Անայա (Լիբանան), Գարեգին Նժդեհի կիսանդրին (Պօսթըն), Զարեհ Ա. Վեհափառի կիսանդրին (Հալէպ), Շաւարշ Միսաքեանի կիսանդրին՝ Այնճար (Լիբանան), Սիմոն Վրացեանի կիսանդրին՝ Ճեմարան (Պէյրութ), Ժըպրան Խալիլ Ժըպրանի կիսանդրին, համանուն պարտէզին մէջ (Լիբանան), Յուշարձան Հանրի Ֆարաօնի (Պէյրութ), Յուշարձան-«Պաշտպանութիւն»՝ Պուրճ Համուտի հրապարակը, Յուշարձան-«Ընդվզում»՝ Մթէյն (Լիբանան), Յուշարձան-«Աղօթքը»՝ Պիպլոս (Լիբանան)։ 2010-ին ստացած է Համազգայինի շքանշանը եւ 2012-ին Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոս Արամ Ա.ի կողմէ՝ «Ս. Մեսրոպ Մաշտոց շքանշանը»։ Հեղինակն է ֆրանսերէն լեզուով պատրաստուած տեսաերիզի մը՝ նուիրուած հայկական ցեղասպանութեան։
«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.
Եղիշէ Չարենց (Սողոմոնեան) (1897-1937)
Ծնած է Կարս, 13 Մարտ, 1897-ին։ Նախնական եւ միջնակարգ ուսումը կը ստանայ Կարսի մէջ։ 18 տարեկանին (1915), մաս կը կազմէ հայ կամաւորական գունդերուն։ Ապա կը մեկնի Մոսկուա՝ ուսանելու։ 1919-ին կը վերադառնայ Երեւան, ուր կը մնայ այնուհետեւ։ Բացառիկ տաղանդով, ուժականութեամբ, խոյանքով եւ ինքնատպութեամբ լեցուն բանաստեղծ է Չարենցը։ Ոչ միայն հայ, այլեւ ամբողջ խորհրդային բանաստեղծութեան մեծագոյն դէմքերէն է ան։ Իր գլխաւոր գործերն են՝ «Տանթէեական առասպել»ը, «Երկիր Նայիրի» վէպը, «Էպիկական լուսաբաց»ը եւ «Գիրք Ճանապարհի»ն։ Վերջինի հրատարութենէն ետք կ՚ամբաստանուի իբրեւ ազգայնական եւ դաշնակցական։ 1936-ին կը ձերբակալուի։ Կը մահանայ Երեւանի բանտային հիւանդանոցին մէջ, 1937-ին։
Հանրի Վերնէօյ (Աշոտ Մալաքեան) (1920-2002)
Հանրի Վերնէօյ (բուն անունով՝ Աշոտ Մալաքեան) ծնած է 15 Հոկտեմբեր 1920-ին, Ռոտոսթոյի մէջ (Թուրքիա)։ Հայկական ցեղասպանութենէն ճողոպրելէ ետք, 1924-ին ան իր ընտանիքին հետ հաստատուած է Մարսէյ։ Կարճ շրջան մը իբրեւ լրագրող աշխատելէ ետք, 1947-ին Հանրի Վերնէօյ նուիրուեցաւ շարժապատկերի աշխարհին, 45 տարիներու ընթացքին բեմադրելով աւելի քան 30 ժապաւէններ, որոնցմէ ամէնէն նշանաւորներն են՝ «Մեղեդի ընդյատակին», «Սիկիլիացիներու ընտանիքը», «Կովը եւ բանտարկեալը», «Մայրիկ» եւ ուրիշներ։ Իր երկարատեւ գործունէութեան ընթացքին Հանրի Վերնէօյ գործակցած է Ժան Կուպէնի, Ալէն Տըլոնի, Ժան-Փօլ Պելմոնտոյի, Լինօ Վենթուրայի եւ նշանաւոր այլ դէմքերու հետ։ Իր գործերուն ամբողջութեան համար Հանրի Վերնէօյ 1992-ին արժանացած է Ֆրանսական Ակադեմիայի մեծ մրցանակին, իսկ 1996-ին՝ պատուոյ «Սեզար» մրցանակին։ Հայազգի նշանաւոր բեմադրիչը կը մահանայ 11 Յունուար 2002-ին, Փարիզ։
.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.«.««.«.«.«.«.«.«.«.«.
Գէորգ (Ճորճ)Աբէլեան (1941-2011)
Հրապարակագրական-երգիծական յօդուածներով եւ «Ձիւնական» գրչանունով ծանօթ Գէորգ (Ճորճ) Աբէլեան ծնած է Քեսապի Քէօրքիւնա գիւղը` 1941-ին: Նախնական ուսումը ստացած է գիւղի` Քեսապի եւ Այնճարի Հայ աւետարանական վարժարաններուն մէջ, իսկ համալսարանական ուսումը՝ Հայկազեան համալսարանէն: Շուրջ 25 տարի ծառայած է կրթական ասպարէզին մէջ, ապա հիմնած է իր հաստատութիւնը` «ՍԱՎԱ» եւ զբաղած գրենական պիտոյքներու առեւտուրով, Այնճարի մէջ: Մասնակցութիւն բերած է կուսակցական, եկեղեցական եւ յատկապէս մշակութային մարզերուն: Տարբեր պաշտօններ ստանձնած է ՀՅԴ «Կարմիր լեռ» կոմիտէութեան մէջ, անդամակցած է Համազգային մշակութային միութեան, նաեւ` Ազունիէի Հայ ազգային բուժարանի խնամակալութեան: Աշակերտական տարիքէն իսկ գրելու հակումներ ցուցաբերած է: Աշխատակցած է Ս. Սիմոնեանի «Սփիւռք»-ին, «Բագին» գրական ամսագիրին, «Ազդակ» օրաթերթին, «Պատանեկան Արձագանգ»-ին եւ այլն: Հայոց ցեղասպանութենէն վերապրողներու, օտարացած, ապա իրենց ինքնութիւնը վերագտածներու, իսլամացածներու մասին պատմութիւններ ու վկայութիւններ հաւաքելու հետեւողական աշխատանք տարած է` այս բոլորը ամփոփելով զոյգ հատորներու մէջ: Իր գործերէն են. «Հելէ, Հելէ, Հելէ Քեսապ», «Աննա հարսը» (վէպ), «Ցկեանս նահատակութիւն», որ նաեւ լոյս տեսած է արաբերէնով եւ սպաներէնով «Պէյրութ», «Նետենք-բռնենք…» (մանկապատանեկան), «Աղբարի՜կ, ափիկ մը ջուր…» («Ցկեանս նահատակութիւն» շարքին երկրորդ հատորը), «Մաքարոնի թիլէկ-թիլէկ» եւ «Քոյրիկս մի՛ ծախեր, մա՜մ» պատանեկան հատորը («Ցկեանս նահատակութիւն» գիրքին շարքէն):
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Sunday, June 17, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 21 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Ողորմի´ր մահուան մեղապարտիս, տէ´ր,
Կենդանի շունչս փչելու պահին,
Երբ կողկողագին բարձունքիդ յառուի հայեացքս տարտամ,
Եւ տագնապահար մտքիս տեսութեամբ աչքիս դէմ բերեմ
Բազմավտանգ ու անճողոպրելի,
Անխուսափելի ընթացքիս ուղին:
Երբ յարկիս երդից շաւիղը ելքիս
Դիտելով՝ թշուառ կիսամեռութեամբ,
Այլայլուած դէմքով, մատներով դողդոջ,
Կարկամ հառաչմամբ, նուաղ հեծութեամբ, ձայնով կերկերուն,
Բազմատարակոյս թախծալից հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ արարքների համար հառաչեմ:
Բայց դու կարող ես, անշուշտ, բարեգո´ւթ,
Եւ այն ժամանակ զօրաւորապէս հրաշագործել
Ասելով ինձ, թէ «Թող առողջանայ խորտակուած հոգիդ»,
Եւ կամ «Թող ներուեն քո մեղքերը քեզ»,
Կամ «Գնա´ հանգիստ, սրբուած մեղքերից»:
Իսկ այն, ինչ որ ես չպիտի հասցնեմ այնժամ պաղատել
Ընդունի´ր այսօր մարդասիրաբար,
Եւ երկայնամիտ, բազմաշնորհ ու ամենակեցոյց:
Զի ես, որ այժմ այսպէս պերճախօս,
Խրոխտաձայն եմ, սիգաքայլ, հպարտ, բարձրապարանոց,
Այնժամ մեկնուած՝ պիտ պառկիմ որպէս
Անկենդան դիակ, անխօս, անլեզու,
Ձեռքերս կապուած, խեղանդամներով,
Շրթունքներս խուփ, աչքերս փակուած,
Իբր անշարժ տախտակ, կիսայրուած խանձող,
Անզգամ արձան անբարբառ պատկեր,
Անշունչ գոյութիւն, խղճալի տեսիլ,
Եղկելի կերպար, ողբալի տիպար,
Ողորմելի դէմք, արտասուելի տեսք, համրացած լեզու,
Խորշակահար խոտ, թօթափուած ծաղիկ,
Այլակերպուած գեղ, մարած մի կանթեղ,
Սնամէջ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Գոց զգայարան, ցամաքած աղբիւր,
Դալկացած մարմին, նեխած որովայն,
Քանդուած տաղաւար, ջարդոտուած ոստեր, մասնատուած յօդեր,
Կտրատուած մի ծառ, սղոցուած արմատ, բարձի թողի տուն,
Հնձած անդաստան, արմատախիլ բոյս,
Մոռացուած պահեստ, օտար բարեկամ,
Թաղուած գարշութիւն, մերժուած ատելի,
Խափանուած արգելք, անարգուած կմախք,
Որպէս անպիտան դարձած ոտնակոխ,
Մի տարիքաւոր այլոց մաղթանքին,
Որոնք թշուառիս հաւատքի ձայնով՝
Հառաչախառն ու արտասուացող
Աղերսի երգեր ուղղելով մեծիդ բարեգթութեան՝
Բարձունքներն ի վեր պիտի տարածեն:
Նրանք զղջումով պիտի նուագեն
Դարձս դէպի քեզ, որը օրհնում եմ,
Խաչիդ փրկարար նշանը, որը երկրպագում եմ,
Ճշմարտութիւնը յարութեան, որին ես հաւատում եմ,
Յայտնութիւնը քո սուրբ փառքի, որը բարեբանում եմ,
Ահեղութիւնը դատաստանիդ որ խոստովանում եմ,
Կշտամբութիւնը խօսքերիդ, որից զարհուրում եմ,
Ուղեկցութիւնը սուրբ հոգուդ ինձ հետ, որը պաշտում եմ,
Մկրտութիւնը օծումիդ, որը ես համբուրում եմ,
Թագաւորելը քեզ հետ տէր Յիսո´ւս, որ պաղատում եմ:
Արդ, թէև լքուեց, մերժուեց, վերացաւ, փախաւ, սլացաւ,
Ու բաժանուելով՝ զրկուեց այս կեանքից գոյակցութիւնս,
Բայց քո պարգևած յոյսը պահում եմ ՝
Որպէս մնայուն ու անջնջելի յիշատակարան:
***
Տէ´ր ամենայնի, արքա´յ երկնաւոր,
Ամէնքի համար ամէն ինչի մէջ միշտ երկայնամիտ,
Անքնին որդի´ կենդանի Աստծու,
Այնտեղ իսկապէս պէտք է ողորմել,
Ուր չքացել է լիովին ամէն ակնկալութիւն.
Այն ժամանակ է բարեգործել պէտք,
Երբ տեսութիւնն է մտքի խափանուած.
Այնժամ պէտք է միշտ մարդասէր լինել,
Երբ տկարութեան վտանգը իսպառ
Տիրապետում է ներսից ու դրսից
Այն ժամանակ է լինում հարկաւոր
Բժշկութիւնը սրբազան ձեռքիդ,
Երբ բոլորովին տեղի է տալիս կենդանութիւնը
Մարդու էութեան բոլոր մասերում.
Այնտեղ պէտք է միշտ օգնութեան հասնել,
Ուր չկայ ելքի որևէ հնար:
Շար . 21 եւ Վերջ
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Կենդանի շունչս փչելու պահին,
Երբ կողկողագին բարձունքիդ յառուի հայեացքս տարտամ,
Եւ տագնապահար մտքիս տեսութեամբ աչքիս դէմ բերեմ
Բազմավտանգ ու անճողոպրելի,
Անխուսափելի ընթացքիս ուղին:
Երբ յարկիս երդից շաւիղը ելքիս
Դիտելով՝ թշուառ կիսամեռութեամբ,
Այլայլուած դէմքով, մատներով դողդոջ,
Կարկամ հառաչմամբ, նուաղ հեծութեամբ, ձայնով կերկերուն,
Բազմատարակոյս թախծալից հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ արարքների համար հառաչեմ:
Բայց դու կարող ես, անշուշտ, բարեգո´ւթ,
Եւ այն ժամանակ զօրաւորապէս հրաշագործել
Ասելով ինձ, թէ «Թող առողջանայ խորտակուած հոգիդ»,
Եւ կամ «Թող ներուեն քո մեղքերը քեզ»,
Կամ «Գնա´ հանգիստ, սրբուած մեղքերից»:
Իսկ այն, ինչ որ ես չպիտի հասցնեմ այնժամ պաղատել
Ընդունի´ր այսօր մարդասիրաբար,
Եւ երկայնամիտ, բազմաշնորհ ու ամենակեցոյց:
Զի ես, որ այժմ այսպէս պերճախօս,
Խրոխտաձայն եմ, սիգաքայլ, հպարտ, բարձրապարանոց,
Այնժամ մեկնուած՝ պիտ պառկիմ որպէս
Անկենդան դիակ, անխօս, անլեզու,
Ձեռքերս կապուած, խեղանդամներով,
Շրթունքներս խուփ, աչքերս փակուած,
Իբր անշարժ տախտակ, կիսայրուած խանձող,
Անզգամ արձան անբարբառ պատկեր,
Անշունչ գոյութիւն, խղճալի տեսիլ,
Եղկելի կերպար, ողբալի տիպար,
Ողորմելի դէմք, արտասուելի տեսք, համրացած լեզու,
Խորշակահար խոտ, թօթափուած ծաղիկ,
Այլակերպուած գեղ, մարած մի կանթեղ,
Սնամէջ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Գոց զգայարան, ցամաքած աղբիւր,
Դալկացած մարմին, նեխած որովայն,
Քանդուած տաղաւար, ջարդոտուած ոստեր, մասնատուած յօդեր,
Կտրատուած մի ծառ, սղոցուած արմատ, բարձի թողի տուն,
Հնձած անդաստան, արմատախիլ բոյս,
Մոռացուած պահեստ, օտար բարեկամ,
Թաղուած գարշութիւն, մերժուած ատելի,
Խափանուած արգելք, անարգուած կմախք,
Որպէս անպիտան դարձած ոտնակոխ,
Մի տարիքաւոր այլոց մաղթանքին,
Որոնք թշուառիս հաւատքի ձայնով՝
Հառաչախառն ու արտասուացող
Աղերսի երգեր ուղղելով մեծիդ բարեգթութեան՝
Բարձունքներն ի վեր պիտի տարածեն:
Նրանք զղջումով պիտի նուագեն
Դարձս դէպի քեզ, որը օրհնում եմ,
Խաչիդ փրկարար նշանը, որը երկրպագում եմ,
Ճշմարտութիւնը յարութեան, որին ես հաւատում եմ,
Յայտնութիւնը քո սուրբ փառքի, որը բարեբանում եմ,
Ահեղութիւնը դատաստանիդ որ խոստովանում եմ,
Կշտամբութիւնը խօսքերիդ, որից զարհուրում եմ,
Ուղեկցութիւնը սուրբ հոգուդ ինձ հետ, որը պաշտում եմ,
Մկրտութիւնը օծումիդ, որը ես համբուրում եմ,
Թագաւորելը քեզ հետ տէր Յիսո´ւս, որ պաղատում եմ:
Արդ, թէև լքուեց, մերժուեց, վերացաւ, փախաւ, սլացաւ,
Ու բաժանուելով՝ զրկուեց այս կեանքից գոյակցութիւնս,
Բայց քո պարգևած յոյսը պահում եմ ՝
Որպէս մնայուն ու անջնջելի յիշատակարան:
***
Տէ´ր ամենայնի, արքա´յ երկնաւոր,
Ամէնքի համար ամէն ինչի մէջ միշտ երկայնամիտ,
Անքնին որդի´ կենդանի Աստծու,
Այնտեղ իսկապէս պէտք է ողորմել,
Ուր չքացել է լիովին ամէն ակնկալութիւն.
Այն ժամանակ է բարեգործել պէտք,
Երբ տեսութիւնն է մտքի խափանուած.
Այնժամ պէտք է միշտ մարդասէր լինել,
Երբ տկարութեան վտանգը իսպառ
Տիրապետում է ներսից ու դրսից
Այն ժամանակ է լինում հարկաւոր
Բժշկութիւնը սրբազան ձեռքիդ,
Երբ բոլորովին տեղի է տալիս կենդանութիւնը
Մարդու էութեան բոլոր մասերում.
Այնտեղ պէտք է միշտ օգնութեան հասնել,
Ուր չկայ ելքի որևէ հնար:
Շար . 21 եւ Վերջ
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 21 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Ողորմի´ր մահուան մեղապարտիս, տէ´ր,
Կենդանի շունչս փչելու պահին,
Երբ կողկողագին բարձունքիդ յառուի հայեացքս տարտամ,
Եւ տագնապահար մտքիս տեսութեամբ աչքիս դէմ բերեմ
Բազմավտանգ ու անճողոպրելի,
Անխուսափելի ընթացքիս ուղին:
Երբ յարկիս երդից շաւիղը ելքիս
Դիտելով՝ թշուառ կիսամեռութեամբ,
Այլայլուած դէմքով, մատներով դողդոջ,
Կարկամ հառաչմամբ, նուաղ հեծութեամբ, ձայնով կերկերուն,
Բազմատարակոյս թախծալից հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ արարքների համար հառաչեմ:
Բայց դու կարող ես, անշուշտ, բարեգո´ւթ,
Եւ այն ժամանակ զօրաւորապէս հրաշագործել
Ասելով ինձ, թէ «Թող առողջանայ խորտակուած հոգիդ»,
Եւ կամ «Թող ներուեն քո մեղքերը քեզ»,
Կամ «Գնա´ հանգիստ, սրբուած մեղքերից»:
Իսկ այն, ինչ որ ես չպիտի հասցնեմ այնժամ պաղատել
Ընդունի´ր այսօր մարդասիրաբար,
Եւ երկայնամիտ, բազմաշնորհ ու ամենակեցոյց:
Զի ես, որ այժմ այսպէս պերճախօս,
Խրոխտաձայն եմ, սիգաքայլ, հպարտ, բարձրապարանոց,
Այնժամ մեկնուած՝ պիտ պառկիմ որպէս
Անկենդան դիակ, անխօս, անլեզու,
Ձեռքերս կապուած, խեղանդամներով,
Շրթունքներս խուփ, աչքերս փակուած,
Իբր անշարժ տախտակ, կիսայրուած խանձող,
Անզգամ արձան անբարբառ պատկեր,
Անշունչ գոյութիւն, խղճալի տեսիլ,
Եղկելի կերպար, ողբալի տիպար,
Ողորմելի դէմք, արտասուելի տեսք, համրացած լեզու,
Խորշակահար խոտ, թօթափուած ծաղիկ,
Այլակերպուած գեղ, մարած մի կանթեղ,
Սնամէջ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Գոց զգայարան, ցամաքած աղբիւր,
Դալկացած մարմին, նեխած որովայն,
Քանդուած տաղաւար, ջարդոտուած ոստեր, մասնատուած յօդեր,
Կտրատուած մի ծառ, սղոցուած արմատ, բարձի թողի տուն,
Հնձած անդաստան, արմատախիլ բոյս,
Մոռացուած պահեստ, օտար բարեկամ,
Թաղուած գարշութիւն, մերժուած ատելի,
Խափանուած արգելք, անարգուած կմախք,
Որպէս անպիտան դարձած ոտնակոխ,
Մի տարիքաւոր այլոց մաղթանքին,
Որոնք թշուառիս հաւատքի ձայնով՝
Հառաչախառն ու արտասուացող
Աղերսի երգեր ուղղելով մեծիդ բարեգթութեան՝
Բարձունքներն ի վեր պիտի տարածեն:
Նրանք զղջումով պիտի նուագեն
Դարձս դէպի քեզ, որը օրհնում եմ,
Խաչիդ փրկարար նշանը, որը երկրպագում եմ,
Ճշմարտութիւնը յարութեան, որին ես հաւատում եմ,
Յայտնութիւնը քո սուրբ փառքի, որը բարեբանում եմ,
Ահեղութիւնը դատաստանիդ որ խոստովանում եմ,
Կշտամբութիւնը խօսքերիդ, որից զարհուրում եմ,
Ուղեկցութիւնը սուրբ հոգուդ ինձ հետ, որը պաշտում եմ,
Մկրտութիւնը օծումիդ, որը ես համբուրում եմ,
Թագաւորելը քեզ հետ տէր Յիսո´ւս, որ պաղատում եմ:
Արդ, թէև լքուեց, մերժուեց, վերացաւ, փախաւ, սլացաւ,
Ու բաժանուելով՝ զրկուեց այս կեանքից գոյակցութիւնս,
Բայց քո պարգևած յոյսը պահում եմ ՝
Որպէս մնայուն ու անջնջելի յիշատակարան:
***
Տէ´ր ամենայնի, արքա´յ երկնաւոր,
Ամէնքի համար ամէն ինչի մէջ միշտ երկայնամիտ,
Անքնին որդի´ կենդանի Աստծու,
Այնտեղ իսկապէս պէտք է ողորմել,
Ուր չքացել է լիովին ամէն ակնկալութիւն.
