Առաւօտեան կ’երթամ այն տունը, ուր կը բնակէր Դարվիշը (Գալուստ Ալոյեան): Այս տունէն ես դուրս էի եկած քանի մը ամիս առաջ մեկնելու Նիկոլի հետ Պարսկաստան: Դարվիշը, սակայն, այլեւս հոն չէր բնակեր, ան փոխած էր իր տունը: Ես ստիպուած եմ խիստ զգոյշ լինել: Չեմ կարող հարցուփորձ ընել ամէն մարդու, մանաւանդ իմ ցնցոտիներով եւ պարսկական շորերով, որոնց տակը, շապիկիս վրայ կարուած կային գաղտնի նամակներ: Ստիպուած եմ վերադառնալ «բուլվարը» (ծառուղին), որպէսզի գտնեմ մէկը, որուն կարենամ հարցնել Դարվիշի հասցէն: Գորոտովոյներուն (փողոցի ոստիկաններուն) հարցնելը վտանգաւոր է, մանաւանդ ի՞նչ լեզուով պիտի հարցնէի: Անոնք ռուսեր են իսկ իմ շորերով մարդը ռուսերէն չի կարող գիտնալ, նա պիտի գիտնայ միայն թրքերէն: Բայց դժբախտութիւնն այն է, որ թէեւ գլուխս ալ թուրքի նման ածիլած եմ, թրքերէն չգիտեմ: Եւ երբ ես նստարաններէն մէկուն վրայ նստած կը սպասեմ յուսահատ վիճակի մէջ, կը մօտնենայ ինձ գորովոտոյ մը եւ կը խփէ ոտքով, ըսելով.
«Կորի՛ր, ինչ քու տեղն է հոս...»:
Ես վախցած, վեր կը կենամ տեղիցս եւ լուռ ու մունջ կը քաշուիմ ուրիշ փողոց մը: Յանկարծ ուսանող մը կ’անցնի կողքիցս եւ մէկուն կը կանչէ հայերէն: Հայ ուսանողը վստահելի կը լինի եւ ես կ’որոշեմ ինչ ալ որ լինի, հարցնել անոր Դարվիշի հասցէն: Ես չէի սխալած: Ուսանողը նայեց իմ հագուստներուս եւ ուղեկցեց մինչեւ Դարվիշենց տունը:
Ճանապարին չէի կրնար խուսափիլ խօսակցութենէն եւ իմ արտասանած քանի մը խօսքէն ան, ըստ երեւոյթին, հասկցաւ որ ծպտեալ մէկն եմ: Անոր հայեացքը, կարծես թէ ինծի կ’ըսէր. «Դուն, բարեկամ, պարսկահայ չես եւ նոյնիսկ ինտելիկենտ մարդ կ’երեւաս...»:
Երբ հասանք Դարվիշենց տունը, ես համարձակ ներս մտայ, բայց ինծի ըսին որ ան տունը չէ: Կինը զիս չէր ճանչնար: Ես արդէն մտած էի նախասենակ, բայց տիկինը դիմեց ինծի` «Մի՛ կեղտոտեր, կանգնի դուռը» ըսելով: Հոգիս բերանս էր հասած, ա՛լ համբերել անկարելի էր: Իմ հագուստներս դարձած էին դժբախտութեան պատճառ ինծի համար: Ես արագ հանեցի նամակները վրայիցս եւ տուի տիկնոջը, ըսելով որ յանձնի Դարվիշին:
Դուրս եկայ տունէն զայրացած ու յուսահատ: ի՞նչ պիտի ընեմ, ո՞ւր պիտի գնամ: Եւ ահա կը տեսնեմ նոյն ուսանողը փողոցը կանգնած ինծի կը սպասէ: Ես շատ յուզուեցայ անոր այդ վերաբերմունքէն եւ սիրտս բացի անոր: Ըսի որ Դարվիշը տունը չէր, զիս ներս չառին, չունի տեղ ալ չդրին, եւ այժմ չեմ գիտեր թէ ո՛ւր պիտի գնամ եւ ո՛ւր պիտի անցնեմ գիշերը:
Ո՞վ էր այդ բարի ուսանողը, չգիտեմ: Ան շատ լաւ վերաբերուեցաւ ինծի հադէպ:
- Չլինի թէ սոված ես, ըսաւ:
Ես պատասխանեցի որ անօթի չեմ:
Ան հանեց գրպանէն երկու ռուբլի եւ տուաւ ինծի: Ես շնորհակալութիւն յայտնեցի եւ խոստացայ վերադարձնել երբ ստանամ Դարվիշէն: Անշուշտ, ճիշդ չէր ըսածս, քանի որ Դարվիշին այլեւս պիտի չի հանդիպէի: Ուսանողը ցոյց տուաւ ինծի Խանի (հասարակ իջեւան) մը տեղ, որտեղ կրնայի գիշերել, եւ աւելցուց, որ դրամը վերադարձնելու պայմանաով չէ որ տուած է ինծի: Խնդրեց որ ատոր փոխարէն պատմեմ իրեն Երկրի վիճակի մասին: Ես խոստացայ վաղն ընել ատիկա եւ մենք բաժնուեցանք իրարմէ:
Աշչի-Խաները (հասարակ ճաշարանները) մտնել կը վախնայի, կրնային հարց ու փորձ ընել, թէ ո՞վ եմ, ուրկէ՞ կու գամ եւայլն: Գերադասեցի հաց ու պտուղ գնել եւ գացի Ղանթարի տակը (Երեւանի կեդրոնական շուկան) ու կուշտ մը կերայ: Երեկոյեան դէմ գացի բուլվար (ծառուղի), ուր երեւանցիք կը զբօսնուն, բայց կողքէն անցայ: Տեսայ իմ նախկին դասընկերներս, որոնք այժմ Երեւանի թեմական դպրոցի ուսուցիչներ էին, կը զբօսնուն հոն: Ես չհամարձակեցայ մօտենալ անոնց, չուզենալով մատնել իմ ինքնութիւնս: Դարվիշն ալ չուզեցի տեսնել այլեւս եւ ուղղուեցայ դէպի կայարան` Ալեքսանդրապոլ գնալու համար: Ապրանքատար գնացքի կոնդոկտորի հետ յարմարեցինք եւ մեկնեցայ այդ գնացքով: Հազիւ քանի մը կայարան անցած էի, երբ զիս վար բերին ու ստիպուեցայ ոտքով շարունակել ճամբաս մինչեւ Ալեքսանդրապոլ:
Շար 111
«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»«»
0 comments:
Հայտնեք Ձեր կարծիքը՝