Այս նեղ կացութիւնս շարունակուեցաւ ճիշտ մէկ տարի: Յաջորդ տարին, այսինքն 1925-ի Յունուարին, սկսայ ստանալ 5 եգիպտական ոսկի եւ այսպիսով ապրելաձեւս զգալիօրէն բարելաւուեցաւ, նոյնիսկ կրցայ ամսական կէս ոսկի վճարումով , 6 ամիսներու ընթացքին մասնաւոր դասեր առնել տեղւոյն անգլիացի պատուելիէն՝ անգլերէն թղթակցութեան (correspondence) եւ հաշուակալութեան, որոնք պաշտօնիս համար շատ օգտակար եղան: Վարպետս, Պրն Քասսարը, շարունակ հետս ֆրանսերէն կը խօսէր, իսկ ես, թէեւ կը հասկնայի, սորված էի, սակայն խօսակցութեան բնաւ վարժութիւն չունենալուս՝ արաբերէնով կը պատասխանէի: Օր մը ըսաւ. «տղաս, դուն ֆրանսերէն չե՞ս գիտեր»: Պատասխանեցի. «գիտեմ սակայն քիչ, ձեր ըսածները կը հասկնամ սակայն խօսակցութեան վարժութիւն չունիմ բայց կը խոստանամ մէկ տարիէն ձեզի հետ սահուն ֆրանսերէն խօսիլ»: Ըսաւ որ ֆրանսերէնը այդքան դիւրութեամբ չէի կրնար սորվիլ, անհնարին էր մէկ տարուան մէջ լաւ ֆրանսերէն սորվիլը. սակայն, եթէ կարենայի իր բոլոր հարցումներուն ֆրանսերէնով պատասխանել, եկող կաղանդին ամսականս պիտի կրկնապատկէր: Ուրեմն գրաւի եկանք- թէեւ վստահ եմ զիս քաջալերելու համար էր ըրած այս խոստումը:
Այդ օրուընէ սկսեալ միմիայն ֆրանսերէն վէպեր սկսայ կարդալ, բոլորն ալ բարձրաձայն. նախ՝ դիւրաւ հասկնալի վէպեր, ապա խոշոր հատորներ, ամէն գիշեր ժամը 8.30-էն մինչեւ կէս գիշեր: Գրասենեակին մէջ, թէ՛ պաշտօնեաներուն եւ թէ՛ յաճախորդներուն հետ սկսայ ֆրանսերէն խօսիլ. եթէ նոյնիսկ իրենք հետս արաբերէն խօսէին՝ իմ ֆրանսերէն պատասխաններովս ձեւով մը կը ստիպէի իրենց ֆրանսերէն խօսիլ: Հեռաձայնի վրայ անգամ ծանօթ յաճախորդներու սկսայ ֆրանսերէով պատասխանել: Բնական է, որ առաջին մի քանի ամիսները սխալ ու անճոռնի կը խօսէի եւ պաշտօնակիցներուս խնդուքին ու ծաղրանքին առարկայ կը դառնայի, սակայն բնաւ հոգս չէր, ես յամառօրէն կը շարունակէի ֆրանսերէն խօսիլ: Այդ մէկ տարուան ընթացքին կարդացի աւելի քան 35 վէպ, որոնց մէջ հսկայ հատորներ ինչպէս Թշուառները, Փարիզի Գաղտնիքները, Երեք Հրացանակիրները, Մոնթէ Քրիսթոյի Կոմսը, որոնք ե՛ւ հետաքրքրական էին ե՛ւ դիւրաւ հասկնալի, այնպէս որ մինչեւ տարեվերջ սկսայ մաքուր ֆրանսերէն խօսիլ: Նկատելով որ ֆրանսերէնը քերականօրէն չէի սորվեր՝ գրելու ժամանակ ահագին տառասխալներ կ'ընէի, սակայն վարպետիս հետ գրաւը խօսիլն էր, ո՛չ գրելը:
Ուրեմն, 1925-ի Դեկտեմբեր 31-ի երեկոյեան, կաղանդի գիշեր, մտայ Պրն Քասսարի գրասենեակը եւ ֆրանսերէնով ըսի թէ պատրաստ էի քննութեան ենթարկուելու: Ինք գրեթէ մոռցած էր մեր գրաւը, սակայն բաւական կոկիկ ֆրանսերէն խօսիլս իմանալով՝ հաճոյք զգաց եւ սկսաւ նաւային գործերու առնչուած զանազան հարցեր տալ ֆրանսերէնով, որոնց բոլորին բաւական մաքուր ֆրանսերէնով պատասխանեցի, դանդաղօրէն եւ բառերուս վրայ մտածելով: Այնքան գոհ մնաց որ տուած խոստումը յարգեց եւ այդ օրէն սկսեալ ամսականս կրկնապատկեց եւ այսպիսով տնտեսական մղձաւանջէս բոլորովին ազատեցայ: Այն նեղ օրերուն, եթէ Քեսապ եղբօրս կամ հօրեղբօրս գրէի՝ վստահ եմ որ ինծի պիտի օգնէին, սակայն նորելուկ երիտասարդ ըլլալուս՝ արժանապատուութեան հարց էր ինծի համար օգնութեան ձեռք կարկառելը...: Այսպէս, 1926-էն սկսեալ, որքան յառաջացայ գործիս մէջ այդքան աւելի վարձատրուեցայ:
ՇԱՐ 57
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