Այն ժամանակ է բարեգործել պէտք,
Երբ տեսութիւնն է մտքի խափանուած.
Այնժամ պէտք է միշտ մարդասէր լինել,
Երբ տկարութեան վտանգը իսպառ
Տիրապետում է ներսից ու դրսից
Այն ժամանակ է լինում հարկաւոր
Բժշկութիւնը սրբազան ձեռքիդ,
Երբ բոլորովին տեղի է տալիս կենդանութիւնը
Մարդու էութեան բոլոր մասերում.
Այնտեղ պէտք է միշտ օգնութեան հասնել,
Ուր չկայ ելքի որևէ հնար:
Շար . 21 եւ Վերջ
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Կենդանի շունչս փչելու պահին,
Երբ կողկողագին բարձունքիդ յառուի հայեացքս տարտամ,
Եւ տագնապահար մտքիս տեսութեամբ աչքիս դէմ բերեմ
Բազմավտանգ ու անճողոպրելի,
Անխուսափելի ընթացքիս ուղին:
Երբ յարկիս երդից շաւիղը ելքիս
Դիտելով՝ թշուառ կիսամեռութեամբ,
Այլայլուած դէմքով, մատներով դողդոջ,
Կարկամ հառաչմամբ, նուաղ հեծութեամբ, ձայնով կերկերուն,
Բազմատարակոյս թախծալից հոգով՝
Սրտիս խորքերից իմ արարքների համար հառաչեմ:
Բայց դու կարող ես, անշուշտ, բարեգո´ւթ,
Եւ այն ժամանակ զօրաւորապէս հրաշագործել
Ասելով ինձ, թէ «Թող առողջանայ խորտակուած հոգիդ»,
Եւ կամ «Թող ներուեն քո մեղքերը քեզ»,
Կամ «Գնա´ հանգիստ, սրբուած մեղքերից»:
Իսկ այն, ինչ որ ես չպիտի հասցնեմ այնժամ պաղատել
Ընդունի´ր այսօր մարդասիրաբար,
Եւ երկայնամիտ, բազմաշնորհ ու ամենակեցոյց:
Զի ես, որ այժմ այսպէս պերճախօս,
Խրոխտաձայն եմ, սիգաքայլ, հպարտ, բարձրապարանոց,
Այնժամ մեկնուած՝ պիտ պառկիմ որպէս
Անկենդան դիակ, անխօս, անլեզու,
Ձեռքերս կապուած, խեղանդամներով,
Շրթունքներս խուփ, աչքերս փակուած,
Իբր անշարժ տախտակ, կիսայրուած խանձող,
Անզգամ արձան անբարբառ պատկեր,
Անշունչ գոյութիւն, խղճալի տեսիլ,
Եղկելի կերպար, ողբալի տիպար,
Ողորմելի դէմք, արտասուելի տեսք, համրացած լեզու,
Խորշակահար խոտ, թօթափուած ծաղիկ,
Այլակերպուած գեղ, մարած մի կանթեղ,
Սնամէջ կոկորդ, խոպանացած սիրտ,
Գոց զգայարան, ցամաքած աղբիւր,
Դալկացած մարմին, նեխած որովայն,
Քանդուած տաղաւար, ջարդոտուած ոստեր, մասնատուած յօդեր,
Կտրատուած մի ծառ, սղոցուած արմատ, բարձի թողի տուն,
Հնձած անդաստան, արմատախիլ բոյս,
Մոռացուած պահեստ, օտար բարեկամ,
Թաղուած գարշութիւն, մերժուած ատելի,
Խափանուած արգելք, անարգուած կմախք,
Որպէս անպիտան դարձած ոտնակոխ,
Մի տարիքաւոր այլոց մաղթանքին,
Որոնք թշուառիս հաւատքի ձայնով՝
Հառաչախառն ու արտասուացող
Աղերսի երգեր ուղղելով մեծիդ բարեգթութեան՝
Բարձունքներն ի վեր պիտի տարածեն:
Նրանք զղջումով պիտի նուագեն
Դարձս դէպի քեզ, որը օրհնում եմ,
Խաչիդ փրկարար նշանը, որը երկրպագում եմ,
Ճշմարտութիւնը յարութեան, որին ես հաւատում եմ,
Յայտնութիւնը քո սուրբ փառքի, որը բարեբանում եմ,
Ահեղութիւնը դատաստանիդ որ խոստովանում եմ,
Կշտամբութիւնը խօսքերիդ, որից զարհուրում եմ,
Ուղեկցութիւնը սուրբ հոգուդ ինձ հետ, որը պաշտում եմ,
Մկրտութիւնը օծումիդ, որը ես համբուրում եմ,
Թագաւորելը քեզ հետ տէր Յիսո´ւս, որ պաղատում եմ:
Արդ, թէև լքուեց, մերժուեց, վերացաւ, փախաւ, սլացաւ,
Ու բաժանուելով՝ զրկուեց այս կեանքից գոյակցութիւնս,
Բայց քո պարգևած յոյսը պահում եմ ՝
Որպէս մնայուն ու անջնջելի յիշատակարան:
***
Տէ´ր ամենայնի, արքա´յ երկնաւոր,
Ամէնքի համար ամէն ինչի մէջ միշտ երկայնամիտ,
Անքնին որդի´ կենդանի Աստծու,
Այնտեղ իսկապէս պէտք է ողորմել,
Ուր չքացել է լիովին ամէն ակնկալութիւն.
Այն ժամանակ է բարեգործել պէտք,
Երբ տեսութիւնն է մտքի խափանուած.
Այնժամ պէտք է միշտ մարդասէր լինել,
Երբ տկարութեան վտանգը իսպառ
Տիրապետում է ներսից ու դրսից
Այն ժամանակ է լինում հարկաւոր
Բժշկութիւնը սրբազան ձեռքիդ,
Երբ բոլորովին տեղի է տալիս կենդանութիւնը
Մարդու էութեան բոլոր մասերում.
Այնտեղ պէտք է միշտ օգնութեան հասնել,
Ուր չկայ ելքի որևէ հնար:
Շար . 21 եւ Վերջ
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Saturday, June 16, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 20 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Արդ, ու՞ր կարող եմ գտնել փրկութիւն,
Երբ սկզբնահայրն հաւատի անվերջ,
Յուսահատութեան այս անձուկ վայրում,
Իմ անգթութեան չարիքներն է միշտ յիշել տալիս ինձ.
Մարգարէների մէջն է անխնայ
Կոշկոռում սաստիկ խօսքի քարերով.
Արին բարեփառ նիզակ ու տէգով խոցաման անուս.
Բնաջնջում է ճշմարտի պատկերն Աքարի նման.
Վեհն աստուածարեալ յարդգողների վրէժին մատնում.
Կանխատեսողն է մարգարէածին
Ամաղակեցու նման սպաննում արարչի առաջ.
Վատնում է բոցով իր երկնատարափ՝ նախանձորդն Աստծու.
Հինի լրումն ու սկիզբը նորի
Հեծանոցով իր յանձնում է քամուն.
Առաքեալների պետը անողոք
Կենազրկում է Սափիրայի պէս.
Հոգեքննիչ քարոզն իսկ կենաց՝ մահ է ինձ բուրում:
Երբ անաչառ են իմ հանդէպ նաև
Կաճառներն ամբողջ երջանիկների,
Սպառազինուած վերնայնի սաստիկ հրամաններով.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Այս հողագնդի ու տիեզերքի հետ տարերքները ողջ,
Անզգաներն ու շարժուններն համայն,
Որ դատապարտած ինձ անլուր լլկանք ու տանջանքների,
Ազդարարում ու պատկերում են միշտ աչքերիս առաջ
Նաև ապագան առաւել դժխեմ:
Արդ, կորցրած այսպէս վստահութիւնն ու անդորրը կեանքիս,
Ալեկոծուում եմ սաստիկ հողմածեծ
Փոթորկայոյզ ու յաւերժ մրրկածուփ մի ծովի նման:
Եւ եթէ մէկը քննախոյզ լինի ուշիմ հայեացքով,
Կը տեսնի անթիւ, բիւր ու անհամար
Փոքր ու մեծամեծ, բազմատեսակ ու զանազանակերպ
Խմբեր լողացող կենդանիների,
Որոնք անհատնում ամեհի վտար ու երամներով
Եռում, զեռում են, սուրում, սլանում մարմնիս ծովի մէջ,
Ու կը հաստատի ճշմարտութիւնը գրած խօսքերիս:
***
Սաստի´ր քո ձեռքով ալեկոծումը մրրկայոյզ հոգուս,
Դադարեցրո´ւ սրտիս ծփանքի
Մոլեգին շարժման ծաւալումները,
Նուաճի´ր, զսպի´ր վայրագութիւնը ցնդած մտքերիս:
Թող հրամանով մեծիդ խաղաղուի
Ամենավարան բուքն այս սասանող.
Ջնջի´ր, խափանի´ր իսպառ ամօթի
Մութ գաղտնիքների անդամներն ահեղ՝
Այդ երկրակենցաղ աւազակների
Բազմակերպարան ուրուականները:
Համարի´ր աղօթք մի մշտամատոյց
Ողբիս մատեանի այս ողորմաղերս
Նոր տողերը, որ թախծագին ձայնով ընծայեցի քեզ.
Հա´ն անդունդների խորքերից մահուան
Եւ չքնաղ կեանքով ապրեցրո´ւ փրկուած մարգարէի պէս.
Ընդունի´ր սիրով խոստովանութիւնն իմ այս ինքնադատ
Եւ տուր սփոփանք դառն վշտերով
Ուժգին հեծեծող յուսահատուածիս:
***
...Չկայ որ մի մարդ այնքան մեղաւոր, այնքան անօրէն,
Այնքան ամբարիշտ, այնքան անիրաւ, այնքան չարագործ,
Այնքան մոլորուած, այնքան սխալուած, այնքան մոլեգնած,
Այնքան խարդախուած, այնքան շաղախուած, այնքան ամաչած
Ու դատապարտուած, որքան որ ես եմ.
Մի միայն ե´ս եմ, ու ուրիշ՝ ոչ ոք.
Ե´ս եմ համայնը, և ամէնքինն է պարփակուած իմ մէջ:
Ո´չ ամենևին հեթանոսները, որ անգէտ էին,
Ո´չ հրեաները, քանզի կուրացան
Ո´չ տգէտներն ու խաժամուժ մարդիկ,
Քանզի զուրկ էին իմաստութիւնից.
Միայն ե´ս, քանզի, որպէս իմ անձին ամբաստանութիւն,
Վարժապետ անուն նոյնիսկ կրեցի.
Կոչուեցի ռաբբի, ռաբբի, եղծելով գովեստն առ Աստուած.
Անուանուեցի և բարի, եղկութիւն ինձ ժառանգելով.
Մարդկանցից նաև սուրբ վկայուեցի.
Երբ անմաքուր եմ Աստուծոյ առաջ.
Դիտուեցի արդար, երբ ամբարիշտ եմ բոլոր կողմերով.
Գովասանքներով մարդկանց՝ հրճուեցի,
Որ Քրիստոսի ատեանում ձաղկուեմ.
Դեռ աւազանից կոչուեցի արթուն,
Սակայն ննջեցի մահաբեր քնով.
Հսկող յորջորջում նոյնիսկ ստացայ օրս փրկութեան,
Սակայն աչքերս փակեցի ամուր զգաստութեան դէմ:
Ահա և այժմ՝ արդար դատաստան, յանդիմանութիւն,
Նոր կշտամբանք, հին դատապարտութիւն,
Ամօթանք դէմքի ու հոգու տագնապ,
Քննութիւն՝ փոքր բաների համար,
Որ ունեն կշիռ մեծամեծների:
Շար . 20
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Երբ սկզբնահայրն հաւատի անվերջ,
Յուսահատութեան այս անձուկ վայրում,
Իմ անգթութեան չարիքներն է միշտ յիշել տալիս ինձ.
Մարգարէների մէջն է անխնայ
Կոշկոռում սաստիկ խօսքի քարերով.
Արին բարեփառ նիզակ ու տէգով խոցաման անուս.
Բնաջնջում է ճշմարտի պատկերն Աքարի նման.
Վեհն աստուածարեալ յարդգողների վրէժին մատնում.
Կանխատեսողն է մարգարէածին
Ամաղակեցու նման սպաննում արարչի առաջ.
Վատնում է բոցով իր երկնատարափ՝ նախանձորդն Աստծու.
Հինի լրումն ու սկիզբը նորի
Հեծանոցով իր յանձնում է քամուն.
Առաքեալների պետը անողոք
Կենազրկում է Սափիրայի պէս.
Հոգեքննիչ քարոզն իսկ կենաց՝ մահ է ինձ բուրում:
Երբ անաչառ են իմ հանդէպ նաև
Կաճառներն ամբողջ երջանիկների,
Սպառազինուած վերնայնի սաստիկ հրամաններով.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Այս հողագնդի ու տիեզերքի հետ տարերքները ողջ,
Անզգաներն ու շարժուններն համայն,
Որ դատապարտած ինձ անլուր լլկանք ու տանջանքների,
Ազդարարում ու պատկերում են միշտ աչքերիս առաջ
Նաև ապագան առաւել դժխեմ:
Արդ, կորցրած այսպէս վստահութիւնն ու անդորրը կեանքիս,
Ալեկոծուում եմ սաստիկ հողմածեծ
Փոթորկայոյզ ու յաւերժ մրրկածուփ մի ծովի նման:
Եւ եթէ մէկը քննախոյզ լինի ուշիմ հայեացքով,
Կը տեսնի անթիւ, բիւր ու անհամար
Փոքր ու մեծամեծ, բազմատեսակ ու զանազանակերպ
Խմբեր լողացող կենդանիների,
Որոնք անհատնում ամեհի վտար ու երամներով
Եռում, զեռում են, սուրում, սլանում մարմնիս ծովի մէջ,
Ու կը հաստատի ճշմարտութիւնը գրած խօսքերիս:
***
Սաստի´ր քո ձեռքով ալեկոծումը մրրկայոյզ հոգուս,
Դադարեցրո´ւ սրտիս ծփանքի
Մոլեգին շարժման ծաւալումները,
Նուաճի´ր, զսպի´ր վայրագութիւնը ցնդած մտքերիս:
Թող հրամանով մեծիդ խաղաղուի
Ամենավարան բուքն այս սասանող.
Ջնջի´ր, խափանի´ր իսպառ ամօթի
Մութ գաղտնիքների անդամներն ահեղ՝
Այդ երկրակենցաղ աւազակների
Բազմակերպարան ուրուականները:
Համարի´ր աղօթք մի մշտամատոյց
Ողբիս մատեանի այս ողորմաղերս
Նոր տողերը, որ թախծագին ձայնով ընծայեցի քեզ.
Հա´ն անդունդների խորքերից մահուան
Եւ չքնաղ կեանքով ապրեցրո´ւ փրկուած մարգարէի պէս.
Ընդունի´ր սիրով խոստովանութիւնն իմ այս ինքնադատ
Եւ տուր սփոփանք դառն վշտերով
Ուժգին հեծեծող յուսահատուածիս:
***
...Չկայ որ մի մարդ այնքան մեղաւոր, այնքան անօրէն,
Այնքան ամբարիշտ, այնքան անիրաւ, այնքան չարագործ,
Այնքան մոլորուած, այնքան սխալուած, այնքան մոլեգնած,
Այնքան խարդախուած, այնքան շաղախուած, այնքան ամաչած
Ու դատապարտուած, որքան որ ես եմ.
Մի միայն ե´ս եմ, ու ուրիշ՝ ոչ ոք.
Ե´ս եմ համայնը, և ամէնքինն է պարփակուած իմ մէջ:
Ո´չ ամենևին հեթանոսները, որ անգէտ էին,
Ո´չ հրեաները, քանզի կուրացան
Ո´չ տգէտներն ու խաժամուժ մարդիկ,
Քանզի զուրկ էին իմաստութիւնից.
Միայն ե´ս, քանզի, որպէս իմ անձին ամբաստանութիւն,
Վարժապետ անուն նոյնիսկ կրեցի.
Կոչուեցի ռաբբի, ռաբբի, եղծելով գովեստն առ Աստուած.
Անուանուեցի և բարի, եղկութիւն ինձ ժառանգելով.
Մարդկանցից նաև սուրբ վկայուեցի.
Երբ անմաքուր եմ Աստուծոյ առաջ.
Դիտուեցի արդար, երբ ամբարիշտ եմ բոլոր կողմերով.
Գովասանքներով մարդկանց՝ հրճուեցի,
Որ Քրիստոսի ատեանում ձաղկուեմ.
Դեռ աւազանից կոչուեցի արթուն,
Սակայն ննջեցի մահաբեր քնով.
Հսկող յորջորջում նոյնիսկ ստացայ օրս փրկութեան,
Սակայն աչքերս փակեցի ամուր զգաստութեան դէմ:
Ահա և այժմ՝ արդար դատաստան, յանդիմանութիւն,
Նոր կշտամբանք, հին դատապարտութիւն,
Ամօթանք դէմքի ու հոգու տագնապ,
Քննութիւն՝ փոքր բաների համար,
Որ ունեն կշիռ մեծամեծների:
Շար . 20
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 20 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Արդ, ու՞ր կարող եմ գտնել փրկութիւն,
Երբ սկզբնահայրն հաւատի անվերջ,
Յուսահատութեան այս անձուկ վայրում,
Իմ անգթութեան չարիքներն է միշտ յիշել տալիս ինձ.
Մարգարէների մէջն է անխնայ
Կոշկոռում սաստիկ խօսքի քարերով.
Արին բարեփառ նիզակ ու տէգով խոցաման անուս.
Բնաջնջում է ճշմարտի պատկերն Աքարի նման.
Վեհն աստուածարեալ յարդգողների վրէժին մատնում.
Կանխատեսողն է մարգարէածին
Ամաղակեցու նման սպաննում արարչի առաջ.
Վատնում է բոցով իր երկնատարափ՝ նախանձորդն Աստծու.
Հինի լրումն ու սկիզբը նորի
Հեծանոցով իր յանձնում է քամուն.
Առաքեալների պետը անողոք
Կենազրկում է Սափիրայի պէս.
Հոգեքննիչ քարոզն իսկ կենաց՝ մահ է ինձ բուրում:
Երբ անաչառ են իմ հանդէպ նաև
Կաճառներն ամբողջ երջանիկների,
Սպառազինուած վերնայնի սաստիկ հրամաններով.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Այս հողագնդի ու տիեզերքի հետ տարերքները ողջ,
Անզգաներն ու շարժուններն համայն,
Որ դատապարտած ինձ անլուր լլկանք ու տանջանքների,
Ազդարարում ու պատկերում են միշտ աչքերիս առաջ
Նաև ապագան առաւել դժխեմ:
Արդ, կորցրած այսպէս վստահութիւնն ու անդորրը կեանքիս,
Ալեկոծուում եմ սաստիկ հողմածեծ
Փոթորկայոյզ ու յաւերժ մրրկածուփ մի ծովի նման:
Եւ եթէ մէկը քննախոյզ լինի ուշիմ հայեացքով,
Կը տեսնի անթիւ, բիւր ու անհամար
Փոքր ու մեծամեծ, բազմատեսակ ու զանազանակերպ
Խմբեր լողացող կենդանիների,
Որոնք անհատնում ամեհի վտար ու երամներով
Եռում, զեռում են, սուրում, սլանում մարմնիս ծովի մէջ,
Ու կը հաստատի ճշմարտութիւնը գրած խօսքերիս:
***
Սաստի´ր քո ձեռքով ալեկոծումը մրրկայոյզ հոգուս,
Դադարեցրո´ւ սրտիս ծփանքի
Մոլեգին շարժման ծաւալումները,
Նուաճի´ր, զսպի´ր վայրագութիւնը ցնդած մտքերիս:
Թող հրամանով մեծիդ խաղաղուի
Ամենավարան բուքն այս սասանող.
Ջնջի´ր, խափանի´ր իսպառ ամօթի
Մութ գաղտնիքների անդամներն ահեղ՝
Այդ երկրակենցաղ աւազակների
Բազմակերպարան ուրուականները:
Համարի´ր աղօթք մի մշտամատոյց
Ողբիս մատեանի այս ողորմաղերս
Նոր տողերը, որ թախծագին ձայնով ընծայեցի քեզ.
Հա´ն անդունդների խորքերից մահուան
Եւ չքնաղ կեանքով ապրեցրո´ւ փրկուած մարգարէի պէս.
Ընդունի´ր սիրով խոստովանութիւնն իմ այս ինքնադատ
Եւ տուր սփոփանք դառն վշտերով
Ուժգին հեծեծող յուսահատուածիս:
***
...Չկայ որ մի մարդ այնքան մեղաւոր, այնքան անօրէն,
Այնքան ամբարիշտ, այնքան անիրաւ, այնքան չարագործ,
Այնքան մոլորուած, այնքան սխալուած, այնքան մոլեգնած,
Այնքան խարդախուած, այնքան շաղախուած, այնքան ամաչած
Ու դատապարտուած, որքան որ ես եմ.
Մի միայն ե´ս եմ, ու ուրիշ՝ ոչ ոք.
Ե´ս եմ համայնը, և ամէնքինն է պարփակուած իմ մէջ:
Ո´չ ամենևին հեթանոսները, որ անգէտ էին,
Ո´չ հրեաները, քանզի կուրացան
Ո´չ տգէտներն ու խաժամուժ մարդիկ,
Քանզի զուրկ էին իմաստութիւնից.
Միայն ե´ս, քանզի, որպէս իմ անձին ամբաստանութիւն,
Վարժապետ անուն նոյնիսկ կրեցի.
Կոչուեցի ռաբբի, ռաբբի, եղծելով գովեստն առ Աստուած.
Անուանուեցի և բարի, եղկութիւն ինձ ժառանգելով.
Մարդկանցից նաև սուրբ վկայուեցի.
Երբ անմաքուր եմ Աստուծոյ առաջ.
Դիտուեցի արդար, երբ ամբարիշտ եմ բոլոր կողմերով.
Գովասանքներով մարդկանց՝ հրճուեցի,
Որ Քրիստոսի ատեանում ձաղկուեմ.
Դեռ աւազանից կոչուեցի արթուն,
Սակայն ննջեցի մահաբեր քնով.
Հսկող յորջորջում նոյնիսկ ստացայ օրս փրկութեան,
Սակայն աչքերս փակեցի ամուր զգաստութեան դէմ:
Ահա և այժմ՝ արդար դատաստան, յանդիմանութիւն,
Նոր կշտամբանք, հին դատապարտութիւն,
Ամօթանք դէմքի ու հոգու տագնապ,
Քննութիւն՝ փոքր բաների համար,
Որ ունեն կշիռ մեծամեծների:
Շար . 20
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Երբ սկզբնահայրն հաւատի անվերջ,
Յուսահատութեան այս անձուկ վայրում,
Իմ անգթութեան չարիքներն է միշտ յիշել տալիս ինձ.
Մարգարէների մէջն է անխնայ
Կոշկոռում սաստիկ խօսքի քարերով.
Արին բարեփառ նիզակ ու տէգով խոցաման անուս.
Բնաջնջում է ճշմարտի պատկերն Աքարի նման.
Վեհն աստուածարեալ յարդգողների վրէժին մատնում.
Կանխատեսողն է մարգարէածին
Ամաղակեցու նման սպաննում արարչի առաջ.
Վատնում է բոցով իր երկնատարափ՝ նախանձորդն Աստծու.
Հինի լրումն ու սկիզբը նորի
Հեծանոցով իր յանձնում է քամուն.
Առաքեալների պետը անողոք
Կենազրկում է Սափիրայի պէս.
Հոգեքննիչ քարոզն իսկ կենաց՝ մահ է ինձ բուրում:
Երբ անաչառ են իմ հանդէպ նաև
Կաճառներն ամբողջ երջանիկների,
Սպառազինուած վերնայնի սաստիկ հրամաններով.
Հրեշտակների հետ նաև մարդիկ,
Այս հողագնդի ու տիեզերքի հետ տարերքները ողջ,
Անզգաներն ու շարժուններն համայն,
Որ դատապարտած ինձ անլուր լլկանք ու տանջանքների,
Ազդարարում ու պատկերում են միշտ աչքերիս առաջ
Նաև ապագան առաւել դժխեմ:
Արդ, կորցրած այսպէս վստահութիւնն ու անդորրը կեանքիս,
Ալեկոծուում եմ սաստիկ հողմածեծ
Փոթորկայոյզ ու յաւերժ մրրկածուփ մի ծովի նման:
Եւ եթէ մէկը քննախոյզ լինի ուշիմ հայեացքով,
Կը տեսնի անթիւ, բիւր ու անհամար
Փոքր ու մեծամեծ, բազմատեսակ ու զանազանակերպ
Խմբեր լողացող կենդանիների,
Որոնք անհատնում ամեհի վտար ու երամներով
Եռում, զեռում են, սուրում, սլանում մարմնիս ծովի մէջ,
Ու կը հաստատի ճշմարտութիւնը գրած խօսքերիս:
***
Սաստի´ր քո ձեռքով ալեկոծումը մրրկայոյզ հոգուս,
Դադարեցրո´ւ սրտիս ծփանքի
Մոլեգին շարժման ծաւալումները,
Նուաճի´ր, զսպի´ր վայրագութիւնը ցնդած մտքերիս:
Թող հրամանով մեծիդ խաղաղուի
Ամենավարան բուքն այս սասանող.
Ջնջի´ր, խափանի´ր իսպառ ամօթի
Մութ գաղտնիքների անդամներն ահեղ՝
Այդ երկրակենցաղ աւազակների
Բազմակերպարան ուրուականները:
Համարի´ր աղօթք մի մշտամատոյց
Ողբիս մատեանի այս ողորմաղերս
Նոր տողերը, որ թախծագին ձայնով ընծայեցի քեզ.
Հա´ն անդունդների խորքերից մահուան
Եւ չքնաղ կեանքով ապրեցրո´ւ փրկուած մարգարէի պէս.
Ընդունի´ր սիրով խոստովանութիւնն իմ այս ինքնադատ
Եւ տուր սփոփանք դառն վշտերով
Ուժգին հեծեծող յուսահատուածիս:
***
...Չկայ որ մի մարդ այնքան մեղաւոր, այնքան անօրէն,
Այնքան ամբարիշտ, այնքան անիրաւ, այնքան չարագործ,
Այնքան մոլորուած, այնքան սխալուած, այնքան մոլեգնած,
Այնքան խարդախուած, այնքան շաղախուած, այնքան ամաչած
Ու դատապարտուած, որքան որ ես եմ.
Մի միայն ե´ս եմ, ու ուրիշ՝ ոչ ոք.
Ե´ս եմ համայնը, և ամէնքինն է պարփակուած իմ մէջ:
Ո´չ ամենևին հեթանոսները, որ անգէտ էին,
Ո´չ հրեաները, քանզի կուրացան
Ո´չ տգէտներն ու խաժամուժ մարդիկ,
Քանզի զուրկ էին իմաստութիւնից.
Միայն ե´ս, քանզի, որպէս իմ անձին ամբաստանութիւն,
Վարժապետ անուն նոյնիսկ կրեցի.
Կոչուեցի ռաբբի, ռաբբի, եղծելով գովեստն առ Աստուած.
Անուանուեցի և բարի, եղկութիւն ինձ ժառանգելով.
Մարդկանցից նաև սուրբ վկայուեցի.
Երբ անմաքուր եմ Աստուծոյ առաջ.
Դիտուեցի արդար, երբ ամբարիշտ եմ բոլոր կողմերով.
Գովասանքներով մարդկանց՝ հրճուեցի,
Որ Քրիստոսի ատեանում ձաղկուեմ.
Դեռ աւազանից կոչուեցի արթուն,
Սակայն ննջեցի մահաբեր քնով.
Հսկող յորջորջում նոյնիսկ ստացայ օրս փրկութեան,
Սակայն աչքերս փակեցի ամուր զգաստութեան դէմ:
Ահա և այժմ՝ արդար դատաստան, յանդիմանութիւն,
Նոր կշտամբանք, հին դատապարտութիւն,
Ամօթանք դէմքի ու հոգու տագնապ,
Քննութիւն՝ փոքր բաների համար,
Որ ունեն կշիռ մեծամեծների:
Շար . 20
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Friday, June 15, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 19 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Արդ որովհետև քո աստուածային հոգատար ձեռքով՝
Սիրուդ մէջ, ինչպէս զտող քուրայում.
Շարունակ եռում՝ չեմ պարզուում երբեք,
Խառնուում եմ անվերջ ձուլուելու համար, բայց չեմ միանում,
Ուստի երկնաւոր դու արծաթագործ.
Իմ գոյութեան ամենահնար
Արուեստաւոր ու ճարտարապետ իմ,
Զուր ես աշխատում, ջանում ինձ համար:
Ըստ մարգարէի յայտնի առակի,
Իմ չարութիւնը չհալուեց երբեք:
Եւ ահա այսպէս, սաստիկ մոլեգնած՝
Մի ողորմելի ու մի դիւախաբ խելագարի պէս
Բարբաջում եմ միշտ յանդուգն ու անկարգ,
Որով աւելի բազմապատկում եմ պարտք ու մեղքերս,
Քան թէ հաշտութեան մի հնար գտնում:
Եւ արդ, որպէսզի հանդերձեալների
Համար պատրաստած տանջարաններում
Դէպքերն անընտել, պատահարները անվարժ, անսովոր,
Դիպուածներն անփորձ ու անօրինակ չթուան յանկարծ,
Այստեղ մարմնիս մէջ անմոռաց պահեց
Մնացորդները նախկին անէծքի,
Որպէսզի փոքր ու անարգ տարրերին
Ընտելանալով՝ մեծին սովորենք:
***
Կան որովայնի ինքնածին ճապուկ
Խլրտուն պէս-պէս բոկոտ-ճիճուներ,
Աղիքների գարշ որդեր գաղտնակուր,
Հրափայլ, այրող պալար-այտուցներ,
Պզուկներ, պուտեր, բոցի պէս կիզող,
Անիծներ անձև, քրտնածին, գազիր
Կակծեցուցիչ, եռքոր յարուցող ոհմակներ անարգ
Եւ հրոսակներ վայրենաբարոյ,
Որ ինչպէս դևեր գիշերամարտիկ,
Ինչպէս մենազէն ու խաւարասէր գնդեր բարբարոս
Եւ արաբական խոլ ու քանասար, կատաղի գայլեր,
Կոր-կոր ընթացքով, գոյնով արջնաթոյր
Եւ կարիճների խայթոցների պէս
Կչկնապարոյր ու կռածայր կտուցով,
Ասես թե դժնիկ փշերով, անվերջ
Խայթում, խոցոտում, ծծում, քամում են արիւնը խոնաւ
Եւ անկողնի մէջ, հանգստի մահճում
Չարչրկում, լլկում ու տանջում են մեզ:
Իսկ եթէ մէկը ձեռքը մեկնի յանկարծ
Արժանի պատիժ փոխհատուցելու,
Իսկոյն զգում են իրենց պատճառած վնասը մարդուն
Եւ լերկամարմին իրենց չքութեամբ,
Ասես թև առած, թռչում են փութով
Ու ոստոստելով մարախների պէս՝
Փախուստ են տալիս ամէն ուղղութեամբ
Եւ բազմապատիր ու նենգաբարոյ աղուէսի նման
Խորամանկելով՝ մտնում ծակուծուկ,
Որպէսզի փրկուեն մահուան երկիւղից:
Այսքան չքոտի իրենց երկիւղութեամբ՝
Ոչ միայն գեղջուկ, խառնիճաղանճ ու ռամիկ մարդկանց,
Այլև ահարկու և հզօրազօր թագաւորներին
Փախցնում, վտարում, հանում են նրանք
Դէպի բարձրաբերձ վերնայարկերը ապարանքների
Կամ թէ ստիպում ապրել բացօթեայ:
Քաջարի մարդիկ, որ ամբոխների վրայ իշխեցին,
Որոնք տիրեցին ժողովուրդների
Ու շատ ազգերի քաղաքներ առան,
Խոստովանում են պարտութիւնն իրենց յաղթ բազուկների
Ասելով՝ քանզի չկարողացանք
Մենք դիմակայլ մեզնից աւելի զօրաւորներին
Ուստի խոյս տալով՝ հասել ենք այստեղ:
***
Անպիտան եմ ես ամէն ինչի մէջ
Եւ պարսաւելի՝ որքան խօսքերը զօր են ասելու.
Ես, որ նիրհում եմ, մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ, երբ որ զգաստ եմ թուում,
Բարեպաշտելիս զայրանում եմ
Եւ վրիպում եմ աղօթք անելիս.
Ընթացքիս պահին կանգնում եմ տարտամ,
Դեռ չարդարացած՝ նորից մեղանչում,
Դեռ չխաղաղած՝ յուզուում եմ դարձեալ,
Արշաւ չսկսած, իսկոյն նահանջում,
Գնալուս պահին ընկրկում եմ ետ,
Լոյսն եմ պղտորում խաւարի մասով,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարու հինուածքին հիւսում եմ չարիք,
Ոտքի չկանգնած՝ ընկնում եմ կրկին:
Ծաղկում եմ, սակայն պտուղ չեմ տալիս,
Ասում եմ, սակայն չեմ անում ոչինչ,
Խոստանում եմ, բայց չեմ գործադրում,
Պարտաւորուում եմ և չեմ կատարում,
Ձեռքս պարզում եմ, բայց քաշում եմ ետ,
Ցուցադրում եմ և չեմ ընծայում,
Մօտեցնում եմ, սակայն չեմ տալիս:
Վիրաւորուում եմ՝ դեռ չդարմանած նախկին վէրքերս,
Դեռ չհաշտեցրած՝ խռովում նորից:
Անիրաւօրէն դատում եմ դիմում
Եւ ինքս եմ դատուում արդար ու իրաւ.
Գրուում եմ, սակայն ջնջուում եմ իսկոյն.
Նաւարկում եմ, բայց շեղուում եմ գծից,
Սկսում եմ և չեմ հասնում վերջին:
Դեռ չամրապնդուած՝ խախտուում եմ դարձեալ,
Չլցուած՝ նորից մնում եմ թափուր,
Այստեղ մի փոքր կարգի եմ գալիս, այնտեղ՝ քայքայուում.
Դեռ չհաւաքուած՝ ցրուում եմ կրկին,
Հիմքը գցում եմ, բայց չեմ աւարտում:
Մէկը՝ վաստակում, սպառում եմ բիւր,
Գանձում՝ աննշան, վատնում եմ անթիւ:
Ուրիշներին եմ խրատում, մինչդեռ ես ինքս եմ անփորձ.
Սովորում եմ միշտ, սակայն ճշմարիտ
Գիտութեան հասու չեմ դառնում երբեք:
Մարած չարիքն եմ արծարծում նորից.
Հազիւ մի փոքր սիրտ առած՝ դարձեալ լքուում եմ անյոյյս.
Լարուում եմ, սակայն հենց տեղն աւ տեղը թուլանում կրկին:
Այս կարկատում եմ, այն պատառոտում
Եղինջը քաղում, տնկում եմ տատասկ:
Հազիւ բարձրացած՝ ցած եմ գլորուում.
Մտնում եմ բոյնը՝ որպէս աղաւնի,
Բայց դուրս եմ ելնում որպէս ագռաւ.
Գալիս եմ ճերմակ, վերադառնում եմ լրիւ սևացած:
Քեզ դաւանող եմ համարում ինքս ինձ.
Սակայն նուիրում եմ սպանողին.
Հազիւ հանդիպած թիկունք եմ դարձնում:
Մաքրուում եմ և մրոտուում դարձեալ,
Լուացուում եմ և իսկոյն զազրոտում:
Դաւթի կերպարանք առած՝ անում եմ գործը Սաւուղի.
Շրթունքներով ճշմարտում եմ, բայց սրտովս՝ ստում:
Աջով տնտեսում, ցրում եմ ձախով.
Ցորեն ցանելիս, որոմ եմ խառնում:
Իջած բարձրագոյն իմաստութիւնից՝
Դառնում եմ ես այն, ինչ որ ինքս կամ.
Դրսից առնում եմ հրեշտակի տեսք, ներքուստ՝ դիւանում.
Ոտքով հաստատուում, բայց տատանուում եմ շարունակ մտքով.
Սուտ ձևանում եմ, իրօք խոտորուում.
Կեղծում եմ արդար, սակայն գործում եմ ամբարշտութիւն.
Դասուում եմ կարգը հեզամիտների,
Բայց կաքաւում եմ միշտ դևերի հետ:
Մարդկանցից գովուում, բայց պարսաւուում եմ տեսնողիդ կողմից:
Հողածիններից “երանի՜”, սակայն լուսորդներից լսում եմ “աւա՜ղ”.
Հաճոյանում եմ հետին ռամիկին,
Ընկնում եմ աչքից մեծ թագաւորիդ.
Դատաւորի սուրբ ատեանը թողած՝
Աղերս եմ անում խառնիճաղանճին.
Վեհերից մերժուած՝ խաժամուժների մէջ եմ սողոսկում:
Բայց իրականում ճայի գոյն ունեմ.
Մօտենում եմ, որ դաշն հաստատեմ,
Բայց ուխտակորոյս վռնտուում եմ դուրս.
Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես, վաղը՝ խելագար.
Թողած տեղունի պատուիրանները՝
Հետևում եմ միշտ օձի սադրանքին:
Արիանում եմ կտրիճի նման,
Կրում եմ օրուան ծանրութիւնները,
Բայց վարձքի ժամին մնում եմ անմաս.
Հեռուից խօսում եմ ճոռոմ ու մեծ-մեծ,
Սակայն պապանձուում ու կարկամում եմ պատասխան տալիս.
Արևածագին հարուստ եմ թուում,
Իսկ մայրամուտին դեգերում եմ ու հածում ձեռնունայն:
Ծերակուտական աթոռին բազմած՝
Ընկերակցում եմ խելայեղներին:
Ննջում եմ ահ ու տարակուսանքով,
Արհաւիրքներով զարհուրած՝ զարթնում:
Անդաստանները սրտիս հերկում եմ վատշէնաբար:
Փութաջան եմ միշտ չարիքների մեջ, անառակ որդիս,
Ես՝ անվերադարձ տարագրեալս,
Մոլորս անզղջում, տրտումս անսփոփ, ինքնակամ գերիս
Ապականութեան ու մահուան ծառաս,
Անողոքելի բազմաչարչարս,
Մատնութեամբ կորածս անփրկելի,
Անպատուաստելի պատառոտուածս,
Հանգած մարածս անարծարծելի,
Անկազդուրելի հէգ խորտակուածս
Ու կործանուածս աննորոգելի:
Եւ եթէ պէտք է ասել աւելի խիստ նախատինքներ,
Կը գրեմ այստեղ, կը գրեմ անվերջ
Ու չեմ խնայի անօրէն անձիս,
Որ կռիւների կոյտ է գեհէնում այրուելու համար:
Նախանձ ծնունդ եմ, նախկին հողածին Կայէնի նման,
Ես էլ երկնային մի նոր Ադամի.
Եւ որպէս նշան ամբաստանութեան
Կրում եմ իմ մէջ աշխարհում ոչ թէ շնչառութիւնս,
Այլ նախատինքիս խօսքերը միայն:
Շար . 19
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Սիրուդ մէջ, ինչպէս զտող քուրայում.
Շարունակ եռում՝ չեմ պարզուում երբեք,
Խառնուում եմ անվերջ ձուլուելու համար, բայց չեմ միանում,
Ուստի երկնաւոր դու արծաթագործ.
Իմ գոյութեան ամենահնար
Արուեստաւոր ու ճարտարապետ իմ,
Զուր ես աշխատում, ջանում ինձ համար:
Ըստ մարգարէի յայտնի առակի,
Իմ չարութիւնը չհալուեց երբեք:
Եւ ահա այսպէս, սաստիկ մոլեգնած՝
Մի ողորմելի ու մի դիւախաբ խելագարի պէս
Բարբաջում եմ միշտ յանդուգն ու անկարգ,
Որով աւելի բազմապատկում եմ պարտք ու մեղքերս,
Քան թէ հաշտութեան մի հնար գտնում:
Եւ արդ, որպէսզի հանդերձեալների
Համար պատրաստած տանջարաններում
Դէպքերն անընտել, պատահարները անվարժ, անսովոր,
Դիպուածներն անփորձ ու անօրինակ չթուան յանկարծ,
Այստեղ մարմնիս մէջ անմոռաց պահեց
Մնացորդները նախկին անէծքի,
Որպէսզի փոքր ու անարգ տարրերին
Ընտելանալով՝ մեծին սովորենք:
***
Կան որովայնի ինքնածին ճապուկ
Խլրտուն պէս-պէս բոկոտ-ճիճուներ,
Աղիքների գարշ որդեր գաղտնակուր,
Հրափայլ, այրող պալար-այտուցներ,
Պզուկներ, պուտեր, բոցի պէս կիզող,
Անիծներ անձև, քրտնածին, գազիր
Կակծեցուցիչ, եռքոր յարուցող ոհմակներ անարգ
Եւ հրոսակներ վայրենաբարոյ,
Որ ինչպէս դևեր գիշերամարտիկ,
Ինչպէս մենազէն ու խաւարասէր գնդեր բարբարոս
Եւ արաբական խոլ ու քանասար, կատաղի գայլեր,
Կոր-կոր ընթացքով, գոյնով արջնաթոյր
Եւ կարիճների խայթոցների պէս
Կչկնապարոյր ու կռածայր կտուցով,
Ասես թե դժնիկ փշերով, անվերջ
Խայթում, խոցոտում, ծծում, քամում են արիւնը խոնաւ
Եւ անկողնի մէջ, հանգստի մահճում
Չարչրկում, լլկում ու տանջում են մեզ:
Իսկ եթէ մէկը ձեռքը մեկնի յանկարծ
Արժանի պատիժ փոխհատուցելու,
Իսկոյն զգում են իրենց պատճառած վնասը մարդուն
Եւ լերկամարմին իրենց չքութեամբ,
Ասես թև առած, թռչում են փութով
Ու ոստոստելով մարախների պէս՝
Փախուստ են տալիս ամէն ուղղութեամբ
Եւ բազմապատիր ու նենգաբարոյ աղուէսի նման
Խորամանկելով՝ մտնում ծակուծուկ,
Որպէսզի փրկուեն մահուան երկիւղից:
Այսքան չքոտի իրենց երկիւղութեամբ՝
Ոչ միայն գեղջուկ, խառնիճաղանճ ու ռամիկ մարդկանց,
Այլև ահարկու և հզօրազօր թագաւորներին
Փախցնում, վտարում, հանում են նրանք
Դէպի բարձրաբերձ վերնայարկերը ապարանքների
Կամ թէ ստիպում ապրել բացօթեայ:
Քաջարի մարդիկ, որ ամբոխների վրայ իշխեցին,
Որոնք տիրեցին ժողովուրդների
Ու շատ ազգերի քաղաքներ առան,
Խոստովանում են պարտութիւնն իրենց յաղթ բազուկների
Ասելով՝ քանզի չկարողացանք
Մենք դիմակայլ մեզնից աւելի զօրաւորներին
Ուստի խոյս տալով՝ հասել ենք այստեղ:
***
Անպիտան եմ ես ամէն ինչի մէջ
Եւ պարսաւելի՝ որքան խօսքերը զօր են ասելու.
Ես, որ նիրհում եմ, մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ, երբ որ զգաստ եմ թուում,
Բարեպաշտելիս զայրանում եմ
Եւ վրիպում եմ աղօթք անելիս.
Ընթացքիս պահին կանգնում եմ տարտամ,
Դեռ չարդարացած՝ նորից մեղանչում,
Դեռ չխաղաղած՝ յուզուում եմ դարձեալ,
Արշաւ չսկսած, իսկոյն նահանջում,
Գնալուս պահին ընկրկում եմ ետ,
Լոյսն եմ պղտորում խաւարի մասով,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարու հինուածքին հիւսում եմ չարիք,
Ոտքի չկանգնած՝ ընկնում եմ կրկին:
Ծաղկում եմ, սակայն պտուղ չեմ տալիս,
Ասում եմ, սակայն չեմ անում ոչինչ,
Խոստանում եմ, բայց չեմ գործադրում,
Պարտաւորուում եմ և չեմ կատարում,
Ձեռքս պարզում եմ, բայց քաշում եմ ետ,
Ցուցադրում եմ և չեմ ընծայում,
Մօտեցնում եմ, սակայն չեմ տալիս:
Վիրաւորուում եմ՝ դեռ չդարմանած նախկին վէրքերս,
Դեռ չհաշտեցրած՝ խռովում նորից:
Անիրաւօրէն դատում եմ դիմում
Եւ ինքս եմ դատուում արդար ու իրաւ.
Գրուում եմ, սակայն ջնջուում եմ իսկոյն.
Նաւարկում եմ, բայց շեղուում եմ գծից,
Սկսում եմ և չեմ հասնում վերջին:
Դեռ չամրապնդուած՝ խախտուում եմ դարձեալ,
Չլցուած՝ նորից մնում եմ թափուր,
Այստեղ մի փոքր կարգի եմ գալիս, այնտեղ՝ քայքայուում.
Դեռ չհաւաքուած՝ ցրուում եմ կրկին,
Հիմքը գցում եմ, բայց չեմ աւարտում:
Մէկը՝ վաստակում, սպառում եմ բիւր,
Գանձում՝ աննշան, վատնում եմ անթիւ:
Ուրիշներին եմ խրատում, մինչդեռ ես ինքս եմ անփորձ.
Սովորում եմ միշտ, սակայն ճշմարիտ
Գիտութեան հասու չեմ դառնում երբեք:
Մարած չարիքն եմ արծարծում նորից.
Հազիւ մի փոքր սիրտ առած՝ դարձեալ լքուում եմ անյոյյս.
Լարուում եմ, սակայն հենց տեղն աւ տեղը թուլանում կրկին:
Այս կարկատում եմ, այն պատառոտում
Եղինջը քաղում, տնկում եմ տատասկ:
Հազիւ բարձրացած՝ ցած եմ գլորուում.
Մտնում եմ բոյնը՝ որպէս աղաւնի,
Բայց դուրս եմ ելնում որպէս ագռաւ.
Գալիս եմ ճերմակ, վերադառնում եմ լրիւ սևացած:
Քեզ դաւանող եմ համարում ինքս ինձ.
Սակայն նուիրում եմ սպանողին.
Հազիւ հանդիպած թիկունք եմ դարձնում:
Մաքրուում եմ և մրոտուում դարձեալ,
Լուացուում եմ և իսկոյն զազրոտում:
Դաւթի կերպարանք առած՝ անում եմ գործը Սաւուղի.
Շրթունքներով ճշմարտում եմ, բայց սրտովս՝ ստում:
Աջով տնտեսում, ցրում եմ ձախով.
Ցորեն ցանելիս, որոմ եմ խառնում:
Իջած բարձրագոյն իմաստութիւնից՝
Դառնում եմ ես այն, ինչ որ ինքս կամ.
Դրսից առնում եմ հրեշտակի տեսք, ներքուստ՝ դիւանում.
Ոտքով հաստատուում, բայց տատանուում եմ շարունակ մտքով.
Սուտ ձևանում եմ, իրօք խոտորուում.
Կեղծում եմ արդար, սակայն գործում եմ ամբարշտութիւն.
Դասուում եմ կարգը հեզամիտների,
Բայց կաքաւում եմ միշտ դևերի հետ:
Մարդկանցից գովուում, բայց պարսաւուում եմ տեսնողիդ կողմից:
Հողածիններից “երանի՜”, սակայն լուսորդներից լսում եմ “աւա՜ղ”.
Հաճոյանում եմ հետին ռամիկին,
Ընկնում եմ աչքից մեծ թագաւորիդ.
Դատաւորի սուրբ ատեանը թողած՝
Աղերս եմ անում խառնիճաղանճին.
Վեհերից մերժուած՝ խաժամուժների մէջ եմ սողոսկում:
Բայց իրականում ճայի գոյն ունեմ.
Մօտենում եմ, որ դաշն հաստատեմ,
Բայց ուխտակորոյս վռնտուում եմ դուրս.
Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես, վաղը՝ խելագար.
Թողած տեղունի պատուիրանները՝
Հետևում եմ միշտ օձի սադրանքին:
Արիանում եմ կտրիճի նման,
Կրում եմ օրուան ծանրութիւնները,
Բայց վարձքի ժամին մնում եմ անմաս.
Հեռուից խօսում եմ ճոռոմ ու մեծ-մեծ,
Սակայն պապանձուում ու կարկամում եմ պատասխան տալիս.
Արևածագին հարուստ եմ թուում,
Իսկ մայրամուտին դեգերում եմ ու հածում ձեռնունայն:
Ծերակուտական աթոռին բազմած՝
Ընկերակցում եմ խելայեղներին:
Ննջում եմ ահ ու տարակուսանքով,
Արհաւիրքներով զարհուրած՝ զարթնում:
Անդաստանները սրտիս հերկում եմ վատշէնաբար:
Փութաջան եմ միշտ չարիքների մեջ, անառակ որդիս,
Ես՝ անվերադարձ տարագրեալս,
Մոլորս անզղջում, տրտումս անսփոփ, ինքնակամ գերիս
Ապականութեան ու մահուան ծառաս,
Անողոքելի բազմաչարչարս,
Մատնութեամբ կորածս անփրկելի,
Անպատուաստելի պատառոտուածս,
Հանգած մարածս անարծարծելի,
Անկազդուրելի հէգ խորտակուածս
Ու կործանուածս աննորոգելի:
Եւ եթէ պէտք է ասել աւելի խիստ նախատինքներ,
Կը գրեմ այստեղ, կը գրեմ անվերջ
Ու չեմ խնայի անօրէն անձիս,
Որ կռիւների կոյտ է գեհէնում այրուելու համար:
Նախանձ ծնունդ եմ, նախկին հողածին Կայէնի նման,
Ես էլ երկնային մի նոր Ադամի.
Եւ որպէս նշան ամբաստանութեան
Կրում եմ իմ մէջ աշխարհում ոչ թէ շնչառութիւնս,
Այլ նախատինքիս խօսքերը միայն:
Շար . 19
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 19 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Արդ որովհետև քո աստուածային հոգատար ձեռքով՝
Սիրուդ մէջ, ինչպէս զտող քուրայում.
Շարունակ եռում՝ չեմ պարզուում երբեք,
Խառնուում եմ անվերջ ձուլուելու համար, բայց չեմ միանում,
Ուստի երկնաւոր դու արծաթագործ.
Իմ գոյութեան ամենահնար
Արուեստաւոր ու ճարտարապետ իմ,
Զուր ես աշխատում, ջանում ինձ համար:
Ըստ մարգարէի յայտնի առակի,
Իմ չարութիւնը չհալուեց երբեք:
Եւ ահա այսպէս, սաստիկ մոլեգնած՝
Մի ողորմելի ու մի դիւախաբ խելագարի պէս
Բարբաջում եմ միշտ յանդուգն ու անկարգ,
Որով աւելի բազմապատկում եմ պարտք ու մեղքերս,
Քան թէ հաշտութեան մի հնար գտնում:
Եւ արդ, որպէսզի հանդերձեալների
Համար պատրաստած տանջարաններում
Դէպքերն անընտել, պատահարները անվարժ, անսովոր,
Դիպուածներն անփորձ ու անօրինակ չթուան յանկարծ,
Այստեղ մարմնիս մէջ անմոռաց պահեց
Մնացորդները նախկին անէծքի,
Որպէսզի փոքր ու անարգ տարրերին
Ընտելանալով՝ մեծին սովորենք:
***
Կան որովայնի ինքնածին ճապուկ
Խլրտուն պէս-պէս բոկոտ-ճիճուներ,
Աղիքների գարշ որդեր գաղտնակուր,
Հրափայլ, այրող պալար-այտուցներ,
Պզուկներ, պուտեր, բոցի պէս կիզող,
Անիծներ անձև, քրտնածին, գազիր
Կակծեցուցիչ, եռքոր յարուցող ոհմակներ անարգ
Եւ հրոսակներ վայրենաբարոյ,
Որ ինչպէս դևեր գիշերամարտիկ,
Ինչպէս մենազէն ու խաւարասէր գնդեր բարբարոս
Եւ արաբական խոլ ու քանասար, կատաղի գայլեր,
Կոր-կոր ընթացքով, գոյնով արջնաթոյր
Եւ կարիճների խայթոցների պէս
Կչկնապարոյր ու կռածայր կտուցով,
Ասես թե դժնիկ փշերով, անվերջ
Խայթում, խոցոտում, ծծում, քամում են արիւնը խոնաւ
Եւ անկողնի մէջ, հանգստի մահճում
Չարչրկում, լլկում ու տանջում են մեզ:
Իսկ եթէ մէկը ձեռքը մեկնի յանկարծ
Արժանի պատիժ փոխհատուցելու,
Իսկոյն զգում են իրենց պատճառած վնասը մարդուն
Եւ լերկամարմին իրենց չքութեամբ,
Ասես թև առած, թռչում են փութով
Ու ոստոստելով մարախների պէս՝
Փախուստ են տալիս ամէն ուղղութեամբ
Եւ բազմապատիր ու նենգաբարոյ աղուէսի նման
Խորամանկելով՝ մտնում ծակուծուկ,
Որպէսզի փրկուեն մահուան երկիւղից:
Այսքան չքոտի իրենց երկիւղութեամբ՝
Ոչ միայն գեղջուկ, խառնիճաղանճ ու ռամիկ մարդկանց,
Այլև ահարկու և հզօրազօր թագաւորներին
Փախցնում, վտարում, հանում են նրանք
Դէպի բարձրաբերձ վերնայարկերը ապարանքների
Կամ թէ ստիպում ապրել բացօթեայ:
Քաջարի մարդիկ, որ ամբոխների վրայ իշխեցին,
Որոնք տիրեցին ժողովուրդների
Ու շատ ազգերի քաղաքներ առան,
Խոստովանում են պարտութիւնն իրենց յաղթ բազուկների
Ասելով՝ քանզի չկարողացանք
Մենք դիմակայլ մեզնից աւելի զօրաւորներին
Ուստի խոյս տալով՝ հասել ենք այստեղ:
***
Անպիտան եմ ես ամէն ինչի մէջ
Եւ պարսաւելի՝ որքան խօսքերը զօր են ասելու.
Ես, որ նիրհում եմ, մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ, երբ որ զգաստ եմ թուում,
Բարեպաշտելիս զայրանում եմ
Եւ վրիպում եմ աղօթք անելիս.
Ընթացքիս պահին կանգնում եմ տարտամ,
Դեռ չարդարացած՝ նորից մեղանչում,
Դեռ չխաղաղած՝ յուզուում եմ դարձեալ,
Արշաւ չսկսած, իսկոյն նահանջում,
Գնալուս պահին ընկրկում եմ ետ,
Լոյսն եմ պղտորում խաւարի մասով,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարու հինուածքին հիւսում եմ չարիք,
Ոտքի չկանգնած՝ ընկնում եմ կրկին:
Ծաղկում եմ, սակայն պտուղ չեմ տալիս,
Ասում եմ, սակայն չեմ անում ոչինչ,
Խոստանում եմ, բայց չեմ գործադրում,
Պարտաւորուում եմ և չեմ կատարում,
Ձեռքս պարզում եմ, բայց քաշում եմ ետ,
Ցուցադրում եմ և չեմ ընծայում,
Մօտեցնում եմ, սակայն չեմ տալիս:
Վիրաւորուում եմ՝ դեռ չդարմանած նախկին վէրքերս,
Դեռ չհաշտեցրած՝ խռովում նորից:
Անիրաւօրէն դատում եմ դիմում
Եւ ինքս եմ դատուում արդար ու իրաւ.
Գրուում եմ, սակայն ջնջուում եմ իսկոյն.
Նաւարկում եմ, բայց շեղուում եմ գծից,
Սկսում եմ և չեմ հասնում վերջին:
Դեռ չամրապնդուած՝ խախտուում եմ դարձեալ,
Չլցուած՝ նորից մնում եմ թափուր,
Այստեղ մի փոքր կարգի եմ գալիս, այնտեղ՝ քայքայուում.
Դեռ չհաւաքուած՝ ցրուում եմ կրկին,
Հիմքը գցում եմ, բայց չեմ աւարտում:
Մէկը՝ վաստակում, սպառում եմ բիւր,
Գանձում՝ աննշան, վատնում եմ անթիւ:
Ուրիշներին եմ խրատում, մինչդեռ ես ինքս եմ անփորձ.
Սովորում եմ միշտ, սակայն ճշմարիտ
Գիտութեան հասու չեմ դառնում երբեք:
Մարած չարիքն եմ արծարծում նորից.
Հազիւ մի փոքր սիրտ առած՝ դարձեալ լքուում եմ անյոյյս.
Լարուում եմ, սակայն հենց տեղն աւ տեղը թուլանում կրկին:
Այս կարկատում եմ, այն պատառոտում
Եղինջը քաղում, տնկում եմ տատասկ:
Հազիւ բարձրացած՝ ցած եմ գլորուում.
Մտնում եմ բոյնը՝ որպէս աղաւնի,
Բայց դուրս եմ ելնում որպէս ագռաւ.
Գալիս եմ ճերմակ, վերադառնում եմ լրիւ սևացած:
Քեզ դաւանող եմ համարում ինքս ինձ.
Սակայն նուիրում եմ սպանողին.
Հազիւ հանդիպած թիկունք եմ դարձնում:
Մաքրուում եմ և մրոտուում դարձեալ,
Լուացուում եմ և իսկոյն զազրոտում:
Դաւթի կերպարանք առած՝ անում եմ գործը Սաւուղի.
Շրթունքներով ճշմարտում եմ, բայց սրտովս՝ ստում:
Աջով տնտեսում, ցրում եմ ձախով.
Ցորեն ցանելիս, որոմ եմ խառնում:
Իջած բարձրագոյն իմաստութիւնից՝
Դառնում եմ ես այն, ինչ որ ինքս կամ.
Դրսից առնում եմ հրեշտակի տեսք, ներքուստ՝ դիւանում.
Ոտքով հաստատուում, բայց տատանուում եմ շարունակ մտքով.
Սուտ ձևանում եմ, իրօք խոտորուում.
Կեղծում եմ արդար, սակայն գործում եմ ամբարշտութիւն.
Դասուում եմ կարգը հեզամիտների,
Բայց կաքաւում եմ միշտ դևերի հետ:
Մարդկանցից գովուում, բայց պարսաւուում եմ տեսնողիդ կողմից:
Հողածիններից “երանի՜”, սակայն լուսորդներից լսում եմ “աւա՜ղ”.
Հաճոյանում եմ հետին ռամիկին,
Ընկնում եմ աչքից մեծ թագաւորիդ.
Դատաւորի սուրբ ատեանը թողած՝
Աղերս եմ անում խառնիճաղանճին.
Վեհերից մերժուած՝ խաժամուժների մէջ եմ սողոսկում:
Բայց իրականում ճայի գոյն ունեմ.
Մօտենում եմ, որ դաշն հաստատեմ,
Բայց ուխտակորոյս վռնտուում եմ դուրս.
Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես, վաղը՝ խելագար.
Թողած տեղունի պատուիրանները՝
Հետևում եմ միշտ օձի սադրանքին:
Արիանում եմ կտրիճի նման,
Կրում եմ օրուան ծանրութիւնները,
Բայց վարձքի ժամին մնում եմ անմաս.
Հեռուից խօսում եմ ճոռոմ ու մեծ-մեծ,
Սակայն պապանձուում ու կարկամում եմ պատասխան տալիս.
Արևածագին հարուստ եմ թուում,
Իսկ մայրամուտին դեգերում եմ ու հածում ձեռնունայն:
Ծերակուտական աթոռին բազմած՝
Ընկերակցում եմ խելայեղներին:
Ննջում եմ ահ ու տարակուսանքով,
Արհաւիրքներով զարհուրած՝ զարթնում:
Անդաստանները սրտիս հերկում եմ վատշէնաբար:
Փութաջան եմ միշտ չարիքների մեջ, անառակ որդիս,
Ես՝ անվերադարձ տարագրեալս,
Մոլորս անզղջում, տրտումս անսփոփ, ինքնակամ գերիս
Ապականութեան ու մահուան ծառաս,
Անողոքելի բազմաչարչարս,
Մատնութեամբ կորածս անփրկելի,
Անպատուաստելի պատառոտուածս,
Հանգած մարածս անարծարծելի,
Անկազդուրելի հէգ խորտակուածս
Ու կործանուածս աննորոգելի:
Եւ եթէ պէտք է ասել աւելի խիստ նախատինքներ,
Կը գրեմ այստեղ, կը գրեմ անվերջ
Ու չեմ խնայի անօրէն անձիս,
Որ կռիւների կոյտ է գեհէնում այրուելու համար:
Նախանձ ծնունդ եմ, նախկին հողածին Կայէնի նման,
Ես էլ երկնային մի նոր Ադամի.
Եւ որպէս նշան ամբաստանութեան
Կրում եմ իմ մէջ աշխարհում ոչ թէ շնչառութիւնս,
Այլ նախատինքիս խօսքերը միայն:
Շար . 19
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Սիրուդ մէջ, ինչպէս զտող քուրայում.
Շարունակ եռում՝ չեմ պարզուում երբեք,
Խառնուում եմ անվերջ ձուլուելու համար, բայց չեմ միանում,
Ուստի երկնաւոր դու արծաթագործ.
Իմ գոյութեան ամենահնար
Արուեստաւոր ու ճարտարապետ իմ,
Զուր ես աշխատում, ջանում ինձ համար:
Ըստ մարգարէի յայտնի առակի,
Իմ չարութիւնը չհալուեց երբեք:
Եւ ահա այսպէս, սաստիկ մոլեգնած՝
Մի ողորմելի ու մի դիւախաբ խելագարի պէս
Բարբաջում եմ միշտ յանդուգն ու անկարգ,
Որով աւելի բազմապատկում եմ պարտք ու մեղքերս,
Քան թէ հաշտութեան մի հնար գտնում:
Եւ արդ, որպէսզի հանդերձեալների
Համար պատրաստած տանջարաններում
Դէպքերն անընտել, պատահարները անվարժ, անսովոր,
Դիպուածներն անփորձ ու անօրինակ չթուան յանկարծ,
Այստեղ մարմնիս մէջ անմոռաց պահեց
Մնացորդները նախկին անէծքի,
Որպէսզի փոքր ու անարգ տարրերին
Ընտելանալով՝ մեծին սովորենք:
***
Կան որովայնի ինքնածին ճապուկ
Խլրտուն պէս-պէս բոկոտ-ճիճուներ,
Աղիքների գարշ որդեր գաղտնակուր,
Հրափայլ, այրող պալար-այտուցներ,
Պզուկներ, պուտեր, բոցի պէս կիզող,
Անիծներ անձև, քրտնածին, գազիր
Կակծեցուցիչ, եռքոր յարուցող ոհմակներ անարգ
Եւ հրոսակներ վայրենաբարոյ,
Որ ինչպէս դևեր գիշերամարտիկ,
Ինչպէս մենազէն ու խաւարասէր գնդեր բարբարոս
Եւ արաբական խոլ ու քանասար, կատաղի գայլեր,
Կոր-կոր ընթացքով, գոյնով արջնաթոյր
Եւ կարիճների խայթոցների պէս
Կչկնապարոյր ու կռածայր կտուցով,
Ասես թե դժնիկ փշերով, անվերջ
Խայթում, խոցոտում, ծծում, քամում են արիւնը խոնաւ
Եւ անկողնի մէջ, հանգստի մահճում
Չարչրկում, լլկում ու տանջում են մեզ:
Իսկ եթէ մէկը ձեռքը մեկնի յանկարծ
Արժանի պատիժ փոխհատուցելու,
Իսկոյն զգում են իրենց պատճառած վնասը մարդուն
Եւ լերկամարմին իրենց չքութեամբ,
Ասես թև առած, թռչում են փութով
Ու ոստոստելով մարախների պէս՝
Փախուստ են տալիս ամէն ուղղութեամբ
Եւ բազմապատիր ու նենգաբարոյ աղուէսի նման
Խորամանկելով՝ մտնում ծակուծուկ,
Որպէսզի փրկուեն մահուան երկիւղից:
Այսքան չքոտի իրենց երկիւղութեամբ՝
Ոչ միայն գեղջուկ, խառնիճաղանճ ու ռամիկ մարդկանց,
Այլև ահարկու և հզօրազօր թագաւորներին
Փախցնում, վտարում, հանում են նրանք
Դէպի բարձրաբերձ վերնայարկերը ապարանքների
Կամ թէ ստիպում ապրել բացօթեայ:
Քաջարի մարդիկ, որ ամբոխների վրայ իշխեցին,
Որոնք տիրեցին ժողովուրդների
Ու շատ ազգերի քաղաքներ առան,
Խոստովանում են պարտութիւնն իրենց յաղթ բազուկների
Ասելով՝ քանզի չկարողացանք
Մենք դիմակայլ մեզնից աւելի զօրաւորներին
Ուստի խոյս տալով՝ հասել ենք այստեղ:
***
Անպիտան եմ ես ամէն ինչի մէջ
Եւ պարսաւելի՝ որքան խօսքերը զօր են ասելու.
Ես, որ նիրհում եմ, մինչդեռ արթուն եմ,
Թմրում եմ, երբ որ զգաստ եմ թուում,
Բարեպաշտելիս զայրանում եմ
Եւ վրիպում եմ աղօթք անելիս.
Ընթացքիս պահին կանգնում եմ տարտամ,
Դեռ չարդարացած՝ նորից մեղանչում,
Դեռ չխաղաղած՝ յուզուում եմ դարձեալ,
Արշաւ չսկսած, իսկոյն նահանջում,
Գնալուս պահին ընկրկում եմ ետ,
Լոյսն եմ պղտորում խաւարի մասով,
Օշինդր եմ խառնում քաղցր համի հետ,
Բարու հինուածքին հիւսում եմ չարիք,
Ոտքի չկանգնած՝ ընկնում եմ կրկին:
Ծաղկում եմ, սակայն պտուղ չեմ տալիս,
Ասում եմ, սակայն չեմ անում ոչինչ,
Խոստանում եմ, բայց չեմ գործադրում,
Պարտաւորուում եմ և չեմ կատարում,
Ձեռքս պարզում եմ, բայց քաշում եմ ետ,
Ցուցադրում եմ և չեմ ընծայում,
Մօտեցնում եմ, սակայն չեմ տալիս:
Վիրաւորուում եմ՝ դեռ չդարմանած նախկին վէրքերս,
Դեռ չհաշտեցրած՝ խռովում նորից:
Անիրաւօրէն դատում եմ դիմում
Եւ ինքս եմ դատուում արդար ու իրաւ.
Գրուում եմ, սակայն ջնջուում եմ իսկոյն.
Նաւարկում եմ, բայց շեղուում եմ գծից,
Սկսում եմ և չեմ հասնում վերջին:
Դեռ չամրապնդուած՝ խախտուում եմ դարձեալ,
Չլցուած՝ նորից մնում եմ թափուր,
Այստեղ մի փոքր կարգի եմ գալիս, այնտեղ՝ քայքայուում.
Դեռ չհաւաքուած՝ ցրուում եմ կրկին,
Հիմքը գցում եմ, բայց չեմ աւարտում:
Մէկը՝ վաստակում, սպառում եմ բիւր,
Գանձում՝ աննշան, վատնում եմ անթիւ:
Ուրիշներին եմ խրատում, մինչդեռ ես ինքս եմ անփորձ.
Սովորում եմ միշտ, սակայն ճշմարիտ
Գիտութեան հասու չեմ դառնում երբեք:
Մարած չարիքն եմ արծարծում նորից.
Հազիւ մի փոքր սիրտ առած՝ դարձեալ լքուում եմ անյոյյս.
Լարուում եմ, սակայն հենց տեղն աւ տեղը թուլանում կրկին:
Այս կարկատում եմ, այն պատառոտում
Եղինջը քաղում, տնկում եմ տատասկ:
Հազիւ բարձրացած՝ ցած եմ գլորուում.
Մտնում եմ բոյնը՝ որպէս աղաւնի,
Բայց դուրս եմ ելնում որպէս ագռաւ.
Գալիս եմ ճերմակ, վերադառնում եմ լրիւ սևացած:
Քեզ դաւանող եմ համարում ինքս ինձ.
Սակայն նուիրում եմ սպանողին.
Հազիւ հանդիպած թիկունք եմ դարձնում:
Մաքրուում եմ և մրոտուում դարձեալ,
Լուացուում եմ և իսկոյն զազրոտում:
Դաւթի կերպարանք առած՝ անում եմ գործը Սաւուղի.
Շրթունքներով ճշմարտում եմ, բայց սրտովս՝ ստում:
Աջով տնտեսում, ցրում եմ ձախով.
Ցորեն ցանելիս, որոմ եմ խառնում:
Իջած բարձրագոյն իմաստութիւնից՝
Դառնում եմ ես այն, ինչ որ ինքս կամ.
Դրսից առնում եմ հրեշտակի տեսք, ներքուստ՝ դիւանում.
Ոտքով հաստատուում, բայց տատանուում եմ շարունակ մտքով.
Սուտ ձևանում եմ, իրօք խոտորուում.
Կեղծում եմ արդար, սակայն գործում եմ ամբարշտութիւն.
Դասուում եմ կարգը հեզամիտների,
Բայց կաքաւում եմ միշտ դևերի հետ:
Մարդկանցից գովուում, բայց պարսաւուում եմ տեսնողիդ կողմից:
Հողածիններից “երանի՜”, սակայն լուսորդներից լսում եմ “աւա՜ղ”.
Հաճոյանում եմ հետին ռամիկին,
Ընկնում եմ աչքից մեծ թագաւորիդ.
Դատաւորի սուրբ ատեանը թողած՝
Աղերս եմ անում խառնիճաղանճին.
Վեհերից մերժուած՝ խաժամուժների մէջ եմ սողոսկում:
Բայց իրականում ճայի գոյն ունեմ.
Մօտենում եմ, որ դաշն հաստատեմ,
Բայց ուխտակորոյս վռնտուում եմ դուրս.
Այսօր մի մաքուր հոգեկիր եմ ես, վաղը՝ խելագար.
Թողած տեղունի պատուիրանները՝
Հետևում եմ միշտ օձի սադրանքին:
Արիանում եմ կտրիճի նման,
Կրում եմ օրուան ծանրութիւնները,
Բայց վարձքի ժամին մնում եմ անմաս.
Հեռուից խօսում եմ ճոռոմ ու մեծ-մեծ,
Սակայն պապանձուում ու կարկամում եմ պատասխան տալիս.
Արևածագին հարուստ եմ թուում,
Իսկ մայրամուտին դեգերում եմ ու հածում ձեռնունայն:
Ծերակուտական աթոռին բազմած՝
Ընկերակցում եմ խելայեղներին:
Ննջում եմ ահ ու տարակուսանքով,
Արհաւիրքներով զարհուրած՝ զարթնում:
Անդաստանները սրտիս հերկում եմ վատշէնաբար:
Փութաջան եմ միշտ չարիքների մեջ, անառակ որդիս,
Ես՝ անվերադարձ տարագրեալս,
Մոլորս անզղջում, տրտումս անսփոփ, ինքնակամ գերիս
Ապականութեան ու մահուան ծառաս,
Անողոքելի բազմաչարչարս,
Մատնութեամբ կորածս անփրկելի,
Անպատուաստելի պատառոտուածս,
Հանգած մարածս անարծարծելի,
Անկազդուրելի հէգ խորտակուածս
Ու կործանուածս աննորոգելի:
Եւ եթէ պէտք է ասել աւելի խիստ նախատինքներ,
Կը գրեմ այստեղ, կը գրեմ անվերջ
Ու չեմ խնայի անօրէն անձիս,
Որ կռիւների կոյտ է գեհէնում այրուելու համար:
Նախանձ ծնունդ եմ, նախկին հողածին Կայէնի նման,
Ես էլ երկնային մի նոր Ադամի.
Եւ որպէս նշան ամբաստանութեան
Կրում եմ իմ մէջ աշխարհում ոչ թէ շնչառութիւնս,
Այլ նախատինքիս խօսքերը միայն:
Շար . 19
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Thursday, June 14, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 18 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Լքելով բոլոր երախտիքները բարերար Աստծու՝
Հակամէտ եղայ չարին՝ նրա հետ
Դժոխքի խորքը նայելու համար
Ես, անարժանս ամէն բարիքի,
Երախտամոռս անշնորհակալ,դրժողս սիրոյ,
Կաշկանդուածս պիրկ մեղքի թոկերով,
Խոցուածս խորքից երիկամներիս,
Որ արմաւենու ծառ եմ բզկտուած,
Աղարտուած գինի,հեղեղուած ցորեն,
Ջնջուած մուրհակ,պատռուած վճիռ,խարդախուած կնիք,
Դիմափոխուած տեսք,այրուած հանդերձանք,
Կորած ըմպանակ,խորասուզուած նաւ,
Փշրուած մարգարիտ,ընկղմած գոհար,
Չորացած մի տունկ,խորտակուած նեցուկ,
Իսպառ փտած փայտ,եղծուած մանրագոր,
Փլատակուած տուն,խարխլուած խորան,արմատախիլ բոյս,
Իւղ՝ թափուած աղբոտ հրապարակում,
Մոխրակոյտերի վրայ հոսած կաթ,
Դժնի մահապարտ քաջերի գնդում:
Քանզի շարունակ անձն իմ ողբալի,
Հին Բաբելոնի օրինակներով,
Երուսաղէմի հետ խրատ լսեց
Մարգարէներից, բայց չխրատուեց:
Եւ ահա, այստեղ անգոսնում գտայ, այնտեղ անարգանք,
Այստեղ՝ դսրովում, իսկ այնտեղ՝ պարսաւներ,
Այստեղ՝ ծանակում, իսկ այնտեղ՝ նախատինք,
Այստեղ՝ դառնութիւն, այնտեղ՝ կշտամբանք,
Այստեղ՝ վարանում, իսկ այնտեղ՝ լքում,
Այստեղ՝ հեծութիւն, իսկ այնտեղ՝ հառաչանք,
Այստեղ՝ կասկածներ, այնտեղ՝ իրացում,
Այստեղ՝ տագնապներ, այնտեղ՝ հատուցում,
Այստեղ՝ փորձութիւն, այնտեղ՝ դատաստան,
Ուր չի լինի ո´չ իրաւունքի խօսք, ո´չ ձայն աղերսի,
Ո´չ օրերը՝ թիւ, ո´չ ժամանակը վախճան կ'ունենան,
Ո´չ յուսոյ շաւիղ կը գտնես, ո´չ էլ՝ ողորմութեան դուռ,
Ո´չ պահապան աջ, ո´չ էլ օգնող ձեռք:
***
Ինչպէ՞ս դադարի ողբերգութիւնս
Կամ ինչպէ՞ս, ինչպէ՞ս ցամաքի հեղեղն արտասուքներիս:
Զի եթէ նոյնիսկ քառավտակեան
Գետերը, որոնք լայն եւ յորդահոս ծաւալումներիս:
Ոռոգում են ողջ եդեմն ու երկիր՝
Լիառատ կերպով բախշուած բոլորին,
Իրենց ակունքով ու հոսանքներով լցուեն աչքերս,
Դարձեալ չեն կարող մարել բոցն ահեղ անթիւ մեղքերիս:
Կամ մարգարէի իղձի համաձայն
Գլուխս անվերջ լցուի ջրերով,
Իսկ տեսողութեան ճրագարաններս աղբիւրներ յորդեն,
Անզօր պիտ լինեն կործանուած հոգուս
Վիշտն ու ցաւերը ողբալու համար:
Ոչ էլ բանահիւս ու լալկան կանանց
Բազմութիւնը ողջ անվերջ քայլերով
Կը կարողանաս երգի վերածել ու երգելով պատմել
Վիրաւոր սրտիս ու հոգուս կսկիծն ու աղէտները:
***
Իմ լինելութեան օրն է նզովուած,
Եւ ոչ թէ Յոբի կամ Երեմիայի,
Որոնցից մէկին նոյնիսկ չարժի այս աշխարհը ամբողջ.
Ոչ թէ մերժելի,այլ տօնելի է ծնունդը նրանց:
Պատշաճում է այդ անէծքն այն օրուան,
Երբ աշխարհ եկայ ես՝ անարժանս լոյսի,բարիքի,
Կորստեան որդիս,մահուան դրացիս,մեղքի մշակս
Եւ արբանեակս անօրինութեան:
Չմնացի ես հաստատ,բարերար
Կեանքի այն ուխտին,որ սահմանեցիր.
Չհետևեցի անմահացուցիչ
Ու կենդանանար քո պատուիրանին.
Չչարչարուեցի երբեք արմտիք հնձելու համար,
Որ խռովայոյզ ձմեռնամուտին
Պատրաստուած լինեմ կերակրուելու.
Չկառուցեցի ամրակուռ որմեր
Եւ ոչ էլ յարկիս ձեղուն ձգեցի,
Որ պատսպարուած լինեմ մրրկաշունչ փոթորիկներից.
Չամբարեցի գէթ մի փոքր պաշար
Անհատնում ուղին դուրս գալուց առաջ,
Կը կեղեքեն ինձ չնչին մուկերի
Մորմոքեցուցիչ ճիրաններն անզօր:
Եթէ թաքնուած կուչ գամ մի խորշում շտեմարանի,
Գարշ ու աղտեղի գորտերը պիտի զզուեցնեն ինձ:
Անդաստաններում եթէ ինչ-որ տեղ գտնեմ ապաստան,
Պիտի պաշարեն անթիւ տարմերը շնաճանճերի:
Մի կողմ եմ թողնում խառնիճ մարախի բանակներն հզօր,
Թունաւոր թրթուր, անշունչ թուացող այլ չքոտիներ,
Մրրկարծ կարկուտ, աւերիչ եղեամ,
Որոնք մեր աչքին թէպէտև անզէն, խղճուկ են թուում,
Սակայն Աստծու մի ակնարկումով՝
Այնպէ՜ս ուժգնօրէն հարուած հասցրին
Ամբարտաւան ու գոռ փարաւոնի հզօր տէրութեան,
Որ բռնապետին յաղթելով՝ տեղից դուրս վռնտեցին:
Սրանք հոգետանջ, գաղտնի վնասող
Այն լլկանքների ու տանջանքների
Գոյաձևերն են, գաղտնի ու ծածուկ,
Որ եգիպտացի անօրէնները կրեցին այնժամ:
Շար . 18
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Հակամէտ եղայ չարին՝ նրա հետ
Դժոխքի խորքը նայելու համար
Ես, անարժանս ամէն բարիքի,
Երախտամոռս անշնորհակալ,դրժողս սիրոյ,
Կաշկանդուածս պիրկ մեղքի թոկերով,
Խոցուածս խորքից երիկամներիս,
Որ արմաւենու ծառ եմ բզկտուած,
Աղարտուած գինի,հեղեղուած ցորեն,
Ջնջուած մուրհակ,պատռուած վճիռ,խարդախուած կնիք,
Դիմափոխուած տեսք,այրուած հանդերձանք,
Կորած ըմպանակ,խորասուզուած նաւ,
Փշրուած մարգարիտ,ընկղմած գոհար,
Չորացած մի տունկ,խորտակուած նեցուկ,
Իսպառ փտած փայտ,եղծուած մանրագոր,
Փլատակուած տուն,խարխլուած խորան,արմատախիլ բոյս,
Իւղ՝ թափուած աղբոտ հրապարակում,
Մոխրակոյտերի վրայ հոսած կաթ,
Դժնի մահապարտ քաջերի գնդում:
Քանզի շարունակ անձն իմ ողբալի,
Հին Բաբելոնի օրինակներով,
Երուսաղէմի հետ խրատ լսեց
Մարգարէներից, բայց չխրատուեց:
Եւ ահա, այստեղ անգոսնում գտայ, այնտեղ անարգանք,
Այստեղ՝ դսրովում, իսկ այնտեղ՝ պարսաւներ,
Այստեղ՝ ծանակում, իսկ այնտեղ՝ նախատինք,
Այստեղ՝ դառնութիւն, այնտեղ՝ կշտամբանք,
Այստեղ՝ վարանում, իսկ այնտեղ՝ լքում,
Այստեղ՝ հեծութիւն, իսկ այնտեղ՝ հառաչանք,
Այստեղ՝ կասկածներ, այնտեղ՝ իրացում,
Այստեղ՝ տագնապներ, այնտեղ՝ հատուցում,
Այստեղ՝ փորձութիւն, այնտեղ՝ դատաստան,
Ուր չի լինի ո´չ իրաւունքի խօսք, ո´չ ձայն աղերսի,
Ո´չ օրերը՝ թիւ, ո´չ ժամանակը վախճան կ'ունենան,
Ո´չ յուսոյ շաւիղ կը գտնես, ո´չ էլ՝ ողորմութեան դուռ,
Ո´չ պահապան աջ, ո´չ էլ օգնող ձեռք:
***
Ինչպէ՞ս դադարի ողբերգութիւնս
Կամ ինչպէ՞ս, ինչպէ՞ս ցամաքի հեղեղն արտասուքներիս:
Զի եթէ նոյնիսկ քառավտակեան
Գետերը, որոնք լայն եւ յորդահոս ծաւալումներիս:
Ոռոգում են ողջ եդեմն ու երկիր՝
Լիառատ կերպով բախշուած բոլորին,
Իրենց ակունքով ու հոսանքներով լցուեն աչքերս,
Դարձեալ չեն կարող մարել բոցն ահեղ անթիւ մեղքերիս:
Կամ մարգարէի իղձի համաձայն
Գլուխս անվերջ լցուի ջրերով,
Իսկ տեսողութեան ճրագարաններս աղբիւրներ յորդեն,
Անզօր պիտ լինեն կործանուած հոգուս
Վիշտն ու ցաւերը ողբալու համար:
Ոչ էլ բանահիւս ու լալկան կանանց
Բազմութիւնը ողջ անվերջ քայլերով
Կը կարողանաս երգի վերածել ու երգելով պատմել
Վիրաւոր սրտիս ու հոգուս կսկիծն ու աղէտները:
***
Իմ լինելութեան օրն է նզովուած,
Եւ ոչ թէ Յոբի կամ Երեմիայի,
Որոնցից մէկին նոյնիսկ չարժի այս աշխարհը ամբողջ.
Ոչ թէ մերժելի,այլ տօնելի է ծնունդը նրանց:
Պատշաճում է այդ անէծքն այն օրուան,
Երբ աշխարհ եկայ ես՝ անարժանս լոյսի,բարիքի,
Կորստեան որդիս,մահուան դրացիս,մեղքի մշակս
Եւ արբանեակս անօրինութեան:
Չմնացի ես հաստատ,բարերար
Կեանքի այն ուխտին,որ սահմանեցիր.
Չհետևեցի անմահացուցիչ
Ու կենդանանար քո պատուիրանին.
Չչարչարուեցի երբեք արմտիք հնձելու համար,
Որ խռովայոյզ ձմեռնամուտին
Պատրաստուած լինեմ կերակրուելու.
Չկառուցեցի ամրակուռ որմեր
Եւ ոչ էլ յարկիս ձեղուն ձգեցի,
Որ պատսպարուած լինեմ մրրկաշունչ փոթորիկներից.
Չամբարեցի գէթ մի փոքր պաշար
Անհատնում ուղին դուրս գալուց առաջ,
Կը կեղեքեն ինձ չնչին մուկերի
Մորմոքեցուցիչ ճիրաններն անզօր:
Եթէ թաքնուած կուչ գամ մի խորշում շտեմարանի,
Գարշ ու աղտեղի գորտերը պիտի զզուեցնեն ինձ:
Անդաստաններում եթէ ինչ-որ տեղ գտնեմ ապաստան,
Պիտի պաշարեն անթիւ տարմերը շնաճանճերի:
Մի կողմ եմ թողնում խառնիճ մարախի բանակներն հզօր,
Թունաւոր թրթուր, անշունչ թուացող այլ չքոտիներ,
Մրրկարծ կարկուտ, աւերիչ եղեամ,
Որոնք մեր աչքին թէպէտև անզէն, խղճուկ են թուում,
Սակայն Աստծու մի ակնարկումով՝
Այնպէ՜ս ուժգնօրէն հարուած հասցրին
Ամբարտաւան ու գոռ փարաւոնի հզօր տէրութեան,
Որ բռնապետին յաղթելով՝ տեղից դուրս վռնտեցին:
Սրանք հոգետանջ, գաղտնի վնասող
Այն լլկանքների ու տանջանքների
Գոյաձևերն են, գաղտնի ու ծածուկ,
Որ եգիպտացի անօրէնները կրեցին այնժամ:
Շար . 18
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 18 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Լքելով բոլոր երախտիքները բարերար Աստծու՝
Հակամէտ եղայ չարին՝ նրա հետ
Դժոխքի խորքը նայելու համար
Ես, անարժանս ամէն բարիքի,
Երախտամոռս անշնորհակալ,դրժողս սիրոյ,
Կաշկանդուածս պիրկ մեղքի թոկերով,
Խոցուածս խորքից երիկամներիս,
Որ արմաւենու ծառ եմ բզկտուած,
Աղարտուած գինի,հեղեղուած ցորեն,
Ջնջուած մուրհակ,պատռուած վճիռ,խարդախուած կնիք,
Դիմափոխուած տեսք,այրուած հանդերձանք,
Կորած ըմպանակ,խորասուզուած նաւ,
Փշրուած մարգարիտ,ընկղմած գոհար,
Չորացած մի տունկ,խորտակուած նեցուկ,
Իսպառ փտած փայտ,եղծուած մանրագոր,
Փլատակուած տուն,խարխլուած խորան,արմատախիլ բոյս,
Իւղ՝ թափուած աղբոտ հրապարակում,
Մոխրակոյտերի վրայ հոսած կաթ,
Դժնի մահապարտ քաջերի գնդում:
Քանզի շարունակ անձն իմ ողբալի,
Հին Բաբելոնի օրինակներով,
Երուսաղէմի հետ խրատ լսեց
Մարգարէներից, բայց չխրատուեց:
Եւ ահա, այստեղ անգոսնում գտայ, այնտեղ անարգանք,
Այստեղ՝ դսրովում, իսկ այնտեղ՝ պարսաւներ,
Այստեղ՝ ծանակում, իսկ այնտեղ՝ նախատինք,
Այստեղ՝ դառնութիւն, այնտեղ՝ կշտամբանք,
Այստեղ՝ վարանում, իսկ այնտեղ՝ լքում,
Այստեղ՝ հեծութիւն, իսկ այնտեղ՝ հառաչանք,
Այստեղ՝ կասկածներ, այնտեղ՝ իրացում,
Այստեղ՝ տագնապներ, այնտեղ՝ հատուցում,
Այստեղ՝ փորձութիւն, այնտեղ՝ դատաստան,
Ուր չի լինի ո´չ իրաւունքի խօսք, ո´չ ձայն աղերսի,
Ո´չ օրերը՝ թիւ, ո´չ ժամանակը վախճան կ'ունենան,
Ո´չ յուսոյ շաւիղ կը գտնես, ո´չ էլ՝ ողորմութեան դուռ,
Ո´չ պահապան աջ, ո´չ էլ օգնող ձեռք:
***
Ինչպէ՞ս դադարի ողբերգութիւնս
Կամ ինչպէ՞ս, ինչպէ՞ս ցամաքի հեղեղն արտասուքներիս:
Զի եթէ նոյնիսկ քառավտակեան
Գետերը, որոնք լայն եւ յորդահոս ծաւալումներիս:
Ոռոգում են ողջ եդեմն ու երկիր՝
Լիառատ կերպով բախշուած բոլորին,
Իրենց ակունքով ու հոսանքներով լցուեն աչքերս,
Դարձեալ չեն կարող մարել բոցն ահեղ անթիւ մեղքերիս:
Կամ մարգարէի իղձի համաձայն
Գլուխս անվերջ լցուի ջրերով,
Իսկ տեսողութեան ճրագարաններս աղբիւրներ յորդեն,
Անզօր պիտ լինեն կործանուած հոգուս
Վիշտն ու ցաւերը ողբալու համար:
Ոչ էլ բանահիւս ու լալկան կանանց
Բազմութիւնը ողջ անվերջ քայլերով
Կը կարողանաս երգի վերածել ու երգելով պատմել
Վիրաւոր սրտիս ու հոգուս կսկիծն ու աղէտները:
***
Իմ լինելութեան օրն է նզովուած,
Եւ ոչ թէ Յոբի կամ Երեմիայի,
Որոնցից մէկին նոյնիսկ չարժի այս աշխարհը ամբողջ.
Ոչ թէ մերժելի,այլ տօնելի է ծնունդը նրանց:
Պատշաճում է այդ անէծքն այն օրուան,
Երբ աշխարհ եկայ ես՝ անարժանս լոյսի,բարիքի,
Կորստեան որդիս,մահուան դրացիս,մեղքի մշակս
Եւ արբանեակս անօրինութեան:
Չմնացի ես հաստատ,բարերար
Կեանքի այն ուխտին,որ սահմանեցիր.
Չհետևեցի անմահացուցիչ
Ու կենդանանար քո պատուիրանին.
Չչարչարուեցի երբեք արմտիք հնձելու համար,
Որ խռովայոյզ ձմեռնամուտին
Պատրաստուած լինեմ կերակրուելու.
Չկառուցեցի ամրակուռ որմեր
Եւ ոչ էլ յարկիս ձեղուն ձգեցի,
Որ պատսպարուած լինեմ մրրկաշունչ փոթորիկներից.
Չամբարեցի գէթ մի փոքր պաշար
Անհատնում ուղին դուրս գալուց առաջ,
Կը կեղեքեն ինձ չնչին մուկերի
Մորմոքեցուցիչ ճիրաններն անզօր:
Եթէ թաքնուած կուչ գամ մի խորշում շտեմարանի,
Գարշ ու աղտեղի գորտերը պիտի զզուեցնեն ինձ:
Անդաստաններում եթէ ինչ-որ տեղ գտնեմ ապաստան,
Պիտի պաշարեն անթիւ տարմերը շնաճանճերի:
Մի կողմ եմ թողնում խառնիճ մարախի բանակներն հզօր,
Թունաւոր թրթուր, անշունչ թուացող այլ չքոտիներ,
Մրրկարծ կարկուտ, աւերիչ եղեամ,
Որոնք մեր աչքին թէպէտև անզէն, խղճուկ են թուում,
Սակայն Աստծու մի ակնարկումով՝
Այնպէ՜ս ուժգնօրէն հարուած հասցրին
Ամբարտաւան ու գոռ փարաւոնի հզօր տէրութեան,
Որ բռնապետին յաղթելով՝ տեղից դուրս վռնտեցին:
Սրանք հոգետանջ, գաղտնի վնասող
Այն լլկանքների ու տանջանքների
Գոյաձևերն են, գաղտնի ու ծածուկ,
Որ եգիպտացի անօրէնները կրեցին այնժամ:
Շար . 18
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Հակամէտ եղայ չարին՝ նրա հետ
Դժոխքի խորքը նայելու համար
Ես, անարժանս ամէն բարիքի,
Երախտամոռս անշնորհակալ,դրժողս սիրոյ,
Կաշկանդուածս պիրկ մեղքի թոկերով,
Խոցուածս խորքից երիկամներիս,
Որ արմաւենու ծառ եմ բզկտուած,
Աղարտուած գինի,հեղեղուած ցորեն,
Ջնջուած մուրհակ,պատռուած վճիռ,խարդախուած կնիք,
Դիմափոխուած տեսք,այրուած հանդերձանք,
Կորած ըմպանակ,խորասուզուած նաւ,
Փշրուած մարգարիտ,ընկղմած գոհար,
Չորացած մի տունկ,խորտակուած նեցուկ,
Իսպառ փտած փայտ,եղծուած մանրագոր,
Փլատակուած տուն,խարխլուած խորան,արմատախիլ բոյս,
Իւղ՝ թափուած աղբոտ հրապարակում,
Մոխրակոյտերի վրայ հոսած կաթ,
Դժնի մահապարտ քաջերի գնդում:
Քանզի շարունակ անձն իմ ողբալի,
Հին Բաբելոնի օրինակներով,
Երուսաղէմի հետ խրատ լսեց
Մարգարէներից, բայց չխրատուեց:
Եւ ահա, այստեղ անգոսնում գտայ, այնտեղ անարգանք,
Այստեղ՝ դսրովում, իսկ այնտեղ՝ պարսաւներ,
Այստեղ՝ ծանակում, իսկ այնտեղ՝ նախատինք,
Այստեղ՝ դառնութիւն, այնտեղ՝ կշտամբանք,
Այստեղ՝ վարանում, իսկ այնտեղ՝ լքում,
Այստեղ՝ հեծութիւն, իսկ այնտեղ՝ հառաչանք,
Այստեղ՝ կասկածներ, այնտեղ՝ իրացում,
Այստեղ՝ տագնապներ, այնտեղ՝ հատուցում,
Այստեղ՝ փորձութիւն, այնտեղ՝ դատաստան,
Ուր չի լինի ո´չ իրաւունքի խօսք, ո´չ ձայն աղերսի,
Ո´չ օրերը՝ թիւ, ո´չ ժամանակը վախճան կ'ունենան,
Ո´չ յուսոյ շաւիղ կը գտնես, ո´չ էլ՝ ողորմութեան դուռ,
Ո´չ պահապան աջ, ո´չ էլ օգնող ձեռք:
***
Ինչպէ՞ս դադարի ողբերգութիւնս
Կամ ինչպէ՞ս, ինչպէ՞ս ցամաքի հեղեղն արտասուքներիս:
Զի եթէ նոյնիսկ քառավտակեան
Գետերը, որոնք լայն եւ յորդահոս ծաւալումներիս:
Ոռոգում են ողջ եդեմն ու երկիր՝
Լիառատ կերպով բախշուած բոլորին,
Իրենց ակունքով ու հոսանքներով լցուեն աչքերս,
Դարձեալ չեն կարող մարել բոցն ահեղ անթիւ մեղքերիս:
Կամ մարգարէի իղձի համաձայն
Գլուխս անվերջ լցուի ջրերով,
Իսկ տեսողութեան ճրագարաններս աղբիւրներ յորդեն,
Անզօր պիտ լինեն կործանուած հոգուս
Վիշտն ու ցաւերը ողբալու համար:
Ոչ էլ բանահիւս ու լալկան կանանց
Բազմութիւնը ողջ անվերջ քայլերով
Կը կարողանաս երգի վերածել ու երգելով պատմել
Վիրաւոր սրտիս ու հոգուս կսկիծն ու աղէտները:
***
Իմ լինելութեան օրն է նզովուած,
Եւ ոչ թէ Յոբի կամ Երեմիայի,
Որոնցից մէկին նոյնիսկ չարժի այս աշխարհը ամբողջ.
Ոչ թէ մերժելի,այլ տօնելի է ծնունդը նրանց:
Պատշաճում է այդ անէծքն այն օրուան,
Երբ աշխարհ եկայ ես՝ անարժանս լոյսի,բարիքի,
Կորստեան որդիս,մահուան դրացիս,մեղքի մշակս
Եւ արբանեակս անօրինութեան:
Չմնացի ես հաստատ,բարերար
Կեանքի այն ուխտին,որ սահմանեցիր.
Չհետևեցի անմահացուցիչ
Ու կենդանանար քո պատուիրանին.
Չչարչարուեցի երբեք արմտիք հնձելու համար,
Որ խռովայոյզ ձմեռնամուտին
Պատրաստուած լինեմ կերակրուելու.
Չկառուցեցի ամրակուռ որմեր
Եւ ոչ էլ յարկիս ձեղուն ձգեցի,
Որ պատսպարուած լինեմ մրրկաշունչ փոթորիկներից.
Չամբարեցի գէթ մի փոքր պաշար
Անհատնում ուղին դուրս գալուց առաջ,
Կը կեղեքեն ինձ չնչին մուկերի
Մորմոքեցուցիչ ճիրաններն անզօր:
Եթէ թաքնուած կուչ գամ մի խորշում շտեմարանի,
Գարշ ու աղտեղի գորտերը պիտի զզուեցնեն ինձ:
Անդաստաններում եթէ ինչ-որ տեղ գտնեմ ապաստան,
Պիտի պաշարեն անթիւ տարմերը շնաճանճերի:
Մի կողմ եմ թողնում խառնիճ մարախի բանակներն հզօր,
Թունաւոր թրթուր, անշունչ թուացող այլ չքոտիներ,
Մրրկարծ կարկուտ, աւերիչ եղեամ,
Որոնք մեր աչքին թէպէտև անզէն, խղճուկ են թուում,
Սակայն Աստծու մի ակնարկումով՝
Այնպէ՜ս ուժգնօրէն հարուած հասցրին
Ամբարտաւան ու գոռ փարաւոնի հզօր տէրութեան,
Որ բռնապետին յաղթելով՝ տեղից դուրս վռնտեցին:
Սրանք հոգետանջ, գաղտնի վնասող
Այն լլկանքների ու տանջանքների
Գոյաձևերն են, գաղտնի ու ծածուկ,
Որ եգիպտացի անօրէնները կրեցին այնժամ:
Շար . 18
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Wednesday, June 13, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ)17 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Շնորհի´ր կրկին ողորմութիւնդ լքուածիս անօգ,
Ահաւոր,բարի,մարդասէր,գթած,խնամակալ,սուրբ,
Կենդանի,պայծառ,անմահ թագաւո´ր,
Ազդի´ր պանծալի խաչիդ զօրութեամբ
Անզգայացած երիկամունքիս
Եւ յուսալքուած անպտուղ սրտիս
Անդաստանների վրայ ուժգնօրէն,
Որպէսզի հզօր ամենակալիդ
Գթառատ կամքի օժանդակութեամբ
Որոտայ հոգիս ու վշտագնացիս աչքերով բղխի
Արտասուքների վարար վտակներ
Եւ ոռոգելով՝մաքրի փրկի ինձ՝ քեզ ի հաճութիւն,
Ամենապարգև տէրդ բոլորի,
Փառաւորեալդ յաւիտեանս,ամէն:
***
Աղբիւր գթութեան և ողորմութեան,
Բարեպարգև տէ´ր,որդի բարձրեալի Յիսուս Քրիստո´ս,
Գթա´,խնայի´ր ու մարդասիրի´ր,
Նայի´ր վտանգիս,հայեացք ձգի´ր իմ սրտաբեկութեան,
Թշուառութեանս վրայ խոնարհուի´ր,
Տե´ս տագնապներս ու տուայտանքներս անդարմանելի,
Կարեկից եղի´ր իմ կորստաբեր տառապանքներին,
Շօշափի´ր ախտերս ամենաթշուառ՝ բժշկի նման,
Քաղցրութեամբ ականջ դի´ր ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի´ր խորախոր անդնդից շիրիմի
Մահուան անմռունչ հառաչանքներս.
Թո´ղ ամենալուր քո լսելիքը թափանցի հիւծուած
Անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եւ է քանզի հոգին՝ կենդանութեանս
Գրաւականը,անապական է,
Թո´ղ որ անայլայլ լինի նաև քո սէրը գթառատ.
Հեզութեամբ կցորդ եղի´ր դժնդակ տկարութեանս,
Մեռած պատկերիս դէմ ոխ մի´ պահիր,
Դատաքննութեան մի´ մտիր անշունչ կերպարանքիս հետ,
Խեղճ մահատանջիս վրայ հարուածներ նորից մի´ տեղայ,
Ջարդուած խեցեղեն անօթիս դէմ մի´ մարտնչիր ուժգին,
Բարկութիւններդ մի´ քարկոծիր,
Ջախջախուած լուիս վրայ սաստկապէս դու մի´ որոտայ,
Անպատուած հողիս վրայ մի´ իբրև
Ամբարտաւանի մռնչայ ուժգին,
Մերժելի մոխրիս մի´ կանչիր դատի,
Ցնդելի փոշուս մի´ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տրորուած տիղմիս մի´ հաշուիր ոսոխ,
Եղուկ անարգիս մի´ վանիր իբրև գեհենի ճարակ
Եւ բազմապատիկ այսքան խօսքերով հէգ կշտամբածիս
Դու էլ վերստին մի´ յանդիմանիր:
***
Միայն թագաւոր հզօր ինքնակալ,
Արարի´չ երկնի,երկրի և բոլոր
Զարդարանքների,որ կա նրանց մէջ,
Տէր Յիսո´ւս,ահա քեզ ապաւինած՝
Սպասում եմ ես գալստեան փրկչիդ՝
Քո ողորմութեան ակնկալիքով.
Ոտներդ ընկած՝ գարշապարներիդ հետքն եմ համբուրում,
Խոստովանում եմ պարտութիւնը իմ,
Հրապարակում մեղքերս բոլոր,
Կշտամբանքներիս քարերով ծեծկուում,
Այրուում եմ սրտիս հառաչանքներով,
Խոցոտուում եմ խոր խղճիս խայթերով
Ու սրտիս բոցով լափուած՝ տապակուում,
Եփուում եմ ցօղով աղի արցունքիս,
Երիկամներիս հրայրքով կիզուում,
Ցամաքում՝օդով յուսահաւատութեան
Եւ նուաղում եմ հողմով դառնաշունչ,
Ցնցուում եմ վշտից ու կողկողագին հեծութեամբ դողում,
Տառապում՝անլուր տուայտանքներով
Ու տատանում եմ տագնապով հոգուս,
Մրրկակոծ ծփում ու սասանուում եմ ալեբախումից.
Մարսում եմ,երբ որ լուր է սպասուում,
Գալիքն յիշելով՝ կորչում ահաբեկ,
Ատեանի տեսքից հալուում եմ ի սպառ
Ու մեռնում՝ մեծիդ սպառնալիքով:
Լսի´ր,բազմագ´ւթ,քաւի´չ,մարդասէ´ր ու երկայնամի´տ,
Քաղցրութի´ւն անճառ,բարեպարգև օ´ր և թի´ւ տենչալի,
Քանզի կարող ես ամէն ինչի մէջ,
Կարող ես նաև շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Շար . 17
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ահաւոր,բարի,մարդասէր,գթած,խնամակալ,սուրբ,
Կենդանի,պայծառ,անմահ թագաւո´ր,
Ազդի´ր պանծալի խաչիդ զօրութեամբ
Անզգայացած երիկամունքիս
Եւ յուսալքուած անպտուղ սրտիս
Անդաստանների վրայ ուժգնօրէն,
Որպէսզի հզօր ամենակալիդ
Գթառատ կամքի օժանդակութեամբ
Որոտայ հոգիս ու վշտագնացիս աչքերով բղխի
Արտասուքների վարար վտակներ
Եւ ոռոգելով՝մաքրի փրկի ինձ՝ քեզ ի հաճութիւն,
Ամենապարգև տէրդ բոլորի,
Փառաւորեալդ յաւիտեանս,ամէն:
***
Աղբիւր գթութեան և ողորմութեան,
Բարեպարգև տէ´ր,որդի բարձրեալի Յիսուս Քրիստո´ս,
Գթա´,խնայի´ր ու մարդասիրի´ր,
Նայի´ր վտանգիս,հայեացք ձգի´ր իմ սրտաբեկութեան,
Թշուառութեանս վրայ խոնարհուի´ր,
Տե´ս տագնապներս ու տուայտանքներս անդարմանելի,
Կարեկից եղի´ր իմ կորստաբեր տառապանքներին,
Շօշափի´ր ախտերս ամենաթշուառ՝ բժշկի նման,
Քաղցրութեամբ ականջ դի´ր ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի´ր խորախոր անդնդից շիրիմի
Մահուան անմռունչ հառաչանքներս.
Թո´ղ ամենալուր քո լսելիքը թափանցի հիւծուած
Անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եւ է քանզի հոգին՝ կենդանութեանս
Գրաւականը,անապական է,
Թո´ղ որ անայլայլ լինի նաև քո սէրը գթառատ.
Հեզութեամբ կցորդ եղի´ր դժնդակ տկարութեանս,
Մեռած պատկերիս դէմ ոխ մի´ պահիր,
Դատաքննութեան մի´ մտիր անշունչ կերպարանքիս հետ,
Խեղճ մահատանջիս վրայ հարուածներ նորից մի´ տեղայ,
Ջարդուած խեցեղեն անօթիս դէմ մի´ մարտնչիր ուժգին,
Բարկութիւններդ մի´ քարկոծիր,
Ջախջախուած լուիս վրայ սաստկապէս դու մի´ որոտայ,
Անպատուած հողիս վրայ մի´ իբրև
Ամբարտաւանի մռնչայ ուժգին,
Մերժելի մոխրիս մի´ կանչիր դատի,
Ցնդելի փոշուս մի´ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տրորուած տիղմիս մի´ հաշուիր ոսոխ,
Եղուկ անարգիս մի´ վանիր իբրև գեհենի ճարակ
Եւ բազմապատիկ այսքան խօսքերով հէգ կշտամբածիս
Դու էլ վերստին մի´ յանդիմանիր:
***
Միայն թագաւոր հզօր ինքնակալ,
Արարի´չ երկնի,երկրի և բոլոր
Զարդարանքների,որ կա նրանց մէջ,
Տէր Յիսո´ւս,ահա քեզ ապաւինած՝
Սպասում եմ ես գալստեան փրկչիդ՝
Քո ողորմութեան ակնկալիքով.
Ոտներդ ընկած՝ գարշապարներիդ հետքն եմ համբուրում,
Խոստովանում եմ պարտութիւնը իմ,
Հրապարակում մեղքերս բոլոր,
Կշտամբանքներիս քարերով ծեծկուում,
Այրուում եմ սրտիս հառաչանքներով,
Խոցոտուում եմ խոր խղճիս խայթերով
Ու սրտիս բոցով լափուած՝ տապակուում,
Եփուում եմ ցօղով աղի արցունքիս,
Երիկամներիս հրայրքով կիզուում,
Ցամաքում՝օդով յուսահաւատութեան
Եւ նուաղում եմ հողմով դառնաշունչ,
Ցնցուում եմ վշտից ու կողկողագին հեծութեամբ դողում,
Տառապում՝անլուր տուայտանքներով
Ու տատանում եմ տագնապով հոգուս,
Մրրկակոծ ծփում ու սասանուում եմ ալեբախումից.
Մարսում եմ,երբ որ լուր է սպասուում,
Գալիքն յիշելով՝ կորչում ահաբեկ,
Ատեանի տեսքից հալուում եմ ի սպառ
Ու մեռնում՝ մեծիդ սպառնալիքով:
Լսի´ր,բազմագ´ւթ,քաւի´չ,մարդասէ´ր ու երկայնամի´տ,
Քաղցրութի´ւն անճառ,բարեպարգև օ´ր և թի´ւ տենչալի,
Քանզի կարող ես ամէն ինչի մէջ,
Կարող ես նաև շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Շար . 17
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ)17 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Շնորհի´ր կրկին ողորմութիւնդ լքուածիս անօգ,
Ահաւոր,բարի,մարդասէր,գթած,խնամակալ,սուրբ,
Կենդանի,պայծառ,անմահ թագաւո´ր,
Ազդի´ր պանծալի խաչիդ զօրութեամբ
Անզգայացած երիկամունքիս
Եւ յուսալքուած անպտուղ սրտիս
Անդաստանների վրայ ուժգնօրէն,
Որպէսզի հզօր ամենակալիդ
Գթառատ կամքի օժանդակութեամբ
Որոտայ հոգիս ու վշտագնացիս աչքերով բղխի
Արտասուքների վարար վտակներ
Եւ ոռոգելով՝մաքրի փրկի ինձ՝ քեզ ի հաճութիւն,
Ամենապարգև տէրդ բոլորի,
Փառաւորեալդ յաւիտեանս,ամէն:
***
Աղբիւր գթութեան և ողորմութեան,
Բարեպարգև տէ´ր,որդի բարձրեալի Յիսուս Քրիստո´ս,
Գթա´,խնայի´ր ու մարդասիրի´ր,
Նայի´ր վտանգիս,հայեացք ձգի´ր իմ սրտաբեկութեան,
Թշուառութեանս վրայ խոնարհուի´ր,
Տե´ս տագնապներս ու տուայտանքներս անդարմանելի,
Կարեկից եղի´ր իմ կորստաբեր տառապանքներին,
Շօշափի´ր ախտերս ամենաթշուառ՝ բժշկի նման,
Քաղցրութեամբ ականջ դի´ր ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի´ր խորախոր անդնդից շիրիմի
Մահուան անմռունչ հառաչանքներս.
Թո´ղ ամենալուր քո լսելիքը թափանցի հիւծուած
Անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եւ է քանզի հոգին՝ կենդանութեանս
Գրաւականը,անապական է,
Թո´ղ որ անայլայլ լինի նաև քո սէրը գթառատ.
Հեզութեամբ կցորդ եղի´ր դժնդակ տկարութեանս,
Մեռած պատկերիս դէմ ոխ մի´ պահիր,
Դատաքննութեան մի´ մտիր անշունչ կերպարանքիս հետ,
Խեղճ մահատանջիս վրայ հարուածներ նորից մի´ տեղայ,
Ջարդուած խեցեղեն անօթիս դէմ մի´ մարտնչիր ուժգին,
Բարկութիւններդ մի´ քարկոծիր,
Ջախջախուած լուիս վրայ սաստկապէս դու մի´ որոտայ,
Անպատուած հողիս վրայ մի´ իբրև
Ամբարտաւանի մռնչայ ուժգին,
Մերժելի մոխրիս մի´ կանչիր դատի,
Ցնդելի փոշուս մի´ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տրորուած տիղմիս մի´ հաշուիր ոսոխ,
Եղուկ անարգիս մի´ վանիր իբրև գեհենի ճարակ
Եւ բազմապատիկ այսքան խօսքերով հէգ կշտամբածիս
Դու էլ վերստին մի´ յանդիմանիր:
***
Միայն թագաւոր հզօր ինքնակալ,
Արարի´չ երկնի,երկրի և բոլոր
Զարդարանքների,որ կա նրանց մէջ,
Տէր Յիսո´ւս,ահա քեզ ապաւինած՝
Սպասում եմ ես գալստեան փրկչիդ՝
Քո ողորմութեան ակնկալիքով.
Ոտներդ ընկած՝ գարշապարներիդ հետքն եմ համբուրում,
Խոստովանում եմ պարտութիւնը իմ,
Հրապարակում մեղքերս բոլոր,
Կշտամբանքներիս քարերով ծեծկուում,
Այրուում եմ սրտիս հառաչանքներով,
Խոցոտուում եմ խոր խղճիս խայթերով
Ու սրտիս բոցով լափուած՝ տապակուում,
Եփուում եմ ցօղով աղի արցունքիս,
Երիկամներիս հրայրքով կիզուում,
Ցամաքում՝օդով յուսահաւատութեան
Եւ նուաղում եմ հողմով դառնաշունչ,
Ցնցուում եմ վշտից ու կողկողագին հեծութեամբ դողում,
Տառապում՝անլուր տուայտանքներով
Ու տատանում եմ տագնապով հոգուս,
Մրրկակոծ ծփում ու սասանուում եմ ալեբախումից.
Մարսում եմ,երբ որ լուր է սպասուում,
Գալիքն յիշելով՝ կորչում ահաբեկ,
Ատեանի տեսքից հալուում եմ ի սպառ
Ու մեռնում՝ մեծիդ սպառնալիքով:
Լսի´ր,բազմագ´ւթ,քաւի´չ,մարդասէ´ր ու երկայնամի´տ,
Քաղցրութի´ւն անճառ,բարեպարգև օ´ր և թի´ւ տենչալի,
Քանզի կարող ես ամէն ինչի մէջ,
Կարող ես նաև շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Շար . 17
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Ահաւոր,բարի,մարդասէր,գթած,խնամակալ,սուրբ,
Կենդանի,պայծառ,անմահ թագաւո´ր,
Ազդի´ր պանծալի խաչիդ զօրութեամբ
Անզգայացած երիկամունքիս
Եւ յուսալքուած անպտուղ սրտիս
Անդաստանների վրայ ուժգնօրէն,
Որպէսզի հզօր ամենակալիդ
Գթառատ կամքի օժանդակութեամբ
Որոտայ հոգիս ու վշտագնացիս աչքերով բղխի
Արտասուքների վարար վտակներ
Եւ ոռոգելով՝մաքրի փրկի ինձ՝ քեզ ի հաճութիւն,
Ամենապարգև տէրդ բոլորի,
Փառաւորեալդ յաւիտեանս,ամէն:
***
Աղբիւր գթութեան և ողորմութեան,
Բարեպարգև տէ´ր,որդի բարձրեալի Յիսուս Քրիստո´ս,
Գթա´,խնայի´ր ու մարդասիրի´ր,
Նայի´ր վտանգիս,հայեացք ձգի´ր իմ սրտաբեկութեան,
Թշուառութեանս վրայ խոնարհուի´ր,
Տե´ս տագնապներս ու տուայտանքներս անդարմանելի,
Կարեկից եղի´ր իմ կորստաբեր տառապանքներին,
Շօշափի´ր ախտերս ամենաթշուառ՝ բժշկի նման,
Քաղցրութեամբ ականջ դի´ր ողորմագին հեծեծանքներիս,
Լսի´ր խորախոր անդնդից շիրիմի
Մահուան անմռունչ հառաչանքներս.
Թո´ղ ամենալուր քո լսելիքը թափանցի հիւծուած
Անդամներիս ձայնը պաղատագին:
Եւ է քանզի հոգին՝ կենդանութեանս
Գրաւականը,անապական է,
Թո´ղ որ անայլայլ լինի նաև քո սէրը գթառատ.
Հեզութեամբ կցորդ եղի´ր դժնդակ տկարութեանս,
Մեռած պատկերիս դէմ ոխ մի´ պահիր,
Դատաքննութեան մի´ մտիր անշունչ կերպարանքիս հետ,
Խեղճ մահատանջիս վրայ հարուածներ նորից մի´ տեղայ,
Ջարդուած խեցեղեն անօթիս դէմ մի´ մարտնչիր ուժգին,
Բարկութիւններդ մի´ քարկոծիր,
Ջախջախուած լուիս վրայ սաստկապէս դու մի´ որոտայ,
Անպատուած հողիս վրայ մի´ իբրև
Ամբարտաւանի մռնչայ ուժգին,
Մերժելի մոխրիս մի´ կանչիր դատի,
Ցնդելի փոշուս մի´ համարիր դու քեզ ընդդիմամարտ,
Տրորուած տիղմիս մի´ հաշուիր ոսոխ,
Եղուկ անարգիս մի´ վանիր իբրև գեհենի ճարակ
Եւ բազմապատիկ այսքան խօսքերով հէգ կշտամբածիս
Դու էլ վերստին մի´ յանդիմանիր:
***
Միայն թագաւոր հզօր ինքնակալ,
Արարի´չ երկնի,երկրի և բոլոր
Զարդարանքների,որ կա նրանց մէջ,
Տէր Յիսո´ւս,ահա քեզ ապաւինած՝
Սպասում եմ ես գալստեան փրկչիդ՝
Քո ողորմութեան ակնկալիքով.
Ոտներդ ընկած՝ գարշապարներիդ հետքն եմ համբուրում,
Խոստովանում եմ պարտութիւնը իմ,
Հրապարակում մեղքերս բոլոր,
Կշտամբանքներիս քարերով ծեծկուում,
Այրուում եմ սրտիս հառաչանքներով,
Խոցոտուում եմ խոր խղճիս խայթերով
Ու սրտիս բոցով լափուած՝ տապակուում,
Եփուում եմ ցօղով աղի արցունքիս,
Երիկամներիս հրայրքով կիզուում,
Ցամաքում՝օդով յուսահաւատութեան
Եւ նուաղում եմ հողմով դառնաշունչ,
Ցնցուում եմ վշտից ու կողկողագին հեծութեամբ դողում,
Տառապում՝անլուր տուայտանքներով
Ու տատանում եմ տագնապով հոգուս,
Մրրկակոծ ծփում ու սասանուում եմ ալեբախումից.
Մարսում եմ,երբ որ լուր է սպասուում,
Գալիքն յիշելով՝ կորչում ահաբեկ,
Ատեանի տեսքից հալուում եմ ի սպառ
Ու մեռնում՝ մեծիդ սպառնալիքով:
Լսի´ր,բազմագ´ւթ,քաւի´չ,մարդասէ´ր ու երկայնամի´տ,
Քաղցրութի´ւն անճառ,բարեպարգև օ´ր և թի´ւ տենչալի,
Քանզի կարող ես ամէն ինչի մէջ,
Կարող ես նաև շունչս փչելիս ինձ փրկագործել:
Շար . 17
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Monday, June 11, 2012
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 16 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Հաւատում եմ ես ու վկայում եմ փորձով համոզուած,
Մտատեսութեամբ, որով, բարերա´ր, դու օժտել ես ինձ,
Որ շատ աւելի ըղձալի են քեզ
Աղաչանքները մեղաւորների,
Քան արդարների ամէն մի խնդրանք:
Քանզի մէկն անկեղծ խոստովանելով պարտութիւնը իր՝
Ակնկալում է լոկ շնորհքը քո
Եւ գիտակցելով չափն իր բնութեան
Ու ճանաչելով իրեն ներքնապէս՝
Որպէս ինքնոգոր ախոյեան, ոսոխ
Կշտամբանքներով, դառնագին ձաղմամբ
Մարտնչում է ինքն իր իսկ անձի դէմ:
Մինչդեռ միւսը, բարեգործութեանն իր ապաւինած,
Ինքնաբաւական մի վստահութեամբ,
Մոռացած սահմանն էութեան մարդու՝
Առաւելապէս ակնկալում է պարգևներ քեզնից, քան ողորմոwթիւն:
...Ուստի յառնի´ր, տէ´ր, որպէսզի յանկարծ աջն հողեղէնի
Չզօրաւորուի քոնի համեմատ,
Ջանքեր մարդկանց չհաւասարուեն
Քո աստուածային ողորմութեան հետ:
***
Առողջ անդամներ ունեցող մարդիկ
Կարիք չեն զգում բնաւ բուժուելու,
Ոչ էլ տեսնողներն՝ անհրաժեշտութիւն առաջնորդների.
Ընչաշատները չեն յածում երբեք
Լիացածների դռների առաջ,
Ու չեն սպասում յղփացածները ամէն բարիքով՝
Թափթփուկներին սեղանի հացի.
Վարքով սրբերը կարիք չեն զգում ողորմածութեան.
Արդ, գթա´ դու ինձ, ողորմի´ր,բարձրեալ երկնաւոր հզօ´ր,
Ինձ՝ վարանեալիս ամենատխուր...
***
Արդ, վերոգրեալ սաղմոսին այստեղ
Ինչո՞ւ այլ մասեր չաւելացնեմ մարգարէներից.
Սակայն ի՞նչ վայելք պիտի ստանամ այն կերակրից,
Որ ուտելու եմ այսքան ցաւերով անզգայացած,
Եւ կամ ի՞նչ օգուտ կտայ սաղմոսն ինձ,
Եթէ չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Չէ՞ որ դրանով նզովում եմ ես
Միայն ինքս ինձ ու չեմ հասկանում,
Լուացուում եմ, բայց չեմ պայծառանում,
Արևն է ծագում՝ չեմ լուսաւորուում,
Մեղր եմ ճաշակում ու չեմ քաղցրանում,
Ջանում եմ անդուլ՝ մնում բեմ դատարկ,
Ձաղուում եմ անվերջ, բայց չեմ խրատուում,
Յորդորուում եմ միշտ ու չեմ սթափուում:
***
Բուսցնում ես անշունչ ու մեռեալ հողից դալար խոտ.
Կառավարելով՝ ընթացք ես տալիս անշարժականին.
Անարգ արգանդից կեանքի ես կոչում քեզ կերպակիցներ.
Պատանիներին տալիս աղօրիք ըմբոշխնողական.
Մաքուր այտերին հեր ես ընծայում
Ու սև վարսերի սաղարթի գոյնը
Զարմանագործում ձեան ճերմակութեան,
Ցուցադրելով, որ զօրութիւնդ
Անցնում է ամէն սահմանից, հզօ´ր.
Շրթունքների պարզ բնախօսական
Թոթովանքները, ըստ Յոբի խօսքի,
Վերափոխում ես բանական կամքի արտայայտութեան:
Դու սասանում ես հիմքից երկիրն ու սիւները նրա,
Հաստուածի գոյով՝ զգալ տալով մեզ,
Որ միայն դու ես անկորնչելի:
Փոխակերպում ես տարերքներն իբրև յեղյեղուկ մի բան
Եւ ապա նորից, որպէս յարակայ,
Վերահաստատում նոյն վիճակի մէջ,
Յայտնելով, որ մեր մեղքերը բազում
Կարող ես նոյնպէս դիւրութեամբ պահել և կամ արձակել:
Տնօրինում ես դու արուսեակի
Էութիւնն անշունչ, անզգայ՝ ասես երասանակով,
Ցոյց տալով այդպէս, որ մեր բնութեան հակումները չար,
Դու բոլորակը անբարբառ լուսնի
Դարձնում ես մերթ սին և մերթ պատառուն,
Յուսադրելով, որպէս աւետիք, այդ տեսնողներին,
Թէ պարտազանց ու շնորհակորոյս մարմինը նոյնպէս
Կարող ես բերել իր առաջնաստեղծ
Ճոխ ու պերճափայլ կատարելութեան:
Համայն գնդերը անխօս աստղերի,
Որպէս հօտերի աննշան խմբեր,
Մերթ բաժանում ես ու մերթ ժողովում,
Դրանով ասես յոյս ակնկալելով, քաղցրահայեաց աչք,
Թէ աղաչանքից զուրկ լեզուներին
Կարող կը լինես նոյնպէս ողորմել:
Ծովերում, կեանքի ու մահուան միջև,
Ապահով շաւիղ, ճամբայ ես հարթում,
Հաւաստելով, որ նաև չսպաննուած վտանգի պահին
Քո պաշտպանութեամբ կմնանք անգայթ.
Կաթսաների մէջ հրից եռացող ջրերի նման
Քո կամքի խօսքով կը դադարեցնես
Նաև մեղքերի մրրիկը պղտոր:
Երկրին նայելով՝ սասանում ես այն,
Անբանականի միջոցով այդպէս
Զգաստացնելով մտաւորներիս:
Խօլ ալիքների վրայ տատանուող մակոյկի նման՝
Դղրդացնում ես հողազանգուածը թանձր ու անեզերք,
Յայտնելով բոլոր արարածներին, թէ կաս աներկբայ
Եւ քո զօրաւոր խօսքով ես հաստել ամէն գոյութիւն:
Մարմիններն անշունչ հողում ցանելով
Եւ պահպանելով այնտեղ անկորուստ՝
Վերածնում ես նորից կենդանի.
Հողին ես յանձնում եղծականը և անեղծն ստանում,
Մահացու նիւթին միաւորելով նշխարդ կեանքի:
Դու հրամանիդ ակնարկով միայն
Խաւարն անորոշ, չնչին վայրկեանում,
Վերափոխեցիր ամենատեսակ գոյաձևերի:
Քո մեծ զօրութեամբ ու կարողութեամբ
Հոլովումներով օրերի՝ տարուայ
Եղանակներն ես պարբերափոխում,
Ըստ ժամանակի, իւրաքանչիւրին
Տալով վայելչանքն իր բարեպատեհ:
Անմռունչներին կանչում ես իբրև կենդանիների.
Բաւական է լոկ, որ ազդարարես, իսկոյն կ'ընթանան:
Այդ դու ես միայն, որ հնարամիտ, անճառ արուեստով՝
Հիւսում ես իրար առաւօտ ու մէգ:
Դու առաջնաստեղծ Լինելիութեան
Նախասկզբնական արարչութիւնը գործելուց յետոյ,
Ըստ հիացական կանխագուշակման՝ երջանիկ գրքի,
Երբ որ մարդացար, կատարեցիր նոր
Անթիւ մեծամեծ, հրաշակերտ ու փառաւոր գործեր
Եւ ստեղծեցիր այլ նուիրական մի գոյակցութիւն՝
Նախորդից անեղծ մի ուրիշ աշխարհ:
Շար . 16
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Մտատեսութեամբ, որով, բարերա´ր, դու օժտել ես ինձ,
Որ շատ աւելի ըղձալի են քեզ
Աղաչանքները մեղաւորների,
Քան արդարների ամէն մի խնդրանք:
Քանզի մէկն անկեղծ խոստովանելով պարտութիւնը իր՝
Ակնկալում է լոկ շնորհքը քո
Եւ գիտակցելով չափն իր բնութեան
Ու ճանաչելով իրեն ներքնապէս՝
Որպէս ինքնոգոր ախոյեան, ոսոխ
Կշտամբանքներով, դառնագին ձաղմամբ
Մարտնչում է ինքն իր իսկ անձի դէմ:
Մինչդեռ միւսը, բարեգործութեանն իր ապաւինած,
Ինքնաբաւական մի վստահութեամբ,
Մոռացած սահմանն էութեան մարդու՝
Առաւելապէս ակնկալում է պարգևներ քեզնից, քան ողորմոwթիւն:
...Ուստի յառնի´ր, տէ´ր, որպէսզի յանկարծ աջն հողեղէնի
Չզօրաւորուի քոնի համեմատ,
Ջանքեր մարդկանց չհաւասարուեն
Քո աստուածային ողորմութեան հետ:
***
Առողջ անդամներ ունեցող մարդիկ
Կարիք չեն զգում բնաւ բուժուելու,
Ոչ էլ տեսնողներն՝ անհրաժեշտութիւն առաջնորդների.
Ընչաշատները չեն յածում երբեք
Լիացածների դռների առաջ,
Ու չեն սպասում յղփացածները ամէն բարիքով՝
Թափթփուկներին սեղանի հացի.
Վարքով սրբերը կարիք չեն զգում ողորմածութեան.
Արդ, գթա´ դու ինձ, ողորմի´ր,բարձրեալ երկնաւոր հզօ´ր,
Ինձ՝ վարանեալիս ամենատխուր...
***
Արդ, վերոգրեալ սաղմոսին այստեղ
Ինչո՞ւ այլ մասեր չաւելացնեմ մարգարէներից.
Սակայն ի՞նչ վայելք պիտի ստանամ այն կերակրից,
Որ ուտելու եմ այսքան ցաւերով անզգայացած,
Եւ կամ ի՞նչ օգուտ կտայ սաղմոսն ինձ,
Եթէ չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Չէ՞ որ դրանով նզովում եմ ես
Միայն ինքս ինձ ու չեմ հասկանում,
Լուացուում եմ, բայց չեմ պայծառանում,
Արևն է ծագում՝ չեմ լուսաւորուում,
Մեղր եմ ճաշակում ու չեմ քաղցրանում,
Ջանում եմ անդուլ՝ մնում բեմ դատարկ,
Ձաղուում եմ անվերջ, բայց չեմ խրատուում,
Յորդորուում եմ միշտ ու չեմ սթափուում:
***
Բուսցնում ես անշունչ ու մեռեալ հողից դալար խոտ.
Կառավարելով՝ ընթացք ես տալիս անշարժականին.
Անարգ արգանդից կեանքի ես կոչում քեզ կերպակիցներ.
Պատանիներին տալիս աղօրիք ըմբոշխնողական.
Մաքուր այտերին հեր ես ընծայում
Ու սև վարսերի սաղարթի գոյնը
Զարմանագործում ձեան ճերմակութեան,
Ցուցադրելով, որ զօրութիւնդ
Անցնում է ամէն սահմանից, հզօ´ր.
Շրթունքների պարզ բնախօսական
Թոթովանքները, ըստ Յոբի խօսքի,
Վերափոխում ես բանական կամքի արտայայտութեան:
Դու սասանում ես հիմքից երկիրն ու սիւները նրա,
Հաստուածի գոյով՝ զգալ տալով մեզ,
Որ միայն դու ես անկորնչելի:
Փոխակերպում ես տարերքներն իբրև յեղյեղուկ մի բան
Եւ ապա նորից, որպէս յարակայ,
Վերահաստատում նոյն վիճակի մէջ,
Յայտնելով, որ մեր մեղքերը բազում
Կարող ես նոյնպէս դիւրութեամբ պահել և կամ արձակել:
Տնօրինում ես դու արուսեակի
Էութիւնն անշունչ, անզգայ՝ ասես երասանակով,
Ցոյց տալով այդպէս, որ մեր բնութեան հակումները չար,
Դու բոլորակը անբարբառ լուսնի
Դարձնում ես մերթ սին և մերթ պատառուն,
Յուսադրելով, որպէս աւետիք, այդ տեսնողներին,
Թէ պարտազանց ու շնորհակորոյս մարմինը նոյնպէս
Կարող ես բերել իր առաջնաստեղծ
Ճոխ ու պերճափայլ կատարելութեան:
Համայն գնդերը անխօս աստղերի,
Որպէս հօտերի աննշան խմբեր,
Մերթ բաժանում ես ու մերթ ժողովում,
Դրանով ասես յոյս ակնկալելով, քաղցրահայեաց աչք,
Թէ աղաչանքից զուրկ լեզուներին
Կարող կը լինես նոյնպէս ողորմել:
Ծովերում, կեանքի ու մահուան միջև,
Ապահով շաւիղ, ճամբայ ես հարթում,
Հաւաստելով, որ նաև չսպաննուած վտանգի պահին
Քո պաշտպանութեամբ կմնանք անգայթ.
Կաթսաների մէջ հրից եռացող ջրերի նման
Քո կամքի խօսքով կը դադարեցնես
Նաև մեղքերի մրրիկը պղտոր:
Երկրին նայելով՝ սասանում ես այն,
Անբանականի միջոցով այդպէս
Զգաստացնելով մտաւորներիս:
Խօլ ալիքների վրայ տատանուող մակոյկի նման՝
Դղրդացնում ես հողազանգուածը թանձր ու անեզերք,
Յայտնելով բոլոր արարածներին, թէ կաս աներկբայ
Եւ քո զօրաւոր խօսքով ես հաստել ամէն գոյութիւն:
Մարմիններն անշունչ հողում ցանելով
Եւ պահպանելով այնտեղ անկորուստ՝
Վերածնում ես նորից կենդանի.
Հողին ես յանձնում եղծականը և անեղծն ստանում,
Մահացու նիւթին միաւորելով նշխարդ կեանքի:
Դու հրամանիդ ակնարկով միայն
Խաւարն անորոշ, չնչին վայրկեանում,
Վերափոխեցիր ամենատեսակ գոյաձևերի:
Քո մեծ զօրութեամբ ու կարողութեամբ
Հոլովումներով օրերի՝ տարուայ
Եղանակներն ես պարբերափոխում,
Ըստ ժամանակի, իւրաքանչիւրին
Տալով վայելչանքն իր բարեպատեհ:
Անմռունչներին կանչում ես իբրև կենդանիների.
Բաւական է լոկ, որ ազդարարես, իսկոյն կ'ընթանան:
Այդ դու ես միայն, որ հնարամիտ, անճառ արուեստով՝
Հիւսում ես իրար առաւօտ ու մէգ:
Դու առաջնաստեղծ Լինելիութեան
Նախասկզբնական արարչութիւնը գործելուց յետոյ,
Ըստ հիացական կանխագուշակման՝ երջանիկ գրքի,
Երբ որ մարդացար, կատարեցիր նոր
Անթիւ մեծամեծ, հրաշակերտ ու փառաւոր գործեր
Եւ ստեղծեցիր այլ նուիրական մի գոյակցութիւն՝
Նախորդից անեղծ մի ուրիշ աշխարհ:
Շար . 16
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
ՄԱՏԵԱՆ ՈՂԲԵՐԳՈՒԹԵԱՆ - (Ծաղկաքաղ) 16 - ԳՐԻԳՈՐ ՆԱՐԵԿԱՑԻ - Թարգմանեց՝ Վազգէն Գէորգեան
Հաւատում եմ ես ու վկայում եմ փորձով համոզուած,
Մտատեսութեամբ, որով, բարերա´ր, դու օժտել ես ինձ,
Որ շատ աւելի ըղձալի են քեզ
Աղաչանքները մեղաւորների,
Քան արդարների ամէն մի խնդրանք:
Քանզի մէկն անկեղծ խոստովանելով պարտութիւնը իր՝
Ակնկալում է լոկ շնորհքը քո
Եւ գիտակցելով չափն իր բնութեան
Ու ճանաչելով իրեն ներքնապէս՝
Որպէս ինքնոգոր ախոյեան, ոսոխ
Կշտամբանքներով, դառնագին ձաղմամբ
Մարտնչում է ինքն իր իսկ անձի դէմ:
Մինչդեռ միւսը, բարեգործութեանն իր ապաւինած,
Ինքնաբաւական մի վստահութեամբ,
Մոռացած սահմանն էութեան մարդու՝
Առաւելապէս ակնկալում է պարգևներ քեզնից, քան ողորմոwթիւն:
...Ուստի յառնի´ր, տէ´ր, որպէսզի յանկարծ աջն հողեղէնի
Չզօրաւորուի քոնի համեմատ,
Ջանքեր մարդկանց չհաւասարուեն
Քո աստուածային ողորմութեան հետ:
***
Առողջ անդամներ ունեցող մարդիկ
Կարիք չեն զգում բնաւ բուժուելու,
Ոչ էլ տեսնողներն՝ անհրաժեշտութիւն առաջնորդների.
Ընչաշատները չեն յածում երբեք
Լիացածների դռների առաջ,
Ու չեն սպասում յղփացածները ամէն բարիքով՝
Թափթփուկներին սեղանի հացի.
Վարքով սրբերը կարիք չեն զգում ողորմածութեան.
Արդ, գթա´ դու ինձ, ողորմի´ր,բարձրեալ երկնաւոր հզօ´ր,
Ինձ՝ վարանեալիս ամենատխուր...
***
Արդ, վերոգրեալ սաղմոսին այստեղ
Ինչո՞ւ այլ մասեր չաւելացնեմ մարգարէներից.
Սակայն ի՞նչ վայելք պիտի ստանամ այն կերակրից,
Որ ուտելու եմ այսքան ցաւերով անզգայացած,
Եւ կամ ի՞նչ օգուտ կտայ սաղմոսն ինձ,
Եթէ չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Չէ՞ որ դրանով նզովում եմ ես
Միայն ինքս ինձ ու չեմ հասկանում,
Լուացուում եմ, բայց չեմ պայծառանում,
Արևն է ծագում՝ չեմ լուսաւորուում,
Մեղր եմ ճաշակում ու չեմ քաղցրանում,
Ջանում եմ անդուլ՝ մնում բեմ դատարկ,
Ձաղուում եմ անվերջ, բայց չեմ խրատուում,
Յորդորուում եմ միշտ ու չեմ սթափուում:
***
Բուսցնում ես անշունչ ու մեռեալ հողից դալար խոտ.
Կառավարելով՝ ընթացք ես տալիս անշարժականին.
Անարգ արգանդից կեանքի ես կոչում քեզ կերպակիցներ.
Պատանիներին տալիս աղօրիք ըմբոշխնողական.
Մաքուր այտերին հեր ես ընծայում
Ու սև վարսերի սաղարթի գոյնը
Զարմանագործում ձեան ճերմակութեան,
Ցուցադրելով, որ զօրութիւնդ
Անցնում է ամէն սահմանից, հզօ´ր.
Շրթունքների պարզ բնախօսական
Թոթովանքները, ըստ Յոբի խօսքի,
Վերափոխում ես բանական կամքի արտայայտութեան:
Դու սասանում ես հիմքից երկիրն ու սիւները նրա,
Հաստուածի գոյով՝ զգալ տալով մեզ,
Որ միայն դու ես անկորնչելի:
Փոխակերպում ես տարերքներն իբրև յեղյեղուկ մի բան
Եւ ապա նորից, որպէս յարակայ,
Վերահաստատում նոյն վիճակի մէջ,
Յայտնելով, որ մեր մեղքերը բազում
Կարող ես նոյնպէս դիւրութեամբ պահել և կամ արձակել:
Տնօրինում ես դու արուսեակի
Էութիւնն անշունչ, անզգայ՝ ասես երասանակով,
Ցոյց տալով այդպէս, որ մեր բնութեան հակումները չար,
Դու բոլորակը անբարբառ լուսնի
Դարձնում ես մերթ սին և մերթ պատառուն,
Յուսադրելով, որպէս աւետիք, այդ տեսնողներին,
Թէ պարտազանց ու շնորհակորոյս մարմինը նոյնպէս
Կարող ես բերել իր առաջնաստեղծ
Ճոխ ու պերճափայլ կատարելութեան:
Համայն գնդերը անխօս աստղերի,
Որպէս հօտերի աննշան խմբեր,
Մերթ բաժանում ես ու մերթ ժողովում,
Դրանով ասես յոյս ակնկալելով, քաղցրահայեաց աչք,
Թէ աղաչանքից զուրկ լեզուներին
Կարող կը լինես նոյնպէս ողորմել:
Ծովերում, կեանքի ու մահուան միջև,
Ապահով շաւիղ, ճամբայ ես հարթում,
Հաւաստելով, որ նաև չսպաննուած վտանգի պահին
Քո պաշտպանութեամբ կմնանք անգայթ.
Կաթսաների մէջ հրից եռացող ջրերի նման
Քո կամքի խօսքով կը դադարեցնես
Նաև մեղքերի մրրիկը պղտոր:
Երկրին նայելով՝ սասանում ես այն,
Անբանականի միջոցով այդպէս
Զգաստացնելով մտաւորներիս:
Խօլ ալիքների վրայ տատանուող մակոյկի նման՝
Դղրդացնում ես հողազանգուածը թանձր ու անեզերք,
Յայտնելով բոլոր արարածներին, թէ կաս աներկբայ
Եւ քո զօրաւոր խօսքով ես հաստել ամէն գոյութիւն:
Մարմիններն անշունչ հողում ցանելով
Եւ պահպանելով այնտեղ անկորուստ՝
Վերածնում ես նորից կենդանի.
Հողին ես յանձնում եղծականը և անեղծն ստանում,
Մահացու նիւթին միաւորելով նշխարդ կեանքի:
Դու հրամանիդ ակնարկով միայն
Խաւարն անորոշ, չնչին վայրկեանում,
Վերափոխեցիր ամենատեսակ գոյաձևերի:
Քո մեծ զօրութեամբ ու կարողութեամբ
Հոլովումներով օրերի՝ տարուայ
Եղանակներն ես պարբերափոխում,
Ըստ ժամանակի, իւրաքանչիւրին
Տալով վայելչանքն իր բարեպատեհ:
Անմռունչներին կանչում ես իբրև կենդանիների.
Բաւական է լոկ, որ ազդարարես, իսկոյն կ'ընթանան:
Այդ դու ես միայն, որ հնարամիտ, անճառ արուեստով՝
Հիւսում ես իրար առաւօտ ու մէգ:
Դու առաջնաստեղծ Լինելիութեան
Նախասկզբնական արարչութիւնը գործելուց յետոյ,
Ըստ հիացական կանխագուշակման՝ երջանիկ գրքի,
Երբ որ մարդացար, կատարեցիր նոր
Անթիւ մեծամեծ, հրաշակերտ ու փառաւոր գործեր
Եւ ստեղծեցիր այլ նուիրական մի գոյակցութիւն՝
Նախորդից անեղծ մի ուրիշ աշխարհ:
Շար . 16
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
Մտատեսութեամբ, որով, բարերա´ր, դու օժտել ես ինձ,
Որ շատ աւելի ըղձալի են քեզ
Աղաչանքները մեղաւորների,
Քան արդարների ամէն մի խնդրանք:
Քանզի մէկն անկեղծ խոստովանելով պարտութիւնը իր՝
Ակնկալում է լոկ շնորհքը քո
Եւ գիտակցելով չափն իր բնութեան
Ու ճանաչելով իրեն ներքնապէս՝
Որպէս ինքնոգոր ախոյեան, ոսոխ
Կշտամբանքներով, դառնագին ձաղմամբ
Մարտնչում է ինքն իր իսկ անձի դէմ:
Մինչդեռ միւսը, բարեգործութեանն իր ապաւինած,
Ինքնաբաւական մի վստահութեամբ,
Մոռացած սահմանն էութեան մարդու՝
Առաւելապէս ակնկալում է պարգևներ քեզնից, քան ողորմոwթիւն:
...Ուստի յառնի´ր, տէ´ր, որպէսզի յանկարծ աջն հողեղէնի
Չզօրաւորուի քոնի համեմատ,
Ջանքեր մարդկանց չհաւասարուեն
Քո աստուածային ողորմութեան հետ:
***
Առողջ անդամներ ունեցող մարդիկ
Կարիք չեն զգում բնաւ բուժուելու,
Ոչ էլ տեսնողներն՝ անհրաժեշտութիւն առաջնորդների.
Ընչաշատները չեն յածում երբեք
Լիացածների դռների առաջ,
Ու չեն սպասում յղփացածները ամէն բարիքով՝
Թափթփուկներին սեղանի հացի.
Վարքով սրբերը կարիք չեն զգում ողորմածութեան.
Արդ, գթա´ դու ինձ, ողորմի´ր,բարձրեալ երկնաւոր հզօ´ր,
Ինձ՝ վարանեալիս ամենատխուր...
***
Արդ, վերոգրեալ սաղմոսին այստեղ
Ինչո՞ւ այլ մասեր չաւելացնեմ մարգարէներից.
Սակայն ի՞նչ վայելք պիտի ստանամ այն կերակրից,
Որ ուտելու եմ այսքան ցաւերով անզգայացած,
Եւ կամ ի՞նչ օգուտ կտայ սաղմոսն ինձ,
Եթէ չըմբռնեմ իմաստը նրա:
Չէ՞ որ դրանով նզովում եմ ես
Միայն ինքս ինձ ու չեմ հասկանում,
Լուացուում եմ, բայց չեմ պայծառանում,
Արևն է ծագում՝ չեմ լուսաւորուում,
Մեղր եմ ճաշակում ու չեմ քաղցրանում,
Ջանում եմ անդուլ՝ մնում բեմ դատարկ,
Ձաղուում եմ անվերջ, բայց չեմ խրատուում,
Յորդորուում եմ միշտ ու չեմ սթափուում:
***
Բուսցնում ես անշունչ ու մեռեալ հողից դալար խոտ.
Կառավարելով՝ ընթացք ես տալիս անշարժականին.
Անարգ արգանդից կեանքի ես կոչում քեզ կերպակիցներ.
Պատանիներին տալիս աղօրիք ըմբոշխնողական.
Մաքուր այտերին հեր ես ընծայում
Ու սև վարսերի սաղարթի գոյնը
Զարմանագործում ձեան ճերմակութեան,
Ցուցադրելով, որ զօրութիւնդ
Անցնում է ամէն սահմանից, հզօ´ր.
Շրթունքների պարզ բնախօսական
Թոթովանքները, ըստ Յոբի խօսքի,
Վերափոխում ես բանական կամքի արտայայտութեան:
Դու սասանում ես հիմքից երկիրն ու սիւները նրա,
Հաստուածի գոյով՝ զգալ տալով մեզ,
Որ միայն դու ես անկորնչելի:
Փոխակերպում ես տարերքներն իբրև յեղյեղուկ մի բան
Եւ ապա նորից, որպէս յարակայ,
Վերահաստատում նոյն վիճակի մէջ,
Յայտնելով, որ մեր մեղքերը բազում
Կարող ես նոյնպէս դիւրութեամբ պահել և կամ արձակել:
Տնօրինում ես դու արուսեակի
Էութիւնն անշունչ, անզգայ՝ ասես երասանակով,
Ցոյց տալով այդպէս, որ մեր բնութեան հակումները չար,
Դու բոլորակը անբարբառ լուսնի
Դարձնում ես մերթ սին և մերթ պատառուն,
Յուսադրելով, որպէս աւետիք, այդ տեսնողներին,
Թէ պարտազանց ու շնորհակորոյս մարմինը նոյնպէս
Կարող ես բերել իր առաջնաստեղծ
Ճոխ ու պերճափայլ կատարելութեան:
Համայն գնդերը անխօս աստղերի,
Որպէս հօտերի աննշան խմբեր,
Մերթ բաժանում ես ու մերթ ժողովում,
Դրանով ասես յոյս ակնկալելով, քաղցրահայեաց աչք,
Թէ աղաչանքից զուրկ լեզուներին
Կարող կը լինես նոյնպէս ողորմել:
Ծովերում, կեանքի ու մահուան միջև,
Ապահով շաւիղ, ճամբայ ես հարթում,
Հաւաստելով, որ նաև չսպաննուած վտանգի պահին
Քո պաշտպանութեամբ կմնանք անգայթ.
Կաթսաների մէջ հրից եռացող ջրերի նման
Քո կամքի խօսքով կը դադարեցնես
Նաև մեղքերի մրրիկը պղտոր:
Երկրին նայելով՝ սասանում ես այն,
Անբանականի միջոցով այդպէս
Զգաստացնելով մտաւորներիս:
Խօլ ալիքների վրայ տատանուող մակոյկի նման՝
Դղրդացնում ես հողազանգուածը թանձր ու անեզերք,
Յայտնելով բոլոր արարածներին, թէ կաս աներկբայ
Եւ քո զօրաւոր խօսքով ես հաստել ամէն գոյութիւն:
Մարմիններն անշունչ հողում ցանելով
Եւ պահպանելով այնտեղ անկորուստ՝
Վերածնում ես նորից կենդանի.
Հողին ես յանձնում եղծականը և անեղծն ստանում,
Մահացու նիւթին միաւորելով նշխարդ կեանքի:
Դու հրամանիդ ակնարկով միայն
Խաւարն անորոշ, չնչին վայրկեանում,
Վերափոխեցիր ամենատեսակ գոյաձևերի:
Քո մեծ զօրութեամբ ու կարողութեամբ
Հոլովումներով օրերի՝ տարուայ
Եղանակներն ես պարբերափոխում,
Ըստ ժամանակի, իւրաքանչիւրին
Տալով վայելչանքն իր բարեպատեհ:
Անմռունչներին կանչում ես իբրև կենդանիների.
Բաւական է լոկ, որ ազդարարես, իսկոյն կ'ընթանան:
Այդ դու ես միայն, որ հնարամիտ, անճառ արուեստով՝
Հիւսում ես իրար առաւօտ ու մէգ:
Դու առաջնաստեղծ Լինելիութեան
Նախասկզբնական արարչութիւնը գործելուց յետոյ,
Ըստ հիացական կանխագուշակման՝ երջանիկ գրքի,
Երբ որ մարդացար, կատարեցիր նոր
Անթիւ մեծամեծ, հրաշակերտ ու փառաւոր գործեր
Եւ ստեղծեցիր այլ նուիրական մի գոյակցութիւն՝
Նախորդից անեղծ մի ուրիշ աշխարհ:
Շար . 16
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»